Kærður var úrskurður Landsréttar þar sem staðfest var niðurstaða héraðsdóms um frávísun á máli Í ehf. á hendur Í frá héraðsdómi. Í dómi Hæstaréttar kom fram að Í ehf. leitaði í málinu viðurkenningar á því að matvælaráðherra hefði verið óheimilt að fella alla starfsemi Í ehf. tengda blóðnytjum úr fylfullum hryssum hér á landi undir reglugerð nr. 460/2017 um vernd dýra sem notuð eru í vísindaskyni. Hæstiréttur tók fram að Í ehf. hefði í málatilbúnaði sínum ekki rökstutt að fyrirmæli reglugerðarinnar hefðu haft þau áhrif að honum væri ekki unnt að halda áfram starfsemi sinni að svo stöddu. Þvert á móti lægi fyrir að umrædd breyting á stjórnvaldsfyrirmælum hefði enn sem komið er engin áhrif haft á leyfi Í ehf. til starfseminnar. Hefði Í ehf. ekki rökstutt að honum yrði ókleift að halda áfram starfsemi eða með hvaða hætti breytt stjórnvaldsfyrirmæli yrðu honum sérstaklega íþyngjandi. Í ehf. hefði ekki enn lagt fram umsókn um áframhaldandi starfsleyfi eða átt samskipti við stjórnvöld um nánari skilyrði þar um. Væri því óljóst í hverju lögvarðir hagsmunir hans fælust, hvort þeir væru orðnir til og hvaða þýðingu fyrir réttarstöðu hans dómur um viðurkenningarkröfuna hefði eins og hún væri fram sett. Komst Hæstiréttur því að þeirri niðurstöðu að málatilbúnaður Í ehf. um lögvarða hagsmuni sína í skilningi 2. mgr. 25. gr. laga nr. 91/1991 væri svo vanreifaður að efnisdómur yrði ekki felldur á kröfu hans. Hinn kærði úrskurður var því staðfestur.

Staðfestur var úrskurður Landsréttar þar sem úrskurður héraðsdóms var felldur úr gildi. Héraðsdómur hafði hnekkt ákvörðun sýslumanns um að endursenda beiðni A hf. um nauðungarsölu á 24 lóðum og lagt fyrir sýslumann að taka beiðnina fyrir. Hæstiréttur taldi að beiðninni hefði ekki verið beint að réttum aðila og staðfesti niðurstöðu Landsréttar.

Ágreiningur málsins laut að því hvort R hafi árin 2015 til 2019 átt rétt á tilgreindum framlögum úr Jöfnunarsjóði sveitarfélaga tengdum rekstri grunnskóla á grundvelli laga nr. 4/1995 og hvort fullnægjandi lagastoð hafi verið fyrir því að undanskilja R framlögum með reglugerð nr. 351/2002. R taldi fyrirmæli reglugerðarinnar í andstöðu við 2. mgr. 78. gr. stjórnarskrárinnar um að tekjustofnar sveitarfélaga skuli ákveðnir með lögum. Hæstiréttur rakti aðdraganda að flutningi grunnskóla frá Í til sveitarfélaga árið 1996. Nefnd um flutning tekjustofna frá ríki til sveitarfélaga og jöfnunaraðgerðir lagði til að kostnaði yrði mætt með því að hækka útsvar og tilsvarandi lækkun gerð á tekjuskatti. Jafnframt lagði hún til að 80% aukinna útsvarstekna myndu renna beint til einstakra sveitarfélaga en 20% til Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga sem myndi skipta þeim hluta milli sveitarfélaga með greiðslu jöfnunarframlaga. Áætlað var að kostnaðarauki R vegna flutnings grunnskólanna yrði að fullu fjármagnaður með þeim hluta útsvarshækkunar sem rynni beint til hans. Í kjölfarið gerðu Í og sveitarfélögin samkomulag um kostnaðar- og tekjutilfærslu vegna flutnings grunnskóla. Með lögum nr. 79/1996 sem breyttu lögum nr. 4/1995 um tekjustofna sveitarfélaga var hámark útsvarsprósentu hækkað og bætt inn ákvæðum um úthlutun framlaga úr Jöfnunarsjóði sveitarfélaga vegna reksturs grunnskóla. Samkvæmt 4. mgr. 12. gr. skyldi ráðherra í reglugerð setja nánari ákvæði um útreikning jöfnunarframlaga miðað við útgjaldaþörf sveitarfélaga með tilliti til launakostnaðar og annarra útgjalda vegna flutnings grunnskólans frá ríki til sveitarfélaga. Á þessum grunni setti ráðherra reglugerð nr. 420/1996, síðar 2. mgr. 3. gr. og 1. mgr. 5. gr. reglugerðar nr. 351/2002, um jöfnunarframlög Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga til reksturs grunnskóla. Samkvæmt ákvæðum reglugerðarinnar var R undanskilinn almennum framlögum til reksturs grunnskóla og framlögum til nýbúafræðslu. Hæstiréttur tók fram að það hafi verið ótvíræð forsenda fyrir flutningi grunnskóla til sveitarfélaga árið 1996 að kostnaðarauki R yrði að fullu fjármagnaður með hækkun útsvars og hann undanskilinn framlögum úr Jöfnunarsjóði. Þá var fjallað um tilurð og markmið 2. mgr. 78. gr. stjórnarskrárinnar og taldi rétturinn að fyrirmælum hennar um að tekjustofnar sveitarfélaga skuli ákveðnir með lögum hafi fyrst og fremst verið ætlað að tryggja að tekjustofnar þeirra sem byggðust á skattheimtu hvíli á settum lögum en ekki stjórnvaldsfyrirmælum. Sveitarfélögin hefðu ýmsar aðrar tekjur samkvæmt lögum nr. 4/1995 og yrði að meta í hverju tilviki hvaða kröfur leiddi af lögmætisreglunni þegar ekki væri um að ræða beinar álögur á borgarana. Vegna þeirra forsendna sem ákveðnar voru árið 1996 hefðu umrædd jöfnunarframlög til R aldrei verið reiknuð út og engin stjórnvaldsfyrirmæli sett um að fella þau niður. Ekki var því talið að löggjafinn hefði framselt ráðherra vald til að meta hvort eða á hvaða grunni R ætti rétt til að njóta framlaganna. Þá var ekki fallist á með R að fyrirmæli reglugerðar nr. 351/2002 um tilgreind framlög úr Jöfnunarsjóði sveitafélaga hafi skort stoð í lögum nr. 4/1995 í andstöðu við 2. mgr. 78. gr. stjórnarskrárinnar. Var Í því sýknað af kröfum R.

Aðilar málsins deildu um hvort lög nr. 111/2000 um sjúklingatryggingu heimiluðu S að greiða A miskabætur á grundvelli a-liðar 1. mgr. 26. gr. skaðabótalaga nr. 50/1993. Tilefni þess var ágreiningur um hvort læknir á Landspítala sem framkvæmdi kviðarholsspeglun á A þar sem báðir eggjastokkar hennar voru fjarlægðir hefði sýnt af sér stórfellt gáleysi við framkvæmd aðgerðarinnar. S byggði á því að skilja yrði orðalag 1. mgr. 5. gr. laga nr. 111/2000 á þann veg að þar væri eingöngu vísað til I. kafla skaðabótalaga. A byggði aftur á móti á því að samkvæmt orðalagi ákvæðisins væri vísað til reglna skaðabótalaga í heild sinni. Hæstiréttur vísaði til markmiðs og forsögu laga nr. 111/2000 og að þeim hafi verið ætlað að bæta rétt sjúklinga og annarra sem nýti sér heilbrigðisþjónustu meðal annars með því að gera sök ekki að skilyrði greiðslu bóta. Hæstiréttur tók fram að samkvæmt orðum 1. mgr. 5. gr. laganna væri eingöngu vísað til þess að ákvörðun um fjárhæð tjóns færi eftir reglum skaðabótalaga en ekki að bótaréttur ákvarðaðist eftir reglum þeirra laga. Yrði því að skilja málsgreinina þannig að í henni fælust fyrirmæli um ákvörðun fjárhæðar bóta án tillits til sakar samkvæmt nánari fyrirmælum laganna. Þá væri sá bótagrundvöllur sem mælt er fyrir um í 26. gr. skaðabótalaga sérstaks eðlis. Komst Hæstiréttur því að þeirri niðurstöðu að bætur sem ákvarðaðar væru á grundvelli mats á ásetningi eða stórfelldu gáleysi samkvæmt 1. mgr. 26. gr. skaðabótalaga féllu ekki undir að vera ákvörðun bótafjárhæðar í skilningi 1. mgr. 5. gr. laga nr. 111/2000. Var S því sýknaður af kröfum A.

A höfðaði mál á hendur Í til heimta bóta vegna starfsloka hans sem skrifstofustjóra í atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytinu. Deildu aðilar einkum um hvort um embætti A hefði verið lagt niður vegna skipulagsbreytinga samkvæmt 34. gr. laga nr. 70/1996 um réttindi og skyldur opinberra starfsmanna eða hvort starfslok hans hefðu í reynd grundvallast á ávirðingum vegna embættisfærslu hans sem fara hefði átt með samkvæmt 26. til 28. gr. laganna. Hæstiréttur taldi ekkert fram komið í málinu um að skipulagsbreytingarnar hefðu verið til málamynda eða í reynd haft það að markmiði að leiða til lausnar A frá embætti. Var þá einnig horft til þess að fyrir lá að hvorki ráðherra né ráðuneytisstjóra hefði verið kunnugt um ávirðingar í garð A þegar breytingarnar voru afráðnar. Ekki yrði litið svo á að svigrúm ráðuneytisins til að leggja mat á hvort réttmætt væri að leggja niður embætti A vegna skipulagsbreytinga hefði verið takmarkaðra vegna þess að ávirðingar voru komnar fram sem mögulega gátu leitt til áminningar eða jafnvel tafarlausrar lausnar um stundarsakir. Hefðu stjórnendur ráðuneytisins notið ákveðins svigrúms til að meta hvort það þjónaði hagsmunum Í að A héldi áfram störfum út skipunartíma sinn og ekki hefði verið ómálefnalegt að horfa í því tilliti meðal annars til þess hvernig hann hefði hagað störfum í embættistíð sinni. Að öllu virtu taldi Hæstiréttur að ráðuneytið hefði lagt nægilegan grunn að þeirri niðurstöðu sinni að ekki kæmi til greina að A starfaði þar áfram eftir að skipulagsbreytingar hefðu komið til framkvæmda. Niðurlagning embættis A og lausn hefði því verið reist á málefnalegum sjónarmiðum. Þá var ekki fallist á að ákvörðunin hefði brotið gegn sjónarmiðum um jafnræði og meðalhóf eins og atvikum málsins var háttað. Yrði ekki litið svo á að ákvörðun ráðherra um niðurlagningu embættisins hefði í reynd haft það að markmiði að komast hjá því að fylgja lögboðinni málsmeðferð sem ætlað væri að tryggja réttaröryggi A. Var Í því sýknað af kröfum A.

A höfðaði mál gegn S og krafðist viðurkenningar á því að S hefði frá og með 1. janúar 2015 verið óheimilt að skerða örorkulífeyrisgreiðslur til hans með því að telja honum til tekna barnalífeyri frá Tryggingastofnun. Þá krafðist A jafnframt viðurkenningar á því að S væri skylt að greiða sér vangoldnar lífeyrisgreiðslur vegna skerðingarinnar. Vísaði Hæstiréttur fyrri dómkröfunni frá héraðsdómi enda fæli hún í sér málsástæðu að baki þeirri síðari. Ágreiningur aðila laut efnislega að því hvort stefnda hefði verið heimilt að skerða örorkulífeyrisgreiðslur til áfrýjanda með því að telja honum til tekna, í skilningi 1. mgr. 15. gr. laga nr. 129/1997 um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóða og 1. mgr. greinar 19.3. þágildandi samþykkta stefnda, barnalífeyri sem hann fékk greiddan frá Tryggingastofnun á grundvelli þágildandi 20. gr. laga nr. 100/2007 um almannatryggingar. Aðilar deildu meðal annars um hvort skerðingin hefði átt sér viðhlítandi stoð í lögum og hvílt á málefnalegum ástæðum, svo og hvort staðið hafi verið að henni með réttum hætti gagnvart A. Til grundvallar kröfum sínum vísaði A til eignarréttarákvæðis 72. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands nr. 33/1944 og þeirrar verndar sem virk lífeyrisréttindi njóti á grundvelli hennar. Þá var deilt um það hvort ákvörðunin hefði samrýmst 76. gr. stjórnarskrárinnar. Hæstiréttur féllst ekki á að sú afstaða S að taka tillit til barnalífeyris almannatrygginga við ákvörðun örorkulífeyris honum til handa hefði farið í bága við lög nr. 129/1997 og samþykktir S eins og viðkomandi ákvæði yrðu almennt skýrð með hliðsjón af 72. gr. stjórnarskrár. Leggja yrði til grundvallar að það samrýmdist almennt stjórnarskrárgreininni að réttur sjóðfélaga til örorkulífeyris tæki mið af fjárhæð sem gerði hann jafnsettan og ef skerðing á aflahæfi hans hefði ekki orðið. Slík sjónarmið væru málefnaleg, samrýmdust jafnræði og brytu þess utan ekki í bága við 1. og 3. mgr. 76. gr. stjórnarskrár. Á hinn bóginn taldi Hæstiréttur að hvað sem liði þeirri efnislegu niðurstöðu að S hefði samkvæmt lögum og samþykktum sínum almennt verið heimilt að taka tillit til barnalífeyris A frá Tryggingastofnun við ákvörðun heildartekna hans hefði S borið að vanda til málsmeðferðar við undirbúning ákvörðunar þess efnis. Honum hefði verið skylt að gæta þess að hún raskaði ekki hagsmunum lífeyrisþega í ríkari mæli en nauðsynlegt var og borið að upplýsa þá fyrir fram um tilefni og ástæður breyttrar framkvæmdar, enda um að ræða ákvörðun sem fól í sér breytingu á virkum réttindum sjóðfélaga, sem hann hafði notið um árabil. Umrædd ákvörðun, sem upphaflega var ranglega tekin á vettvangi Greiðslustofu lífeyrissjóða 19. mars 2015, ætti ekki rætur að rekja til afkomu S og að engin tryggingafræðileg athugun hafi legið henni til grundvallar. Óupplýst væri því í málinu hvers vegna S hefði á árinu 2015 breytt þeirri áralöngu framkvæmd að líta ekki til greiðslu barnalífeyris frá Tryggingastofnun við ákvörðun örorkulífeyris. Þá hefði undirbúningur og málsmeðferð stjórnar S sem staðfesti svokallaða ákvörðun greiðslustofunnar á fundi sínum 14. mars 2016 verið ófullnægjandi. Að þessu virtu og að gættum réttmætum væntingum A væri ekki unnt að líta svo á að S hefði lagt fullnægjandi grundvöll að ákvörðun um að skerða bætur til handa áfrýjanda með tilliti til þess barnalífeyris sem hann fékk þá greiddan frá Tryggingastofnun. Væri sú ákvörðun ólögmæt og gæti ekki, eins og að henni var staðið, haft þau réttaráhrif að skerða réttindi áfrýjanda til örorkulífeyris úr hendi S. Var því fallist á kröfu A um greiðsluskyldu S vegna vangoldinna lífeyrisgreiðslna.