Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Jón Steinar Gunnlaugsson, Greta Baldursdóttir og Viðar Már Matthíasson.

Áfrýjandi skaut málinu til Hæstaréttar 4. mars 2011. Hann krefst þess aðallega að stefndu verði dæmdir óskipt til að greiða sér 36.049.422 krónur með 4.5% ársvöxtum af 13.838.791 krónu frá 12. janúar 2006 til 1. maí 2007, af 35.267.469 krónum frá þeim degi til 1. ágúst 2008, af 36.049.422 krónum frá þeim degi til 1. september 2008, en með dráttarvöxtum samkvæmt 1. mgr. 6. gr. laga nr. 38/2001 um vexti og verðtryggingu frá þeim degi til greiðsludags. Frá verði dregnar innborganir samtals að fjárhæð 18.760.327 krónur sem greiðst hafi inn á kröfuna þannig, 150.000 krónur 27. mars 2006, 500.000 krónur 11. maí 2006, 300.000 krónur 28. júlí 2006, 5.000.000 krónur 4. október 2006, 12.570.127 krónur 29. ágúst 2008 og 240.200 krónur 17. september 2008. Þá komi til frádráttar lífeyrisgreiðslur frá Sjúkratryggingum Íslands að fjárhæð 860.431 króna miðað við 1. maí 2007 og dagpeningar frá Tryggingastofnun ríkisins að fjárhæð 302.707 krónur miðað við 1. maí 2007. Áfrýjandi gerir nokkrar varakröfur sem allar eru með lægri fjárhæðum en aðalkrafan en með sambærilegum vöxtum og rúmast því innan hennar. Þá krefst áfrýjandi málskostnaðar í héraði og fyrir Hæstarétti.

Stefndu krefjast aðallega staðfestingar héraðsdóms og málskostnaðar fyrir Hæstarétti, en til vara að kröfur áfrýjanda verði lækkaðar og málskostnaður á báðum dómstigum verði felldur niður.

I

Áfrýjandi varð fyrir líkamstjóni í umferðarslysi á […] í Reykjavík 12. janúar 2006 þegar hann varð fyrir bifreið stefnda B. Atvikið átti sér stað um kl. 9:30 fyrir hádegi en áfrýjandi var umrætt sinn við vinnu sína á vegum […] og ætlaði að opna lok á akbrautinni vegna stíflaðs vatnsinntaks. Við áreksturinn kastaðist áfrýjandi upp á vélarhlíf bifreiðar stefnda B og við það brotnaði framrúða hennar. Áfrýjandi féll síðan í götuna. Í slysinu hlaut áfrýjandi áverka á fæti, herðablaði, öxl og höfði. Ekki er ágreiningur um bótaskyldu stefndu á líkamstjóni áfrýjanda.

Áfrýjandi óskaði dómkvaðningar matsmanna til að meta afleiðingar slyssins og voru D hæstaréttarlögmaður og E geðlæknir dómkvaddir í því skyni. Í matsgerð 1. október 2007 töldu þeir að af slysinu leiddi 45 stiga varanlegan miska og 45% varanlega örorku áfrýjanda. Stöðugleikapunkti hefði verið náð 1. maí 2007. Eftir að málið var höfðað óskuðu stefndu yfirmats og voru F lögfræðingur, G bæklunarlæknir og H geðlæknir dómkvödd til starfans. Með yfirmatsgerð 30. maí 2008 mátu þau varanlegan miska áfrýjanda 35 stig, varanlega örorku 45% og að stöðugleikapunkti hefði verið náð 21. febrúar 2007.

Stefndi Vátryggingafélag Íslands hf. greiddi áfrýjanda skaðabætur 29. ágúst 2008 og byggði útreikning þeirra á niðurstöðum yfirmatsgerðar. Miðaði stefndi við framtalin laun áfrýjanda síðustu þrjú árin fyrir slysið í útreikningi sínum á skaðabótum vegna varanlegrar örorku. Þá greiddi þessi stefndi einnig útlagðan kostnað vegna læknisvottorða og matgerða og taldi að með þessum greiðslum hefði áfrýjandi fengið tjón sitt bætt að fullu.

Áfrýjandi taldi að framtalin laun væru ekki réttur mælikvarði á framtíðatekjur sínar heldur bæri að meta árslaun sérstaklega, sbr. 2. mgr. 7. gr. skaðabótalaga nr. 50/1993. Taldi hann að taka ætti tillit til hagnaðar af rekstri sínum sem einyrkja en hann hafði stofnað einkahlutafélag um þennan rekstur á árinu 2003. Hafi hann verið eini starfsmaður félagsins og myndað hagnaðinn einn. Áfrýjandi aflaði af þessu tilefni matsgerðar dómkvaddra manna, þeirra J hæstaréttarlögmanns og K tryggingastærðfræðings, og er matsgerð þeirra dagsett 26. maí 2008. Þá aflaði áfrýjandi matsgerðar dómkvaddra manna um sjúkrakostnað og er matsgerð þeirra M endurhæfingarlæknis og K tryggingastærðfræðings dagsett 30. júní 2008. Er gerð grein fyrir meginefni þessara matsgerða í hinum áfrýjaða dómi.

II

Aðila greinir meðal annars á um hvort leggja eigi til grundvallar útreikningi skaðabóta til handa áfrýjanda matsgerð þeirra D og E eða yfirmatsgerð F, G og H. Með vísan til forsendna hins áfrýjaða dóms verður yfirmatsgerðin lögð til grundvallar ákvörðunar skaðabóta til handa áfrýjanda. Þar með er því slegið föstu að stöðugleikapunktur hafi verið 21. febrúar 2007, varanlegur miski áfrýjanda sé 35 stig og varanleg örorka 45%. Óumdeilt er að miðað við þessar forsendur hefur stefndi Vátryggingafélag Íslands hf., með greiðslu sinni 29. ágúst 2008, annars vegar að fjárhæð 522.450 krónur auk vaxta vegna þjáningabóta samkvæmt 3. gr. skaðabótalaga, og hins vegar að fjárhæð 2.433.725 krónur auk vaxta vegna varanlegs miska samkvæmt 4. gr. laganna, greitt áfrýjanda fullar bætur vegna þjáninga og varanlegs miska. Verða stefndu því sýknaðir af frekari kröfum vegna þessara bótaliða.

Aðila greinir á um árslaunaviðmiðun við útreikning á skaðabótum vegna varanlegrar örorku samkvæmt 5. gr. skaðabótalaga, hvert hafi verið tímabundið atvinnutjón samkvæmt 3. gr. laganna, hvort áfrýjandi eigi rétt á bótum fyrir sjúkrakostnað og annað fjártjón samkvæmt 1. mgr. 1. gr. laganna og hvort hann eigi rétt á bótum á grundvelli 26. gr. laganna.

Í bótauppgjöri stefnda Vátryggingafélags Íslands hf. 29. ágúst 2008 var miðað við að tjón áfrýjanda vegna varanlegrar örorku næmi 13.467.420  krónum auk vaxta. Eins og áður segir byggði félagið útreikning bótanna á framtöldum atvinnutekjum áfrýjanda síðustu þrjú árin fyrir slysið, sbr. 1. mgr. 7. gr. skaðabótalaga. Áfrýjandi telur að þetta sé ekki rétt viðmiðun þar sem tekjur hans samkvæmt skattframtali sé reiknað endurgjald en ekki raunverulegar tekjur.  Meðal tekna sé hagnaður sem hann hafi annars vegar haft af eigin rekstri meiri hluta ársins 2003 fram til þess er hann stofnaði einkahlutafélagið […] 1. október 2003 og hins vegar hagnaður sem hann hafi haft vegna einkahlutafélagsins frá þeim tíma vegna áranna 2003, 2004 og 2005. Þá eigi einnig að taka tillit til þess hagnaðar sem hann hafi fengið við sölu einkahlutafélagsins á árinu 2007. 

Samkvæmt gögnum málsins vann áfrýjandi hjá […], fyrst sem launþegi en síðar sem verktaki. Verktakastarfsemina rak hann fyrst í einkafirma sínu en stofnaði á árinu 2003 fyrrgreint einkahlutafélag um reksturinn. Er óumdeilt að áfrýjandi var á þeim árum sem hér um ræðir eini starfsmaður félagsins. Þykir því ljóst að hagnaður af rekstri einkahlutafélagsins á árunum 2003, 2004 og 2005 sé eingöngu til kominn vegna vinnuframlags hans sjálfs. Það sama á við um hagnað af rekstri einkafirmans. Verður því fallist á með áfrýjanda að aðstæður hans séu óvenjulegar þegar ákveðin eru árslaun hans samkvæmt 2. mgr. 7. gr. skaðabótalaga þar sem vinnutekjur hans eru annars vegar reiknuð laun hans að meðtöldu framlagi í lífeyrissjóð og hins vegar hagnaður af atvinnurekstrinum.

Samkvæmt 1. mgr. 7. gr. skaðabótalaga skulu árslaun til ákvörðunar bóta samkvæmt 6. gr. teljast vera meðalatvinnutekjur tjónþola að meðtöldu framlagi vinnuveitanda til lífeyrissjóðs þrjú síðustu almanaksárin fyrir slysdag, leiðrétt samkvæmt launavísitölu til þess dags sem upphaf varanlegrar örorku miðast við. Samkvæmt 6. gr. laganna skal meta bætur fyrir varanlega örorku til fjárhæðar á grundvelli örorkustigs tjónþola samkvæmt 5. gr., árslauna samkvæmt 7. gr. og stuðul töflu þeirrar sem greinir í 6. gr. í samræmi við aldur tjónþola á þeim tíma sem upphaf varanlegrar örorku miðast við. Áfrýjandi var orðinn […] ára á stöðugleikapunkti og verður því miðað við þann stuðul sem stefndu reiknuðu með í bótaútreikningi sínum eða 6,371. 

Útreikningi stefndu á meðaltekjum samkvæmt framtölum áfrýjanda, að teknu tilliti til framlags launagreiðanda í lífeyrissjóð og leiðréttingum samkvæmt launavísitölu miðað við 21. febrúar 2007 hefur ekki verið hnekkt og verða þeir útreikningar lagðir til grundvallar þannig:

Ár                                           Uppfærðar árstekjur:

2003                                           6.532.506 krónur

2004                                           3.174.156 krónur

2005                                           4.385.758 krónur.

Samkvæmt þessu voru meðaltekjur samkvæmt framtali áfrýjanda síðustu þrjú árin fyrir slys 4.697.473 krónur sem stefndu lögðu til grundvallar útreikningi sínum um bætur fyrir varanlega örorku.

Í fyrrnefndri matsgerð þeirra J og K er stuðst við fyrirliggjandi skattframtöl um hagnað af einkarekstri áfrýjanda og […] ehf. Þá liggur fyrir útreikningur K um fjárhæð hagnaðar áfrýjanda og […] ehf. vegna tímabilsins uppreiknaður miðað við 21. febrúar 2007. Þessum útreikningum hefur ekki verið hnekkt og verða þeir lagðir til grundvallar enda hafa stefndu ekki mótmælt þeim á öðrum grundvelli en að framan greinir:

Ár                                           Uppfærður hagnaður

2003 hagnaður áfrýjanda          2.812.474 krónur

2003 hagnaður […] ehf.    923.670 krónur

2004 hagnaður […] ehf.  2.994.937 krónur

2005 hagnaður […] ehf.  1.435.056 krónur

Samkvæmt þessu voru meðaltekjur áfrýjanda vegna hagnaðar þessi þrjú ár fyrir slysið 2.722.046 krónur. Ekki verður fallist á að hagnaður sem áfrýjandi hlaut af sölu einkahlutafélagsins á árinu 2007 komi til álita við mat á árslaunum hans. Vanreiknaðar skaðabætur vegna varanlegrar örorku eru því 7.803.970 krónur (2.722.046x6,371x45%). Til frádráttar þessum bótalið koma lífeyrisgreiðslur frá Sjúkratryggingum Íslands að fjárhæð 872.179 krónur. Að framangreindu virtu á áfrýjandi eftir að fá greiddar skaðabætur vegna varanlegrar örorku að fjárhæð 6.931.791 króna.

Óumdeilt er að áfrýjandi á rétt á bótum vegna tímabundins atvinnutjóns og hefur stefndi Vátryggingafélag Íslands hf. greitt honum bætur í samræmi við framtaldar árstekjur hans árið fyrir slys sem voru samkvæmt framtali 3.540.000 krónur. Einungis er ágreiningur um viðmiðunartekjur hvað þennan lið varðar. Við mat á bótum vegna tímabundins atvinnutjóns þykir rétt að miða við tekjur áfrýjanda árið fyrir slysið en hann slasaðist í upphafi árs 2006. Hagnaður […] ehf. árið fyrir slys var 1.227.816 krónur. Heildartekjur áfrýjanda árið 2005 voru þannig 4.767.816 krónur eða 397.318 krónur á mánuði. Miðað við að tímabil óvinnufærni var 13,46 mánuðir eru skaðabætur vegna þessa liðar samtals 5.347.900 krónur. Til frádráttar koma dagpeningar frá Tryggingastofnun ríkisins að fjárhæð 302.707 krónur og fjögurra mánaða forfallalaun sem áfrýjandi átti rétt til frá vinnuveitanda að fjárhæð 1.589.272 krónur og nemur bótafjárhæðin því 3.455.921 krónu. Stefndi Vátryggingafélag Íslands hf. greiddi áfrýjanda 2.377.993 krónur vegna þessa bótaliðar 29. ágúst 2008 og á áfrýjandi því eftir að fá greiddar skaðabætur vegna tímabundins atvinnutjóns að fjárhæð 1.077.928 krónur.

Krafa áfrýjanda um bætur vegna sjúkrakostnaðar, annars fjártjóns og framtíðarsjúkrakostnaðar byggist á 1. mgr. 1. gr. skaðabótalaga en þar segir meðal annars að sá sem bótaábyrgð beri á líkamstjóni skuli greiða skaðabætur fyrir sjúkrakostnað og annað fjártjón sem af því hlýst. Áfrýjandi hefur eins og fram er komið aflað matsgerðar dómkvaddra manna vegna þessara kostnaðarliða. Varðandi spurningu matsbeiðanda um hver sé sjúkrakostnaður og annað fjártjón vegna afleiðinga slyssins fram að 1. maí 2007 og frá því tímamarki til ársloka 2007 er það niðurstaða matsmanna, sem þeir kveða byggða á framlögðum reikningum ásamt rökstuddri kröfu um annan kostnað, að kostnaður þessi sé samtals 1.037.877 krónur, þar af 406.784 krónur fyrir 1. maí 2007. Við skoðun á þeim gögnum sem liggja til grundvallar framangreindri niðurstöðu er ljóst að í þessari fjárhæð eru meðal annars reikningar vegna læknisvottorða samtals að fjárhæð 37.700 krónur sem fyrir liggur að stefndi Vátryggingafélag Íslands hf. greiddi áfrýjanda 17. september 2008. Þá er í fjárhæðinni kostnaður vegna matsgerða samtals að fjárhæð 717.011 krónur sem á ekki hér undir þar sem slíkur kostnaður er hluti málskostnaðar ef á hann verður fallist auk þess sem gögn málsins bera með sér að stefndi Vátryggingafélag Íslands hf. hefur þegar greitt áfrýjanda hluta þessa matskostnaðar er hann greiddi honum 561.250 krónur hinn 29. ágúst 2008. Gögn málsins um útlagðan kostnað áfrýjanda sem ýmist bera með sér að hafa verið greiddur eða ekki eru á reiki. Þykir áfrýjandi þó hafa sýnt fram að hann eigi ógreiddan útlagðan sjúkrakostnað að fjárhæð 283.166 krónur.

Í fyrrgreindri matsgerð, sbr. viðbótarútreikning matsmanns 17. mars 2009, er sérstakur liður vegna ferðakostnaðar áfrýjanda í sjúkraþjálfun og fleira fyrir og eftir 21. febrúar 2007 og er útreikningurinn færður til eingreiðsluverðmætis miðað við þann dag. Nemur hann 327.331 krónu. Vegna óvissuþátta um þennan matslið þykir ekki unnt að taka hann til greina að fullu og verða bætur til áfrýjanda vegna hans ákveðnar að álitum samtals 160.00 krónur.

Framtíðarsjúkrakostnað ber að bæta ef sannað er að slíkur kostnaður teljist til nauðsynlegra útgjalda tjónþola við að halda heilsu sinni í horfinu eftir stöðugleikapunkt. Áfrýjandi hlaut alvarlega áverka í slysinu 12. janúar 2006. Með vísan til þess og matsgerðar M og K þykir áfrýjandi hafa sýnt fram á að hann muni verða fyrir frekari sjúkrakostnaði í framtíðinni. Eins og rakið er í fyrrgreindri matsgerð, að teknu tillit til síðari leiðréttingar matsmanns, er framtíðarsjúkrakostnaður áfrýjanda metinn 763.722 krónur frá 1. júní 2008 til 67 ára aldurs á verðlagi 21. febrúar 2007. Að teknu tilliti til eingreiðsluhagræðis og þeirra óvissuþátta sem óhjákvæmilega eru til staðar þegar litið er til framtíðar, til dæmis um þátttöku hins opinbera í slíkum kostnaði, verða bætur að þessu leyti ákveðnar að álitum samtals að fjárhæð 350.000 krónur.

Samkvæmt 26. gr. skaðabótalaga er heimilt að láta þann sem af ásetningi eða af stórfelldu gáleysi veldur líkamstjóni greiða miskabætur til þess sem misgert var við. Samkvæmt fyrirliggjandi lögregluskýrslu var áfrýjandi dökkklæddur umrætt sinn með ljósa derhúfu. Ekkert endurskin var á fatnaði hans. Samkvæmt matsgerð P verkfræðiprófessors var ætlaður ökuhraði stefnda B umrætt sinn 48 km/klst., mögulegur lágmarkshraði 43 km/klst. og mögulegur hámarkshraði 52 km/klst. Hámarkshraði á götunni var 50 km/klst. Stefndi B kvaðst hjá lögreglu 19. janúar 2006 hafa verið á um 20-30 km/klst. sem fær stuðning í vitnisburði C hjá lögreglu 20. febrúar 2006, en hann sá atburðinn út um glugga verslunar sinnar og taldi að bifreiðinni hefði verið ekið á um 20-25 km/klst. Verður að leggja til grundvallar í máli þessu að ætlaður hraði bifreiðar stefnda B hafi verið undir hámarkshraða en mati P hefur ekki verið hnekkt. Þegar það er virt, klæðnaður áfrýjanda og aðstæður á vettvangi að öðru leyti þykir áfrýjandi ekki hafa sýnt fram á að stefndi B hafi með akstri sínum umrætt sinn sýnt af sér stórfellt gáleysi í skilningi ofangreindrar lagagreinar og verða stefndu því sýknaðir af kröfu áfrýjanda um bætur á þeim grundvelli.

Að öllu því virtu sem nú hefur verið rakið verða stefndu dæmd til að greiða áfrýjanda 8.802.885 krónur með vöxtum eins og greinir í dómsorði en rétt þykir að krafan beri dráttarvexti frá dómsuppsögu í héraði.

Ákvæði hins áfrýjaða dóms um málskostnað og gjafsóknarkostnað verða staðfest.

Verða stefndu dæmdir til að greiða áfrýjanda málskostnað fyrir Hæstarétti eins og greinir í dómsorði.

Dómsorð:

Stefndu, Vátryggingafélag Íslands hf. og B, greiði áfrýjanda, A, 8.802.885 krónur með 4,5% ársvöxtum af 1.077.928 krónum frá 12. janúar 2006 til 21. febrúar 2007, af 8.009.719 krónum frá þeim degi til 4. janúar 2011 en með dráttarvöxtum samkvæmt 1. mgr. 6. gr. laga nr. 38/2001 um vexti og verðtryggingu af 8.802.885 krónum frá þeim degi til greiðsludags.

Ákvæði héraðsdóms um málskostnað og gjafsóknarkostnað skulu vera óröskuð.

Stefndu greiði áfrýjanda 700.000 krónur í málskostnað fyrir Hæstarétti.

 

Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur 4. janúar 2011.

Mál þetta, sem dómtekið var 6. apríl 2009, er höfðað fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur af A, […], Reykjavík, gegn Vátryggingafélagi Íslands., kt. 690689-2009, Ármúla 3, Reykjavík, með stefnu sem birt var 19. nóvember 2007.  Dómur var kveðinn upp hinn 4. maí 2009.

Með dómi Hæstaréttar, hinn 18. mars 2010, var dómurinn ómerktur og lagt fyrir héraðsdóm að taka málið til munnlegs málflutnings og dómsálagningu á ný.  Á dómþingi 8. desember 2010 fór að nýju fram munnlegur málflutningur og málið dómtekið að nýju.

Endanlegar dómkröfur stefnanda eru aðallega að stefndu verði in solidum dæmdir til að greiða stefnanda 36.049.422 krónur ásamt 4,5% ársvöxtum af 13.838.791 krónu frá slysdegi, hinn 12. janúar 2006, til stöðugleikatímapunkts 1. maí 2007, en af 35.267.469 krónum frá þeim degi til 1. ágúst 2008, en af stefnufjárhæðinni 36.049.422 krónum frá þeim degi til 1. september 2008, en með dráttarvöxtum af stefnufjárhæðinni samkvæmt 1. mgr. 6. gr. laga nr. 38/2001 frá þeim degi til greiðsludags.  „Allt að frádregnum kr. 150.000, pr. 27.3. 2006, kr. 500.000, pr. 11.5. 2006, kr. 300.000 pr. 28.7. 2006, kr. 5.000.000 pr. 4.10 2006 og kr. 12.570.127 pr. 28.9. 2008 og kr. 240.200 pr. 17.9. 2008.  Auk þess kemur til frádráttar lífeyrisgreiðslur frá Sjúkratryggingastofnun Íslands kr. 860.431 króna mv. 1. maí 2007 og dagpeningar frá Tr. kr. 302.707 pr. 1. maí 2007.“  Til vara að stefndu verði in solidum dæmdir til að greiða stefnanda 33.393.232 krónur ásamt 4,5% ársvöxtum af 11.353.897 krónum frá slysdegi, hinn 12. janúar 2006, til stöðugleikatímapunkts 21. febrúar 2007, en af 32.087.692 krónum frá þeim degi til 1. ágúst 2008, en af stefnufjárhæðinni 33.393.232 krónum frá þeim degi til 1. september 2008, en með dráttarvöxtum af stefnufjárhæðinni samkvæmt 1. mgr. 6. gr. laga nr. 38/2001 frá þeim degi til greiðsludags.  „Allt að frádregnum kr. 150.000, pr. 27.3. 2006, kr. 500.000, pr. 11.5. 2006, kr. 300.000 pr. 28.7. 2006, kr. 5.000.000 pr. 4.10 2006 og kr. 12.570.127 pr. 28.9. 2008 og kr. 240.200 pr. 17.9. 2008.  Auk þess kemur til frádráttar lífeyrisgreiðslur frá Sjúkratryggingastofnun Íslands kr. 872.179 króna mv. 1. mars 2007 og dagpeningar frá Tr. kr. 302.707 pr. 1. maí 2007.“  Til þrautavara að stefndu verði in solidum dæmdir til að greiða stefnanda 30.357.991 krónu ásamt 4,5% ársvöxtum af 11.341.675 krónum frá slysdegi, hinn 12. janúar 2006, til stöðugleikatímapunkts 21. febrúar 2007, en af 29.052.451 krónu frá þeim degi til 1. ágúst 2008, en af stefnufjárhæðinni [30.357.991] krónum frá þeim degi til 1. september 2008, en með dráttarvöxtum af stefnufjárhæðinni samkvæmt 1. mgr. 6. gr. laga nr. 38/2001 frá þeim degi til greiðsludags.  „Allt að frádregnum kr. 150.000, pr. 27.3. 2006, kr. 500.000, pr. 11.5. 2006, kr. 300.000 pr. 28.7. 2006, kr. 5.000.000 pr. 4.10 2006 og kr. 12.570.127 pr. 28.9. 2008 og kr. 240.200 pr. 17.9. 2008.  Auk þess kemur til frádráttar lífeyrisgreiðslur frá Sjúkratryggingastofnun Íslands kr. 872.179 króna mv. 1. mars 2007 og dagpeningar frá Tr. kr. 302.707 pr. 1. maí 2007.“  Til þrautþrautavara að stefndu verði in solidum dæmdir til að greiða stefnanda 26.878.357 krónu ásamt 4,5% ársvöxtum af 11.353.897 krónum frá slysdegi, hinn 12. janúar 2006, til stöðugleikatímapunkts 21. febrúar 2007, en af 25.572.817 krónum frá þeim degi til 1. ágúst 2008, en af stefnufjárhæðinni 26.878.357 krónum frá þeim degi til 1. september 2008, en með dráttarvöxtum af stefnufjárhæðinni samkvæmt 1. mgr. 6. gr. laga nr. 38/2001 frá þeim degi til greiðsludags.  „Allt að frádregnum kr. 150.000, pr. 27.3. 2006, kr. 500.000, pr. 11.5. 2006, kr. 300.000 pr. 28.7. 2006, kr. 5.000.000 pr. 4.10 2006 og kr. 12.570.127 pr. 28.9. 2008 og kr. 240.200 pr. 17.9. 2008.  Auk þess kemur til frádráttar lífeyrisgreiðslur frá Sjúkratryggingastofnun Íslands kr. 872.179 króna mv. 1. mars 2007 og dagpeningar frá Tr. kr. 302.707 pr. 1. maí 2007.“

 Þá krefst stefnandi málskostnaðar samkvæmt framlögðu málskostnaðaryfirliti eins og mál þetta væri ekki gjafsóknarmál.

Dómkröfur stefndu eru aðallega að stefndu verði sýknaðir af öllum kröfum stefnanda og tildæmdur málskostnaður að mati dómsins.  Til vara að stefnukröfur verði lækkaðar og málskostnaður felldur niður.

Stutt yfirlit um atvik að baki máli þessu og ágreinngsefni í því:  Stefndi, B, ók að morgni dags, hinn 12. janúar 2006, bifreið sinni […] suður […] og varð það á að aka á stefnanda, A.  Í skýrslu lögreglunnar samdægurs um umferðaróhappið er þess getið að við höggið hafi stefnandi kastast upp á vélarhlíf og framrúðu bifreiðarinnar, sem mun vera Volkswagen Vento, árgerð 1996, fjögurra dyra fólksbifreið, með þeim afleiðingum að framrúðan brotnaði.  Við svo búið hefði stefnandi fallið í götuna með talsverða áverka.  Þá segir í skýrslunni um vettvang og aðkomu lögreglunnar: „Bifreiðin […] var staðsett á akbrautinni framan við hús nr. 36.  Í hægri vegkanti, hægra megin við […] var bifreiðin […] og voru aðvörunarljós hennar blikkandi.  Aftan í bifreiðinni […] var tengivagninn, […].  Á tengivagninum voru vökvadæla og steinsög.  Framan við bifreiðina mátti greina tvo litla blóðpolla, en þar mun slasaði hafa legið.  Höfuð slasaða vísaði í vestur átt.  Derhúfa slasaða lá á götunni við vinstra framhjól […].  Í bifreiðastæði móts við […] var 6 kg. gaskútur, gulur að lit.  En vegfarandi mun hafa fært hann þangað eftir óhappið.  Áðurnefndur loki sem slasaði var að vinna við er á miðri akbrautinni.  Er hann 4 metra frá hægri vegkanti.“ Í skýrslunni er einnig m.a. greint er frá því að [stefndi] B hafi tjáð lögreglunni að hafa ekið hægum hraða suður […] er hann skyndilega hefði fundið fyrir höggi á framverðri bifreiðinni.  Hann hafi þá snögghemlað en ekki orðið var við [stefnanda] A fyrr en við áreksturinn.

Í lögregluskýrslu greinir einnig frá því að lögreglan hafi náð tali af A á slysadeild; orðrétt segir: „A var í rannsókn er við komum en þegar tími gafst til höfðum við af honum tal.  Kvaðst hann muna vel eftir atviki þessu og kvaðst hann hafa verið staddur á miðri akbrautinni og hann hafi verið að vinna við að opna lok sem þarna er á akbrautinni vegna stíflaðs vatnsinntaks.  Var hann að vinna fyrir […].  Kvaðst hann hafa haft meðferðis gulan gaskút.  Þar sem hann var að vinna á akbrautinni kvaðst hann skyndilega hafa séð bifreið koma á mikilli ferð suður […].  Kvaðst hann ekki hafa náð að bregðast við í tíma og hafi bifreiðin ekið á hann með fyrrgreindum afleiðingum. - A kvaðst hafa verið á bifreiðinni […] og hafði hann lagt henni í hægri vegkanti.  Kvaðst hann hafa kveikt á aðvörunarljósum bifreiðarinnar.“  Um klæðnað A er hann slasaðist segir í lögregluskýrslunni að hann hafi verið í svörtum jakka, dökkbláum buxum og dökkblárri skyrtu, með ljósa derhúfu en ekkert endurskin á fatnaði.  Þá er rakin er frásögn vitnis, C, með eftirfarandi hætti: „C er eigandi verslunarinnar […] hf., […].  En hann tilkynnti slysið til 112.  Kvaðst hann hafa verið staddur í verslun sinni og verið að fylla á kælinn sem staddur er sunnan megin í búðinni.  Hægra megin við kælinn er gluggi sem vísar til vesturs.  Þar sem hann hafi verið að fylla á kælinn kvaðst hann hafa veitt athygli A þar sem hann var á miðri akbrautinni.  Kvaðst C hafa séð þegar bifreið sem var ekið suður […] á litlum hraða hafi ekið á A.“

Hinn 19. janúar 2006 tók lögreglan sérstaka skýrslu af stefnda, B.  Honum var kynnt vitnaskyldan og ábyrgð í því sambandi.  Jafnframt var honum kynnt ákvæði 51. gr. laga nr. 19/1991.  B kvaðst vilja tjá sig um málið og síðan er haft eftir B:  „Hann hafi ekið suður […] á 20 – 30 km/klst.  Hann hafi ekki tekið eftir A fyrr en bifreiðin skall á honum.  Hann hefði séð A lenda upp á framrúðu, falla síðan framfyrir bílinn og til vinstri.  Kveðst B hafa hraðað sér út úr bílnum til að hlú að A.  Þá hefði vegfarandi komið að og segir B að hann hafi þá hraðað sér að versluninni […] til að láta hringja eftir sjúkrabíl.  Verslunarmaðurinn hefði sagt að hann væri búinn að því og segir B að hann hafi þá hraðað sér til baka til að hlú að hinum slasaða og einnig til að vara aðra ökumenn við þar sem A lá á akbrautinni. - B eru sýndar ljósmyndir sem teknar voru á vettvangi.  B kveðst gera athugasemd við mynd nr. 7.  Þar er sýndur gaskútur sem sagt er að A hafi verið með. - B kveðst draga mjög í efa að A hafi verið með þennan gaskút, bifreiðin hefði ekki lent á kútnum og hann muni ekki eftir að hafa séð þennan kút úti á götunni, hann muni eftir kútnum það sem kúturinn er sýndur.  Kveðst B halda að A hafi ætlað að fara að vinna með gaskútinn austan við götuna. - B kveðst einnig draga í efa að A hafi verið að vinna við loka í götunni, það hafi ekki verið sjáanleg nein verkfæri á götunni.  Einnig hafi klæðnaður A ekki borið það með sér að hann hafi ætlað að fara að vinna við loka úti á miðri götu.  A hafi verið dökkklæddur, án endurskinsmerkja í lélegri birtu.“

Hinn 20. febrúar 2006 tók lögreglan sérstaka skýrslu af vitninu C.  Þar segir:  „C greinir frá því að það hefði verið kolsvarta myrkur og rigning.  Hann hefði verið inni í versluninni […] og verið að fylla á kælinn og jafnframt verið að fylgjast með umferðinni út um gluggann.  Hann hefði verið búinn að taka eftir jeppa vestan við götuna með kerru.  Hann hefði séð mann koma gangandi á milli kerrunnar og bílsins.  Maðurinn hefði gengið hiklaust, líkt og í einhverju hugsunarleysi, út á götuna.  Í sama augnabliki hefði hann séð að bíl var ekið frekar rólega norður […] og á manninn sem þá var kominn út á götuna.  Segir C að hann hefði séð manninn kastast frá bílnum og hafna í götunni.  Segir C að hann hefði strax séð að það var slys og hringt á sjúkrabíl. - C er spurður hvort hann hefði tekið eftir manninum að vinna í götunni áður en slysið varð.  C kveðst ekki hafa tekið eftir manninum fyrr en hann sá hann ganga á milli bílsins og kerrunnar. - C er spurður hvort hann hafi séð hver hafi verið með gulan gaskút sem var á vettvangi.  C kveðst ekki hafa séð það. - C er spurður hvort hann geti sagt til um hraðann á bílnum.  C segir að hann geti ekki sagt nákvæmlega til um það en hann telji að bílnum hafi verið ekið á 20 – 25 km/klst.“

Með beiðni dagsettri 5. mars 2007, fór stefnandi fram á dómkvaðningu matsmanna samkvæmt XII. kafla laga nr. 91/1991.  Beðið var um mat á tilteknum níu atriðum um afleiðingar umferðarslyssins, hinn 12. janúar 2005, fyrir stefnanda.

Hinn 25. maí 2007 var á dómþingi D hrl. og E geðlæknir kvaddir til að framkvæma umbeðið mat.  Matsgerð þeirra er dagsett 1. október 2007.  Þar segir undir fyrirsögninni Samantekt:

Í umferðarslysinu 12. janúar 2006 varð A, ..., fyrir alvarlegum áverkum.  Aðaláverkarnir eru bundnir við hægri fót, vinstra herðablað og öxl og loks höfuðáverki.

A hefur gengist undir aðgerðir á hægri fæti og hann er með töluverða áverka í kjölfar slyssins, með verki í fætinum, gönguþol er mjög skert og hann verður að ganga með staf.

Varðandi áverka á vinstra herðablaði og öxl er ljóst að hann er enn með verki eftir slysið sem sjálfsagt er kominn til að vera.  Aðgerð á vinstri öxl gat aukið hreyfifærni hans sem þó enn er aðeins takmörkuð.

Við höfuðáverkann er ljóst að hann hefur fengið beinbrot í framhluta höfuðs.  Ekki greinist alvarleg merki um áfallastreituröskun, en hann er áfram með væg þunglyndiseinkenni.

Gert hefur verið taugasálfræðilegt mat, en niðurstöður þess eru ekki óyggjandi.

Í mati á afleiðingum við höfuðslysið er áberandi að verulegur munur er á afleiðingum slyssins eftir því hvort A talar um það eða ættingjar hans lýsa.  A talar um vægan einbeitingarskort, áhugaleysi, minnkaða tilhlökkun, erfiðleika við ákvarðanatöku, en bæði eiginkona hans og tengdasonur lýsa mun meiri breytingum og þau tala um gjörbreytingar á persónuleika.  Hann hafi breyst frá því að vera mjög virkur einstaklingur með óþrjótandi kraft og frumkvæði í það að vera atkvæðalítill og framtakslítill maður, viðkvæmur og frumkvæðalítill á flestan hátt.

Einkenni þessi geta samrýmst því sem stundum sést við áverka á framhluta heilans, en það eru einkenni sem umhverfið tekur mun meira eftir en einstaklingurinn sjálfur.

Matsmenn telja tímabært að leggja mat á afleiðingar slyssins og telja matsmenn að heilsufar hafi orðið stöðugt 01.05.2007 um það leyti er hann hóf störf að nýju.

Tímabil óvinnufærni að fullu er talið vera frá slysdegi 12.01.2006 til 01.05.2007.  Matsmenn taka ekki afstöðu til þess hvert hafi verið fjártjón.  Matsmenn telja að málsaðilar eigi að semja um það á grundvelli fyrirliggjandi gagna eða ella vísa ágreiningi um það til dómstóls til úrlausnar.

Tímabil þjáninga án rúmlegu telst vera hið sama og tímabil óvinnufærni og þar af telst A vera rúmliggjandi tímabilin 12.01.2006-03.03.2006 og 21.08.2006-25.08.2006 og að auk þess 24.04.2004 er hann var inniliggjandi yfir daginn og 21.11.2006 vegna aðgerðar í vinstri öxl.  Mat á rúmlegu er miðað við þá daga eða tímabil sem hann var inniliggjandi á sjúkrastofnun eða rúmliggjandi vegna aðgerðar.

Við mat á varanlegum miska er miðað við afleiðingar brots á hægri fótlegg, brots á vinstra herðablaði með áverka á vinstri öxl og afleiðingar höfuðáverka.  Varanlegur miski er metinn 45%.

Við mat á varanlegri örorku er litið til aðstæðna tjónþola og afleiðinga slyssins.  Matsmenn hafa metið honum 45% miska vegna alvarlegra áverka.  Hann er fyrrum sjómaður með skipstjórnarréttindi en hafði í mörg ár fyrir slysið unnið sem verktaki hjá […].  Mat á starfsgetu er miðað við þann bakgrunn.  Hann hefur nýhafið störf við eftirlit hjá […] og er ekki komin nein reynsla á starfsgetu hans en hann telur reyndar sjálfur að hann eigi að geta unnið létt eftirlitsstörf.  Matsþoli vinnur síðan 1. maí 2007 “fulla” vinnu hjá […].  Um er að ræða tímabundna vinnu en metið verður í haust hvort hann getur fengið áframhaldandi vinnu hjá […].  Ljóst er að matsþoli er óvinnufær til allra erfiðisstarfa.  Augljóst er að hann getur ekki snúið aftur til starfa líkum þeim sem hann gegndi áður.  Ef […] getur haldið áfram að nota reynslu hans eins og hún gerir í sumar gjörbreytir það atvinnumöguleikum matsþola.  Atvinnumöguleikar matsþola utan […] virðast sáralitlar.  Með hliðsjón af þessu telja matsmenn rétt að meta honum verulega varanlega örorku og áætla matsmenn að hann hafi í heild rétt rúmlega hálfa starfsorku og er varanleg örorka metin 45%.

Matsmenn telja að metin örorka nái ekki 50% samkvæmt reglugerð nr. 379/1999.

Matsmenn telja að þeir reikningar yfir kostnað sem lagðir hafa verið fram (heimild 21) geti vel komið heim og saman við líklegan sjúkrakostnað fram að batahvörfum en um er að ræða kostnað að fjárhæð kr. 85.668.-  Í því sambandi er þó rétt að taka fram að um getur verið að ræða hærri útlagðan kostnað þar sem ekki er víst að allar nótur vegna sjúkrakostnaðar hafi verið lagðar fram auk þess sem ljóst er að tjónþoli hefur farið margar ferðir í einkabíl í sjúkraþjálfun og í heimsóknir á sjúkrastofnanir.  Varðandi framtíðarsjúkrakostnað taka matsmenn fram að afar erfitt sé að reikna slíkan kostnað.  Þegar um minni slys er að ræða er almennt ekki um að ræða slíkan kostnað þar sem tjónþolar geti haldið við bata með eigin æfingum.  Þegar um alvarlegri slys sé að ræða megi gera ráð fyrir að tjónþoli geti annað slagið haft þörf fyrir sérhæfða meðferð af hálfu sjúkraþjálfara.  Í þessu máli telja matsmenn ekki óraunhæft að ætla að tjónþoli þurfi annað hvert ár að hafa þörf fyrir sérhæfða meðferð sjúkraþjálfara og áætla matsmenn að það geti verið 15 skipti í meðferð annað hvert ár.

Varðandi það hver séu eðlileg viðmiðunarlaun taka matsmenn fram að það geti ekki verið hlutverk dómkvaddra matamanna að svara til um það.  Um sé að ræða máefni sem málsaðilar komi sér saman um eða vísi ella til dómstóls til úrlausnar.

Undir fyrirsögninni Afstaða til matsspurninga sbr. bréf frá 2007 segir að lokum í matsgerðinni:

1.Líkamlegir annmarkar eru samkvæmt gögnum og skoðun aðallega bundnar við hægri fót og vinstri öxl.  Nákvæmar lýsingar á þeim áverkum liggja fyrir.  Skoðun matsmanna er að matsþoli hafi breytingar á starfsemi framheila við slysið.  Auk þunglyndiseinkenna eru aðrar breytingar á matsþola, sem aðrir verða meira varir við en matsþoli sjálfur.

2.Stöðugleikapunkti er náð 1. maí 2007 en þá hefur matsþoli störf hjá […].

3.Tímabil óvinnufærni er 100% tímabilið 12.01.2006-01.05.2007.

4.Sama og tímabil óvinnufærni og þar af rúmliggjandi 12.01.2006-03.03.2006, 24.04.2006, 21.08.2006-25.08.2006 og 21.11.2006.

5.Varanlegur miski er 45%

6.Varanleg örorka er 45%

7.Örorka nær ekki 50% skv. reglugerð nr. 379/1999.

8.Sjá samantekt

9.Sjá samantekt.

Af hálfu stefnda, Vátryggingafélagi Íslands hf., var með bréfi, dagsettu 15. október 2007, beðið um dómkvaðningu yfirmatsmanna til að meta hvort og þá að hvaða marki matsþoli, A, hafi orðið fyrir líkamstjóni sem rekja mætti til slysins 12. janúar 2006.  Nánar tiltekið var óskað eftir mati á tilteknum sex atriðum.

Á dómþingi, hinn 30. nóvember 2007, voru þau F lögfræðingur, G bæklunarlæknir og H geðlæknir kvödd til að framkvæma hið umbeðna mat.  Matsgerðin er dagsett 30. maí 2008.  Undir fyrirsögninni Afstaða til matsefnis segir:

1.Almennar læknisfræðilegar ályktanir um afleiðingar slyssins 12. janúar 2006

Matsþoli var frískur og hraustur þegar hann lenti [í] slysinu þann 12.01.2006 þegar bifreið ók á hann þar sem hann var við störf sín fyrir […].

Við slysið fékk matsþoli opið kurlað beinbrot á hægri sköflungi og kurlbrot í vinstra herðablaði inn að vinstri axlarlið.  Þá kom sprunga í höfuðkúpubotn yfir vinstri augntóft og fékk hann mar við augu (glóðaraugu) og skurð á vinstri augabrún auk skráma og marbletta.

Brotið á fótlegg var neglt en gróandi varð lélegur fyrst í stað auk þess sem brot í vinstri herðablaði hamlaði mjög hreyfigetu.  Gera þurfti tvær aðrar aðgerðir á sköflungsbrotinu þann 24.04.2006 og þann 21.08.2006 til þess að brotið næði að gróa.  Eftir situr hins vegar stirðleiki í hægri ökkla auk þess sem hann stingur við og þreytist verulega við gang vegna verkja í sköflungi líklegast vegna örmyndunar.

Varðandi vinstri öxlina var framkvæmd aðgerð þann 21.11.2006 til að bæta liðleika í öxlinni og minnka verki.  Þó matsþoli sé fær um flestar athafnir daglegs lífs þá getur hann illa unnið upp fyrir sig eða beitt öxlinni með álagi vegna stirðleika í henni, minnkaðrar hreyfigetu og minnkað krafts.  Hann hefur verið í virkri sjúkraþjálfun vegna einkenna og óþæginda frá hægri ganglim og vinstri öxl.

Varðandi höfuðáverkann og það álitaefni hvort matsþoli hafi hlotið heilaskaða er rétt að horfa til þess að í lögregluskýrslu kemur fram að matsþoli muni vel eftir atvikum.  Hann lýsir því að hann hafi verið að vinna við að opna lok á akbrautinni vegna stíflaðs vatnsinntaks.  Hann hafi skyndileg séð bifreið koma á mikilli ferð suður […] og hann hafi ekki náð að bregðast við með fyrrgreindum afleiðingum.  Þá skiptir einnig máli að því er lýst að hann hafi verið fulláttaður við skoðun læknis á slysadeild.  Segulómun af heila sýnir engin áverkamerki á heila og taugasálfræðileg próf gefa ekki óyggjandi vísbendingu um að hann hafi fengið heilaáverka.  Ættingjar matsþola lýsa hins vegar verulegum breytingum á honum þó að persónan sé sú sama, þá sé frumkvæði matsþola minna og hann sinnulítill.  Hann sé ekki lengur leiðtogi fjölskyldunnar.  Matsþoli fékk eftir slysið endurupplifanir sem hann síðar náði að bæla niður en samhliða einangrun sem fylgdi slysinu ber á vaxandi depurð og leiða.  Erfiðleikum við ákvörðunartöku, einbeitingar örðugleikum og öðrum þunglyndiseinkennum er lýst bæði í taugasálfræðilega matinu sem og í mati E og D.

Í ljósi fyrstu skoðana á matsþola eftir slysið og lýsingum hans sjálfs verður að ætla að hann hafi fengið heilahristing við slysið samfara broti á höfuðkúpu.  Hins vegar er eins og áður sagði segulómun af höfði eðlileg, taugasálfræðileg próf er ekki afgerandi um heilaskaða og klínísk skoðun E og I bendir ekki til þess að hann hafi fengið beinan skaða á heilavef.

Framangreindar skoðanir og möt sem og eigin lýsing matsþola benda eindregið til þess að hann hafi fengið þunglyndi í kjölfar þeirrar skerðingar á líkamlegri getu sem hann hlaut eftir slysið og viðvarandi verkja.  Þunglyndi getur vel skýrt frumkvæðisskort, einbeitingarerfiðleika sem lýsa sér í minnistruflunum auk annarra geðeinkenna sem hann lýsir.

Matsþoli hefur leitað sér kerfisbundið aðstoðar vegna líkamlegra einkenna en ekki vegna þunglyndiseinkenna.  Ljóst er að þunglyndiseinkenni sem hann hefur í dag hamla að nokkru getu hans auk þess sem þau skerða lífsgæði hans verulega.  Gera má ráð fyrir að með kerfisbundinni meðferð eða með tímanum þá lagist þessi einkenni verulega, þó svo að geðheilsa hans verði alltaf eitthvað viðkvæmari fyrir en áður var, m.a. vegna viðvarandi verkjasögu og skerðingar á líkamlegri færni.

2.Stöðugleikatímamark

Í matsbeiðni er óskað mats á því hvenær heilsufar matsþola hafi orðið stöðugt vegna afleiðinga slyssins þann 12. janúar 2006.  Samkvæmt 3. gr. skaðabótalaga skulu bætur fyrir þjáningar miðaðar við tímann frá því að tjón varð þar til heilsufar tjónþola er orðið stöðugt.  Mat á því hvenær heilsufar telst stöðugt er m.ö.o. læknisfræðilegt mat á því hvenær varanlegar afleiðingar tjóns hafa tekið við af þeim tímabundnu, nánar tiltekið þegar ekki er að vænta frekari bata, og þá almennt að lokinni læknismeðferð og endurhæfingu.  Matsþoli fór í aðgerð á vinstri öxl þann 21.11.2006 og hefur eftir að hann jafnaði sig á þeirri aðgerð búið við stöðugt ferli.  Í ljósi eðlis áverkanna og einkenna matsþola er það niðurstaða matsmanna að heilsufar matsþola hafi verið orðið stöðugt þann 21.02.2007.

3.Tímabundin óvinnufærni

Þá er óskað svars við því hversu lengi matsþoli hafi verið óvinnufær vegna afleiðinga umferðarslyssins þann 12. janúar 2006.  Ákvæði 2. gr. skaðabótalaga, sbr. 1. gr. laga nr. 37/1999, hefur að geyma reglu um ákvörðun bóta fyrir tímabundið atvinnutjón, þ.e. bætur til handa tjónþola vegna tímabundins missis launatekna af völdum líkamstjóns.  Í ákvæðinu segir að ákveða skuli bætur fyrir atvinnutjón fyrir tímann frá því að tjón varð þangað til tjónþoli getur hafið vinnu að nýju eða þar til heilsufar hans er orðið stöðugt.  Samkvæmt ákvæðinu er um tvo mögulega tímapunkta að ræða varðandi lok réttar til bóta vegna tímabundins atvinnutjóns, þ.e. annars vegar tímamarkið þegar tjónþoli getur byrjað aftur starf að verulegu leyti í sama mæli og áður og hins vegar þegar heilsufar hans telst hafi verið orðið stöðugt, sem venjulega myndi teljast það tímamark þegar svo er komið að áliti lækna að ólíklegt sé að tjónþoli læknist frekar af afleiðingum líkamstjóns, eins og það er orðað í greinargerð með frumvarpi að skaðabótalögum.  Það er niðurstaða matsmanna að miða eigi tímabundna óvinnufærin matsþola við það þegar heilsufar hans telst hafa orðið stöðugt, þ.e. frá 12.1.2006 til 21.02. 2007, enda ljóst að fyrir þann tíma var ekki um það að ræða að hann gæti hafið vinnu að nýju.

4.Þjáningatímabil

Samkvæmt 3. gr. skaðabótalaga nr. 50/1993, sbr. lög nr. 37/1999, skal greiða þjáningabætur fyrir tímabilið frá því að tjón varð þar tilheilsufar tjónþola er orðið stöðugt.  Sikilyrði bóta er að tjónþoli sé veikur, þar sem greint er á milli veikinda þar sem tjónþoli er rúmfastur og veikindi án rúmlegu, en samkvæmt 2. málslið ákvæðisins er heimilt að greiða þjáningabætur þegar sérstaklega stendur á, þótt tjónþoli sé vinnufær.  Í ljósi áverkanna sem [tjónþoli] hlaut í slysinu og þeim læknisfræðilegu gögnum sem fyrir liggja um líðan hans og dvöl á sjúkrahúsi eftir slys telja matsmenn rétt að miða þjáningatímabil [tjónþola] það sama og óvinnufærni [hans] eða til 21.02.2007, þar af rúmliggjandi í fjóra mánuði.

5.Varanlegur miski

Samkvæmt 4. gr. skaðabótalaga nr. 50/1993 er varanlegur miski metinn út frá læknisfræðilegu sjónarmiði og til þess litið, hversu miklum erfiðleikum tiltekið tjón veldur í lífi tjónþolans.  Miða á við heilsufar tjónþola þegar það er orðið stöðugt.  Um er að ræða almennt mat í þeim skilningi að sambærileg meiðsl eiga almennt að leiða til sama miskastigs hjá tveimur eða fleiri einstaklingum, enda þótt svigrúm sé til frávika þegar sérstakar aðstæður eru fyrir hendi.

Örorkunefnd hefur samið töflur, þar sem miskastig vegna ýmiss konar líkamstjóns er metið með almennum hætti.  Hafa töflur þessar verulegt gildi til leiðbeiningar við mat á varanlegum miska einstakra tjónþola, þótt ekki séu þær bindandi og heldur ekki tæmandi.  Hér er byggt á töflum þessum að því marki sem unnt er, en ella reynt að draga af þeim ályktanir um meginstefnu.  Sé það ekki hægt er leitast við að haga mati þannig, að samræmi sé í því og miskastigum samkvæmt töflunum.

Við mat á miska leggja matsmenn til grundvallar meiri háttar áverka á hægri sköflung og talsverðan áverka [á] hægri öxl af völdum slyssins þann 12. janúar [2006] sem munu valda langtíma skerðingu.  Skerðingin fyrir matsþola er fyrst og fremst fólgin í að allur þungur burður er illmögulegur eftir slysið og hreyfingar upp fyrir axlarhæð eru takmarkaðar.  Þá er göngugeta og álagsþol á ganglim verulega skert.  Einnig verður að horfa til þess að matsþoli býr í dag við þunglyndi sem matsmenn telja að verði rakið til afleiðinga slyssins.  Geðrænu einkennin lýsa sér m.a. sem skortur á frumkvæði, einbeitingarörðugleikum og minnisvandræðum auk lækkaðs geðslags.  Matsmenn gera ráð fyrir að geðrænu einkennin geti batnað verulega með meðferð en telja þó ljóst að matsþoli muni þrátt fyrir það vera talsvert viðkvæmari fyrir en áður.

Samkvæmt framanrituðu telja matsmenn, að varanlegur miski matsbeiðanda, sbr. 4. gr. skaðbótalaga, sé réttilega metinn 35 stig – 35%.

6.Varanleg örorka

Samkvæmt 1. og 2. mgr. 5. gr. skaðabótalaga á tjónþoli rétt á bótum fyrir varanlega örorku sökum líkamstjóns, eftir að heilsufar hans er orðið stöðugt, valdi tjónið varanlegri skerðingu á getu til að afla vinnutekna.  Við mat á tjóni vegna þeirrar örorku skal líta til þeirra kosta, sem tjónþoli á til að afla sér tekna með vinnu, og sanngjarnt er að ætlast til að hann starfi við.  Hér þarf með öðrum orðum að leysa úr því hvaða afleiðinga viðkomandi líkamstjón muni hafa á tekjumöguleika tjónþolans sem um ræðir í framtíðinni og matið er algerlaga einstaklingsbundið.  Matið snýst um það að áætla, á grundvelli fyrirliggjandi gagna og rökstuddrar spár um framtíð tjónþolans, hver sé varanleg skerðing á getu hans til að afla launatekna í framtíðinni vegna hlutaðeigandi tjóns  - eða, að öðrum kosti, að staðreina að ekki sé um þess háttar skerðingu að ræða.  Nánar tiltekið að leitast við að meta hver orðið hefði framvinda í lífi tjónþolans, ef líkamstjónið hefði ekki orðið, og hins vegar að spá fyrir um hvernig líklegt sé að framtíð hans verði í kjölfar líkamstjónsins.  Hér þarf m.a. að skoða félagslega stöðu tjónþola, aldur hans, atvinnu- og tekjusögu, menntun, heilsufar, eðli líkamstjónsins og varanleg áhrif þess auk þess sem meta þarf möguleg starfstækifæri tjónþola.  Jafnframt ber að gæta þess, að samkvæmt grunnreglum skaðabótaréttar hvílir sú skylda á tjónþola að takmarka tjón sitt eins og unnt er að ætlast til af honum miðað við aðstæður.

Matsþoli hefur leitað [til] lækna og gengist undir sérstakar aðgerðir eftir slysið auk þess sem hann hefur borið sig eftir nýju og léttara starfi hjá fyrri vinnuveitanda og síðar verkakaupa, […], eftir að hann sá sig tilneyddan að selja fyrirtæki sitt sem hann hafði áður haft að lífsviðurværi að starfa við.  Það er því álit matsmanna að matsþoli hafi sinnt þeirri skyldu sinni að mestu að leitast við að takmarka tjón sitt.

Þegar matsþoli varð fyrir umferðarslysinu þann 12. janúar 2006 var hann tæplega […] ára.  Hann er lærður stýrimaður og var á sjó til ársins 1976 þegar hann hóf störf hjá […] við jarðvinnu og vinnuvélastörf, s.s. á gröfum og loftpressum.  Allt bendir til, að matsþoli hafi haft gott starfsþrek áður en slysið varð og hafi búið við góða heilsu síðustu árin fyrir slysið.  Með tilliti til þess og starfsferils matsþola verður að ætla að matsþoli hefði rekið verktakafyrirtækið, […] ehf., til loka starfsævinnar, en vegna afleiðinga slyssins sá hann sig tilneyddan til að selja fyrirtækið... .  Þannig má segja að afleiðingar slyssins hafi leitt til þess að fótunum var kippt undan matsþola hvað fyrri starfsgrundvöll varðar.

Þegar horft er til menntunar og einhæfrar starfsreynslu matsþola er ljóst að framangreindur miski matsþola af völdum slyssins þann 12. janúar 2006 hefur skert starfs- og tekjuöflunarmöguleika hans verulega þar sem hann býr ekki lengur yfir því líkamlega atgervi og úthaldi sem þau störf sem hann hefur menntun og reynslu af krefjast.  Matsþoli getur að vísu talist fær um að sinna léttari störfum, s.s. á skrifstofu og eftirlitstörfum, en í raun telja matsmenn að fyrir matsþola komi einungis til greina tiltölulega létt hlutastörf.  Það álit matsmanna að slysið hafi verulega dregið úr raunverulegum möguleikum matsþola á starfsvali í framtíðinni.

Enda þótt matsþoli hafi nú í ár sinnt 100% starfi hjá […] verður að ætla að matsþoli hafi í raun fyrst og fremst boðist umrætt starf hjá […] vegna velvildar og til reynslu enda er starf hans til athugunar eins og fram kemur í starfslýsingu deildarstjóra garðyrkjudeildar […] frá 4. mars 2008.  Matþoli hefur látið í ljós skýran vilja til að minnka við sig starfshlutfall og í ljósi framangreindra einkenna sem matsþoli býr við vegna afleiðinga slyssins verður að telja það eðlilega ákvörðun í ljósi einkennanna sem hann býr við af völdum slyssins.  Það er álit matsmanna að matsþoli muni ekki öðlast líkamlegt og andlegt þrek til þess á komandi árum að stunda neitt starf í fullu starfshlutfalli.

Að teknu tilliti til framanritaðs telja matsmenn að slysið sem matsbeiðandi varð fyrir þann 12. janúar 2006 hafi leitt til þess að hann hafi glatað tæplega helmingi af starfsgetu sinni.  Að öllum gögnum virtum og með tilliti til aldurs matsbeiðanda, eðli áverkans, menntunar, starfsreynslu og framtíðaráætlana ásamt með tjónstakmörkunarskyldu og sanngirniskröfu telja matsmenn rétt að meta varanlega örorku matsbeiðanda 45%.

7.Örorka samkvæmt lögum um almannatryggingar

Í matsbeiðni er loks óskað eftir því að matsmenn leggi mat á það hvort örorka matsþola vegna slyssins þann 12. janúar 2006 náði 75% örorku samkvæmt staðli reglugerðar nr. 379/1999, sbr. lög um almannatryggingar nr. 117/1993.  Ef því sé svarða neitandi er spurt hvort örorka nái 50% örorku samkvæmt staðlinum.

Fyrri hluti staðalsins fjallar um líkamlega færni og þarf að fá 15 stig samanlagt til að teljast a.m.k. 75% öryrki.  Í þeim hluta eru 14 þættir.  Gefin eru stig fyrir eitt atriði í hverjum þætti og þau síðan lögð saman.  Þó eru ekki gefin stig bæði fyrir þættina „að ganga á jafnsléttu“ og „að ganga í stiga“, heldur er valinn sá þáttur sem gefur fleiri stig.  Síðari hluti staðalsins lýtur að andlegri færni.  Þá leggjast öll stig saman og þarf 10 stig til að teljast a.m.k. 75% öryrki.  Nái umsækjandi ekki tilskildum stigafjölda í öðrum hluta staðalsins, getur hann samt verið metinn a.m.k. 75% öryrki, nái hann a.m.k. 6 stigum í hvorum hluta staðalsins.

Það er niðurstaða matsmanna að gera megi ráð fyrir að örorka matsþola yrði metin 75% samkvæmt staðli reglugerðar nr. 378/1999, sbr. lög um almannatryggingar nr. 117/1993.

Niðurstaða matsmanna var í stuttu máli þessi:  Heilsufar matsþola varð stöðugt hinn 21. febrúar 2007; tímabundið atvinnutjón var frá 12. janúar 2006 til 21. febrúar 2007; þjáningartímabilið frá 12. janúar 2006 til 21. febrúar 2007; varanlegur miski 35%; varanleg örorka 45%.  Þá var niðurstaða matsmanna að gera mætti ráð fyrir að örorka matsþola yrði metin 75% samkvæmt staðli reglugerðar nr. 379/1999, sbr. lög um almannatryggingar nr. 117/1993.

Hinn 11. janúar 2008 dómkvaddi Þorgerður Erlendsdóttir héraðsdómari að beiðni stefnanda J hrl. og K tryggingastærðfræðing til að meta eftirfarandi:

1.                       Hverjar hefðu verið framtíðartekjur matsbeiðanda næstu fimm árin 2007, 2008, 2009,  2010 og 2011, hefði slysið ekki orðið, miðað við hann hefði haldið þeim verkefnum hjá […], sem hann hafði verið með 5 ár fyrir slysið.

2.                       Hverjar eru tekjur matsbeiðanda þrjú ár fyrir slysið, sem hann hlaut við sölu félagsins árið 2007

3.                       Hverjar hefðu tekjur hans verið þrjú ár fyrir slysið, hefði hann ekki stofnað hlutafélag utan um reksturinn og rekið hann á eigin kennitölu í eigin nafni.

Í matsgerð sinni vísa matsmenn til þess að stefnandi hefði stofnað einkahlutafélagið […] 1. október 2003 vegna verktakastarfa sinna fyrir […].  Áður hefði hann verið með resktur í eigin nafni.  […] hefðu síðan verið seld í júlí 2007 og nýir eigendur tekið við rekstrinum frá og með 1. júlí 2007.  Þá greina þeir frá helstu tölum úr reikningum […] auk launa og verktakaþjónustu stefnanda fyrir árin 2003 til 2006 með útfærðum hætti í matsgerðinni.  Síðan segir:

Söluverð […] var krónur 2.500.000 og voru krónur 1.000.000 greiddar við undirskrift 17. júlí 2007 og krónur 1.500.000 1. september 2007 skv. kaupsamningi dagsettum 17. júlí 2001.  Að auki áttu kaupendur […] skv. samningnum að greiða hagnaðargreiðslu (að frádregnum fjármagnstekjuskatti) vegna rekstursins frá stofnun og til 1. júlí 2007 skv. uppgjöri í ársbyrjun 2008.  Skv. þessu hefur matsbeiðandi fengið greiddan hagnað […] vegna áranna 2003 til og með 2006 en matsspurningar snúa að launum matsbeiðanda fyrir þessi ár.  Söluverðið krónur 2.500.000 að frádregnu stofnverið krónum 500.000 er mælikvarði á eignamyndun matsbeiðanda í […] þau 3,75 ár sem fyrirtækið var í eigu hans eða krónur 533.333 á ári.  Söluverðið miðar 40% við verðlag í júlí og 60% miðað við verðlag í september 2007 en stofnverðið við verðlag í október 2003.  Matsmenn miða útreikninga við vísitölulauna þar sem annað hvort er verið að fjalla um laun eða umreikning á hagnaði í laun.

Fyrstu matsspurningu svara matsmenn þannig:

Árið 2005 var síðasta heila árið sem matsbeiðandi vann fyrir […] og líta matsmenn svo á að það ár sé besti mælikvarði til að áætla framtíðartekjur matsbeiðanda.  Launatekjur matsbeiðanda voru krónur 3.540.000 það ár og hagnaður […] vegna ársins voru krónur 1.227.816.  Matsmenn meta það svo að áætla eigi framtíðarárstekjur út frá krónum 4.767.816 miðað við meðallaunavísitölu ársins 2005 sem var 267,2.  Launavísitala á stöðugleikapunkti 1. maí 2007 var 316,9 og eru framtíðarlaunin metin krónur 5.654.644 á verðlagi 1. maí 2007

Í niðurstöðu matsmanna um aðra matspurningu segir:

Laun, hagnaður og

Laun, hagnaður og hlutdeild í sölu á

Árhlutdeild í söluverðlag í maí 2007

20035.558.7627.310.995

20045.333.6946.558.455

20055.301.1496.135.545

Þriðju matspurningu svara matsmenn þannig:

Matsmenn telja að þegar til langs tíma sé litið þá breyti rekstrarform einyrkja ekki miklu um hverjar tekjurnar verði, heldur einungis hvenær þær koma til greiðslu.  Við höfum reiknað tekjur matsbeiðanda í matsspurningu 2 þar sem við höfum umreiknað söluhagnað til tekna og teljum það gefa góðan mælikvarða á hverjar tekjur matsbeiðanda hefðu orðið, hefði hann ekki stofnað hlutafélag utan um reksturinn heldur rekið hann á eigin kennitölu.

Hinn 11. janúar 2008 dómkvaddi Þorgerður Erlendsdóttir héraðsdómari að beiðni stefnanda K tryggingastærðfræðing og M endurhæfingarlækni til að meta eftirfarandi:

1.                       Hver er sjúkrakostnaður og annað fjártjón matsbeiðanda fram að stöðugleikamarki vegna afleiðinga slyssins.  Hver hefur sjúkrakostnaður hans og annað fjártjón verið til dagsins í dag vegna afleiðinga slyssins.

2.                       Hver verður framtíðar sjúkrakostnaður matsbeiðanda frá ársbyrjun 2008 til 67 ára aldurs matsbeiðanda vegna afleiðinga slyssins þann 12. janúar 2006.

Niðurstað matsgerðarinnar, sem dagsett er 30. júní 2008, var sú að sjúkrakostnaður og annað fjártjón matsbeiðanda til 31. maí 2008 væri samtals 1.305.540 krónur og þar af hefði 523.587 krónur fallið til fyrir stöðugleikapunkt 1. maí 2007.  Og núvirði framtíðar sjúkrakostnaðar matsbeiðanda frá 1. júní 2008 til 67 ára aldurs hans miðað við 1. maí 2007 væri 770.754 krónur.

Aðila greinir á um hvort stefndi, Vátryggingafélag Íslands hf. hafi greitt stefnda fullar bætur eða ekki.

Helstu málsástæður stefnanda og réttarheimildir er hann byggir á:  Stefnandi byggir á því að hafa ekki fengið fullar bætur vegna líkamstjóns er hann varð fyrir er stefndi, B, ók bifreið sinni […] á hann, hinn 12. janúar 2006, en bifreiðin var tryggð ábyrgðartryggingu hjá stefnda, Vátryggingafélagi Íslands hf.  Einnig er reist á því að B hafi sýnt af sér stórkostlegt gáleysi umrætt sinn.  Um réttarheimildir vísar stefnandi til 88. gr. umferðalaga nr. 50/1987, 3. mgr. 90. gr. sömu laga, sbr. 91. gr. og 1. mgr. 95. gr. sömu laga, sbr. og 97. gr.  Þá er byggt á reglugerð nr. 392/2003, 26. gr. skaðabótalaga nr. 50/1993 og 48. gr. laga um vátryggingarsamninga nr. 30/2004, sbr. dskj. nr. 58, sem er kröfubréf stefnanda frá 4. október 2007.  Einnig er skírskotað til 1. til og með 7. gr. skaðabótalaga og til meginreglana skaðbótaréttar um fullar bætur.  Þá er vísað til 12. gr. og til 5. tl. 1. mgr. 26. gr. laga um vátryggingastarfsemi nr. 60/1994, sem og til ákvæða laganna um aðild íslenskra tryggingafélaga að markmiðum þeim sem sett hafi verið með ökutækjatilskipununum EBE (sic.). „Þá skírskotar stefnandi til lagaáskilnaðarreglunnar (lögmætisreglunnar) og tilgangs- og lagasamræmisskýringa EBE-réttar og til fordæma Mannréttindadómstóla Evrópu í því sambandi.  Einnig er vísað til ökutækjatilskipana EBE.“

Stefnandi greinir nánar frá bótakröfu sinni með eftirfarandi hætti:

a.  Aðalkrafa stefnanda er byggð á mati dómkvaddra undirmatsmanna frá 1. október 2007 á dómskjali nr. 57, þe. Undirmatsgerð málsins. Samkvæmt undirmatsgerðinni er stöðugleikatímapunktur 1. maí 2007.  Miskastig vegna áverkanna er 45 stig.

1.  Miskabætur: 6.658.135x45 stig2.996.160 kr.

2.  Bætur f. varanl. örorku:

     7.068.400x6,330x330x45%20.134.337 kr.

3.  Tímabundin örorka8.246.462 kr.

4.  Þjáningabætur596.169 kr.

5.  Annað fjártjón og sjúkrakostnaður:

     Kostnaður mv. 1. maí 2007523.587 kr.

     Kostnaður e. 2. maí 2007781.953 kr.

6.  Framtíðar sjúkrakostnaður:770.754 kr.

7.  Bætur skv. 26. grein skbl.2.000.000 kr.

Samtals krafa36.049.422 kr.

1.                       Miskabætur.  Byggt er á ákvæðum 15. greinar laga nr. 50/1993, þ.e. þegar miskabótakrafan er ákveðin með undirmatinu, þann 1. okt. 2007, 4.000.000 x lánskjaravst. í október 2007, þe. 5463, deilt með lánskjaravísitölu í júlí 1993, 5463/3282=6.658.135.

2.                       Varanleg örorka er 45% skv. undirmatinu.  Stefnandi byggir viðmiðunarlaun sín á mati dómkvaddra matsmanna, J, hrl. og K, tryggingastærðfræðings, frá 26. maí, dómskjal nr. 73, bls 5, en þar meta þeir svo að tekjur stefnanda þrjú ár fyrir slysið hafi verið á verðlagi á stöðugleikatímapunkti, 1. maí 2007: Kr. 7.310.995 árið 2003, kr. 6.558.455 árið 2004 og kr. 6.135.454 árið 2005.  Meðaltekjur eru því 6.668.301 króna.  Að viðbættu 6% iðgjaldi í lífeyrissjóð 7.068.400 krónur.  Stuðull miðað við aldur á stöðugleikapunkti, en þá var stefnandi 56 ára og rúmlega tveggja mánaða gamall, er settur 6,330.

3.                       Bætur fyrir tímabundna örorku:  Stefnandi miðar við meðallaun sín þrjú ár fyrir slys, samanber hér að ofan 7.068.400/12=589.033 á mánuði.  Hann hafi verið óvinnufær skv. undirmatinu í 15 mánuði og 18 daga, þe. frá 12. jan 2006 til 1. maí 2007.  Frá þessu tímabili dregur stefnandi einn mánuð og 18 daga, þar sem hann starfaði einn í félaginu, þannig er reiknað með einum og hálfum mánuði sumarleyfi.  Reiknast krafan því þannig 589.033x14=8.246.462.

4.                       Þjáningabætur.  Skv. undirmati er þjáningatímabil frá slysdegi 12. janúar 2006 til 1. maí 200[7] eða alls 468 dagar.  Þar af eru 51 dagur sem stefnandi er rúmliggjandi (468-51=417).  Þannig reiknað, án rúmlegu 700 x 5463/3282=1.165x417=485.805 og rúmliggjandi 51x1.300x5463/3282 eða 2.164x51=110.364.  Alls þjáningabætur 596.169 krónur.

5.                       Annað fjártjón og sjúkrakostnaður:  Samkvæmt niðurstöðu dómkvaddra matsmanna, K, tryggingastærðfræðings og M, endurhæfingarlæknis, sjúkrakostnaður og annað fjártjón stefnanda samtals að fjárhæð 1.305.540 krónur, þar af falla 523.587 krónur fyrir 1. maí 2007 og eftir það fram að matsgerð 781.953 krónur.

6.Framtíðarsjúkrakostnaður:  Þessi krafa er byggð á ofangreindu mati þeirra K og M, en þau meta framtíðarsjúkrakostnað mv. 1. maí 2007 að fjárhæð 770.754

b. 1. varakrafa er byggð á yfirmatinu og stöðugleikatímapunkt yfirmats, þann 21. febrúar 2007, sem hefur áhrif á aðra bótaþætti einnig, sbr. tölulega útlistun hér að neðan.

1.  Miskabætur: 6.988.421x35 stig2.455.947 kr.

2.  Bætur f varanl. örorku:

     6.965.846x6,371x45%19.970.073 kr.

3.  Tímabundin örorka6.385.500 kr.

4.  Þjáningabætur522.450 kr.

5.  Annað fjártjón og sjúkrakostnaður:1.305.540 kr.

6.  Framtíðar sjúkrakostnaður763.722 kr.

7.  bætur skv. 26. grein skbl.2.000.000 kr.

Samtals 1. varakrafa33.393.232 kr.

1. varakrafa, töluleg útlistun

1.                       Bætur fyrir miska eru miðaðar við útgáfu yfirmatsins í maí 2008, en þá var lánskjaravist. 5734, þannig : 4.000.000x5734/2382=6.988.421.

2.                       Viðmiðunarlaun eru þau sömu [og] í aðalkröfu, fyrir utan að launin eru nú uppfærð til 21. febrúar 2007, sbr. útreikninga K frá 17. mars 2007, þannig: Árið 2003, kr. 7.204.871, árið 2004 kr. 6.463.255 og árið 2005 kr. 6.046.394.  Meðaltekjur 6.571.553.  Að viðbættu iðgjaldi í lífeyrissjóð 6% samtals kr. 6.965.846.  Miðað er við stuðulinn 6,371.

3.                       Tímabundin örorka.  Skv. yfirmati frá 12.1.2006 til 21.2.2007 eða 369 dagar eða 12 mánuðir og 9 dagar.  Reiknast tjón stefnanda vegna tímabundinnar örorku þannig:  Meðallaun 3 ár fyrir slys 6.965.846 eða á mánuði=580.500x11=6.385.500.

4.                       Þjáningabætur sbr. dskj. nr. 75.

5.                       Annað fjártjón og sjúkrakostnaður.  Sjá útreikninga K frá 17. mars 2009.

6.           Framtíðarsjúkrakostnaður.  Sjá útreikninga K frá 17. mars 2008, mv. 21.2.2007 kr. 763.722.

c. 2. varakrafa er að öllu leyti eins og 1. varakrafa nema launaviðmið er byggt á metnum framtíðarlaunum sbr. 3. mgr. 7. greinar skaðabótalaga.

1.  Miskabætur: 6.988.421x35 stig2.455.947 kr.

2.  Bætur f. varanl. örorku:

     5.906.916x6,371x45%16.934.832 kr.

3.  Tímabundin örorka6.385.500 kr.

4.  Þjáningabætur522.450 kr.

5.  Annað fjártjón og sjúkrakostnaður:1.305.540 kr.

6.  Framtíðar sjúkrakostnaður:763.722 kr.

7.  Bætur skv. 26. grein skbl.2.000.000 kr.

Samtals 2. varakrafa30.357.991 kr.

d. 2. varakrafa er byggð eins og 1. varakrafa að því frátöldu, að miðað er við framtíðarlaun skv. mati þeirra K og J, hrl. frá „á verðlagi 21. Febrúar 2007.“  Byggt er á 3. mgr. 7. greinar skbl.

Viðmiðunarlaun reiknast þannig:

5.572.563x106%=5.906.916

e. 3. varakrafa.  Fylgt er útreikningum stefndu í greinargerð þeirra hvað viðkemur miska, þjáningabótum og varanlegri örorku, sbr. dskj. nr. 75, aðrir liðir eru eins og í 2. varakröfu.

1.  Miskabætur: 2.433.725 kr.

2.  Bætur f. varanl. örorku:13.467.420 kr.

3.  Tímabundin örorka6.385.500 kr.

4.  Þjáningabætur522.450 kr.

5.  Annað fjártjón og sjúkrakostnaður:1.305.540 kr.

6.  Framtíðar sjúkrakostnaður:763.722 kr.

7.  Bætur skv. 26. grein skbl.2.000.000 kr.

Samtals 3. varakrafa26.878.357 kr.

d.  Ársvaxtakrafan er samkvæmt 1. mgr. 16. greinar skbl. sem kveður á um að vextir reiknist af þjáningabótum, miska og atvinnutjóni frá því slysið varð, að öðru leyti reiknast vextir frá stöðugleikapunkti.  Miski kr. 2.996.160+tímabundið atvinnutjón kr. 8.246.462+þjáningabætur kr. 596.169+bætur skv. 26.  Grein 2.000.000 = 13.838.791.  Af eftirtöldu bótaþáttum reiknast vextir frá stöðugleikapunkti bótum fyrir varanlega örorku kr. 20.134.337+bætur f.  Annað fjártjón og sjúkrakostnaður kr. 523.587 + framtíðarsjúkrakostnaður kr. 770.754=21.428.678 (13.838.791 + 21.428678=35.267.469).  Þá er reiknaðir vextir af öðru fjártjóni og sjúkrakostnaði að fjárhæð kr. 781.953 frá 1. ágúst (30. júlí 2008).  Dráttarvaxtakrafa er gerð frá 1. september 2008, en þá hafi hið stefnda félag haft í höndum allar upplýsingar um bótakröfu stefnanda.  Varakröfur eru settar fram á sama hátt, en með öðrum fjárhæðum.

e.  Innágreiðslur eru tilgreindar í stefnu.  Auk þeirra greiðslna sem þar eru tilgreindar greiddi hið stefnda félag inná kröfuna eins og tilgreint er á dómskjali 75, inn á bótakröfuna 11.871.891 krónu, þar af voru 666.938 krónur lögmannsþóknun + vaskur 163.400, samtals 830.338.  Er sú fjárhæð tekin inná lögmannsþóknun sbr. málskostnaðarreikning, en 11.041.553 til frádráttar bótakröfunni + 1.528.574 inná tímabundið tekjutjón, samtals er tekið til frádráttar (11.041.553+1.528.574) 12.570.127, þann 29.8. 2008.  Þann 17.9. 2008 greiddi hin stefnda félag síðan 240.200 inná kröfuna og er þessi fjárhæð tekin til frádráttar mv. þann dag.

Þá hefur komið í ljós að A á rétt á lífeyrisgreiðslum frá Sjúkratryggingum Íslands sem reiknast til frádráttar skv. útreikningum K kr. 302.707 frá Tr.

Helstu málsástæður stefndu og réttarheimildir er þau byggja á:  Stefndu byggja á því að tjón stefnanda vegna umferðaslyssins, hinn 12. janúar 2006, hafi verið bætt að fullu.  Uppgjörið er sundurliðað þannig:

Samkvæmt yfirmatsgerð var varanlegur miski metinn 35%.  Til samræmis við þá niðurstöðu var greitt til stefnanda 2.433.725 krónur (6.953.500 * 35%).  Telja stefndu að það sé í samræmi við [upphaflega] kröfugerð stefnanda að því breyttu að yfirmat lækkaði varanlegan miska úr 45% í 35%.

Samkvæmt yfirmatsgerð var varanleg örorka metin 45%.  Árslaunaviðmið stefndu taka mið af meðaltekjum stefnanda sl. 3. ár fyrir slys skv. reiknuðu endurgjaldi og tekjum stefnanda á mánuði að viðbættu 6% framlagi í lífeyrissjóð eða kr. 295.00 á mánuði.  Til samræmis við þá niðurstöðu var greitt til stefnanda 13.467.420 krónur (4.697.473* 6,37100* 45%).  Telja stefndu að það sé í samræmi við [upphaflega] kröfugerð stefnanda að því breyttu að stefndu hafna alfarið árslaunaviðmiði stefnanda sem röngu, ósönnuðu og vanreifuðu í stefnu.

Bætur fyrir tímabundna örorku greiða stefndu til samræmis við árslaunaviðmið, sbr. rökstuðning vegna varanlegrar örorku, kr. 3.970.000 (295.000* 13,46 mánuði), en frá því dregst réttur stefnanda til dagpeninga frá TR, kr. 302.707 (1.117*271) og réttur hans til veikindalauna frá vinnuveitanda í fjóra mánuði, kr. 1.290.000 (295*4), samtals voru því greiddar kr. 2.377.993.  Telja stefndu að það sé í samræmi við [upphaflega] kröfugerð stefnanda að því breyttu að stefndu hafna alfarið árslaunaviðmiði stefnanda sem röngu, ósönnuðu og vanreifuðu í stefnu.  Hafna stefndu dskj. 73, sem er mat á tekjum og framtíðartekjum stefnanda algerlega.  Í fyrsta lagi er engin stoð fyrir því í skaðabótalögum að miða við matskenndar framtíðartekjur, heldur er tekjuviðmiðið og aðferðin við að finna það lögbundið í 7. gr. laganna og í öðru lagi er forsendum matsins þar sem teknar eru inn söluhagnaður af fyrirtæki og öðru harðlega hafnað sem sjónarmiði um framtíðartekjur, enda hljóti söluhagnaður að vera einskiptishagnaður, því varla selur stefnandi fyrirtækið á hverju ári!

Stefndu telja reyndar að stefnandi hljóti að verða að breyta kröfugerð sinni hvað varðar tekjuviðmið, ætli hann sér að halda þessari málsástæðu til streitu.  Áskilja stefndu sér því allan rétt til þess að leggja fram bókanir og mótmæla slíkum kröfum sem og hafa uppi allar málsástæður þeim til varnar þar sem óvíst er hvernig þeim muni verða háttað.

Þjáningabætur greiða stefndu miðað við stöðugleikapunkt yfirmatsgerðar, 21. febrúar 2007, og miða við að stefnandi fái greitt fyrir 405 daga án rúmlegu eða kr. 522.450, sem er hærri fjárhæð en stefnandi krefur um í stefnu.

Annað fjártjón stefnanda byggir á 1. mgr. 1. gr. skaðabótalaga nr. 50/1993, en þar kemur meðal annars fram að sá er bótaábyrgð beri á líkamstjóni skuli greiða eðlilegan og nauðsynlegan sjúkrakostnað sem leiðir af lækningu tjónþola.

Batahvörf eða stöðugleikatímapunktur er sá tímapunktur er heilsa tjónþola er orðin stöðug og ekki er að vænta frekari bata, meðferð er lokið og læknar og aðrir heilbrigðisstarfsmenn hafa gert það sem hægt er að gera til að bæta heilsu tjónþola.  Ekki ber að taka tillit til hægfara bata eða styrkingar við greiðslu sjúkrakostnaðar heldur meta hvenær batahvörf voru óháð þessum framförum.

Stefnandi telur sig hafa þegar bætt allan þann kostnað sem stefnandi geti átt í þessu máli byggðan á 1. gr. skaðabótalaga.  Stefndu hafa greitt fyrir læknisvottorð sbr. dskj. 54 og 76.  Öðru sem stefnandi leggur fram með stefnu er mótmælt að stefndu beri ábyrgð á enda felst engin lækning sem slík í kaupum á verkjalyfjum og öðru sem tiltekið er af stefnanda og engin skylda eða heimild er í skaðabótalögum til þess að greiða þennan kostnað.  Stefndu mótmæla mati M og K um sjúkrakostnað harðlega, dskj. 74 og telja bæði tilefni þess að það var aflað sem og niðurstöðuna algerlega á ábyrgð stefnanda.  Lýsa stefndu þeirri skoðun sinna að matið sé þarflaust og aflað alfarið á ábyrgð stefnanda sem þá einnig ber af því kostnað.  Reyndar fellur matskostnaður af þessu mati sem og tekjumati þeirra J og K, dskj. 73 ekki undir skilgreiningu skaðabótalaga um fjártjón, heldur útlagðan kostnað og ætti því að koma fram í málskostnaði en ekki kröfugerð stefnanda.  Er þessum kostnaði harðlega mótmælt, en reyndar greiddu stefndu fyrir taugasálfræðimatið, dskj. 13, enda var það framkvæmt um og við stöðugleikapunkt og kom til álita í yfirmatsgerð, kvittun er í dskj. 76.

Stefndu hafna alfarið greiðsluskyldu vegna bóta á grundvelli 26. gr. skaðabótalaganna, enda er bæði krafan og fjárhæðin algerlega vanreifuð.  Þvert á móti sýndi stefnandi vítaverða hegðun með því að æða út á götu í dökkum fötum án endurskinsmerkja í myrkri og rigningu.  Ekkert hefur hins vegar komið fram í málinu annað en að stefndi B hafi sýnt fyllstu aðgát.

Öllum fjárkröfum stefnanda umfram það sem stefndu hafa greitt er almennt mótmælt sem röngum og ósönnuðum.

Varakröfu sína styðja stefndu við sömu sjónarmið og aðalkröfu um sýknu, en bótakrafa stefnanda er allt of há, þótt fallist yrði á einhverja frekari greiðsluskyldu stefndu.  Er áskilinn réttur til þess að reifa einstakar lækkunarkröfur og mótmæla einstökum reikningum og mötum við aðalmeðferð málsins.

Vextir, vaxtafótur og upphaf dráttarvaxta: Kröfu um dráttarvexti er andmælt frá fyrri tíma en dómsuppsögudegi þar sem fyrst þá er ljóst um bótaskyldu stefnda, enda var kröfugerð stefnanda ekki nærri því ljós þá.  Eftir þingfestingu hefur stefnandi fengið tvö möt og enn er ekki útséð með endanlega kröfugerð.  Verði ekki fallist á þá kröfu ber ekki að dæma dráttarvexti fyrr en mánuði frá stefnubirtingu, enda hafi stefnda ekki fyrr en þá verið ljós hugsanleg bótakrafa.

Málkostnaður:  Krafa stefnda um málskostnað er reist á 1. og 3. mgr. 129. gr. og 1.mgr. 130 gr., báðar greinar í lögum nr. 91/1991.  Um virðisaukaskatt á málskostnað vísast til laga nr. 50/1988.

 

Niðurstaða:  K tryggingastærðfræðingur bar fyrir rétti að hann hafi ásamt J hrl. unnið matsgerð varðandi tekjur matsbeiðandans, stefnanda í máli þess, sbr. dskj. nr. 73, og ásamt M, endurhæfingarlækni, unnið matsgerð um sjúkrakostnað stefnanda vegna umferðarslyssins hinn 12. janúar 2006, sbr. dskj. nr. 74.  Hann sagði m.a. að söluhagnaður einkahlutafélags stefnanda, […], hafi verið talið með tekjum stefnanda í matsgerðinni um tekjur, þ.e. stofnfé í fyrirtækinu, 500.000 kr., söluverð 2.500.000 kr., mismunurinn eignarmyndun á þeim tæpu fjórum árum sem stefnandi átti [..].

Stefnandi bar fyrir rétti að muna ekki þegar hann fékk höggið frá bílnum við slysið hinn 12. janúar 2006, en aftur á móti muni hann þegar hann var að reyna að standa upp af götunni og gat það ekki.  Hann kvaðst hafa verið að vinna á svæðinu fyrir […] og hafi lokið störfum í götunni og hafi ætlað að ganga yfir götuna að bifreið sinni, sem lagt hafði verið hinum megin við götuna með ‘hassardljósum’ eins og það er kallað og toppljósum blikkandi á bílnum.  Hann hafi verið með stóran gulan 20 kílóa gaskút í höndunum.  Hann kvaðst ekki minnast þess að hafa séð bifreiðina koma.

Stefnandi sagði að vinna hans sem verktaka hefði ekki breyst við stofnun […] ehf. nema bókhaldslega og skattalega.  Stofnun félagsins hafi verið til hagræðingar í sambandi við skatta og til að gera fyrirtækið seljanlegra seinna meir.  Hann hafi einn starfað hjá fyrirtækinu.  Hann kvaðst engar tekjur hafa haft eftir slysið 12. janúar 2006.  Sonur hans hafi tekið við rekstri […] ehf. og þáði þau laun sem hann hafði áður haft.  Hann kvaðst ekki hafi verið í stéttarfélagi á þessum tíma.

Stefnandi kvaðst nú vera tvisvar í viku í sjúkraþjálfun og nota svefnlyf að staðaldri og verkjalyf.  Hann hafi ekki notað svona lyf áður.

Stefnandi kvaðst muna eftir þegar hann fór í umrætt sinn á staðinn til að vinna.  Og eftir slysið sé honum minnisstætt þegar hann var að reyna að standa upp af götunni en gat það ekki.  Eftir það sé margt óljóst.  Eftir að bráðaliðar komu á staðinn þá hafi verið dælt í hann þvílíkum eiturefnum að hann hafi verið í rús.

Vísað var til þess að lögreglan hefði rætt við hann á slysadeildinni, sbr. dskj. nr. 3, og þar sé m.a. haft eftir honum í lögregluskýrslunni: „Þar sem hann var að vinna á akbrautinni kvaðst hann skyndilega hafa séð bifreið koma á mikilli ferð suður […].  Kvaðst hann ekki hafa náð að bregðast við í tíma og hafi bifreiðin ekið á hann með fyrrgreindum afleiðingum.“  Stefnandi sagði að þegar maður er á slysadeild og búið að dæla í mann svona lyfjum eins og gert var væri rangt að taka lögregluskýrslu af manni í þannig ástandi.  Hann muni ekki hvað hann sagði við þessa skýrslutöku.

Stefnandi kvaðst hafa á tímabili eftir slysið endurlifað það aftur og aftur, en svo væri ekki í dag.  Hann kvaðst ekki kunna að skýra þessar martraðir að öðru leyti en því að hann hafi alltaf verið að vakna og enn í dag sé hann að vakna margsinnis upp á nóttinni.  Á einhverju tímabili hafi slysið endurlifnað í huga hans aftur og aftur.  Hann muni þetta óljóst.

Stefnandi kvaðst ekki hafa leitað til geðlæknis út af áfallaröskun sinni eftir slysið þrátt fyrir ráðleggingar I læknis.  Hann kvaðst ekki vilja taka geðlyf þrátt fyrir þunglyndi.

D hrl. kom fyrir dóm.  Hann staðfesti að hafa unnið matsgerðina, er liggur fyrir í málinu sem dskj. nr. 57, ásamt E geðlækni.

Lögð var fyrir D örorkumatsgerð Sjúkratrygginga Íslands, dags 11. desember 2008, varðandi stefnanda vegna slyssins 12. janúar 2006, sbr. dskj. nr. 79.  Vísað var til þess að heildarslysaörorka vegna slyssins sé þar metin 51%.  Og beðið var um skýringu á mun á mati dómkvaddra matsmanna og mati Sjúkratrygginga Íslands.

D sagði að þegar um mjög alvarlega fjöláverkar væri að ræða væri erfitt að meta varanlegan miska.  Í þessu tilviki hafi þeir komist að þeirri niðurstöðu að um væri að ræða 45% eða 45 stig í miska.  Eðlileg skekkjumörk séu í svona mötum og mat tryggingarstofnunar geti skýrst af því auk þess sem hugsanlegt sé að í því mati sé ekki tekið tillit til svokallaðra samlegðaráhrifa sem talað er um varðandi mat á miska þegar um er að ræða marga áverka.  Ekki væri hægt að meta miska þannig að hver einstakur áverki sé metinn óháð öðrum áverkum.

D sagði að hann og E hafi talið að þarna væri um að ræða þrjá alvarlega áverka:  Fyrst og fremst mjög alvarlegt fótbrot, nokkuð alvarlegur áverki á vinstri öxl og höfuðkúpubrot með óljósum afleiðingum.  Í einu lagi hafi þeir metið þetta til 45% miska.  Erfitt hafi verið að koma fótbrotinu inn í töflur með vitrænum hætti vegna þess að ekki sé þannig að tekið sé í miskatöflum hvað eigi að gefa fyrir alvarlegt sköflungsbrot, en þeir hefðu valið að líta á ástand fótarins í heild.  Fóturinn væri stefnanda ekki mikils virði eins og hann væri í dag.  Að vísu hangi hann á en göngugetan sé ekki mikil.  Meta mætti fótbrotið til allt að 15% miska, höfuðáverkann til allt að 25% en hann teldi það of hátt og axlaráverkan á bilinu 5 til 10%.

D sagði að mat þeirra á að stöðugleikapunkti hafi verið náð 1. maí 2007 hafi verið byggt á gangi mála, meðferð eftir slysið og ef til vill fyrst og fremst á áliti meðferðarlæknis, N, sem mat það sem svo haustið 2006, að stöðugleikapunkti væri ekki náð, og talar um að það yrði í fyrst lagi 12 til 15 mánuðum eftir slysið.

M endurhæfingarlæknir kom fyrir dóm.  Hún staðfesti að hafa ásamt K, tryggingastærðfræðingi, unnið matsgerð um sjúkrakostnað stefnanda vegna umferðarslyssins, hinn 12. janúar 2006, sbr. dskj. nr. 74.

G bæklunarlæknir gaf skýrslu símleiðis fyrir dómi.  Hann staðfesti að hafa ásamt F lögfræðingi og H geðlækni unnið yfirmatsgerð, dags. 30. maí 2008, sem fram kemur á dskj. nr. 72.  Hann sagði m.a. að hann hefði ekki fundið merki um heilaskaða hjá stefnanda.

H geðlæknir bar fyrir rétti að hafa ásamt F lögfræðingi og G bæklunarlækni unnið yfirmatsgerð, dags. 30. maí 2008, sem fram kemur á dskj. nr. 72.

H sagði m.a. að stefnandi hafi fengið veruleg þunglyndiseinkenni í framhaldi af slysinu.  Þunglyndið hafi verið verulega íþyngjandi og truflandi fyrir hann.  Gögn varðandi heilaáverka hafi hins vegar verið flókin og leitt til vafa.  Segulómun af heila hafi ekki sýnt áverkamerki á heila.  Taugasálfræðilegu prófin eins og þau voru kynnt hefðu ekki gefið óyggjandi vísbendingu um að stefnandi hefði fengið heilaáverka.

F lögfræðingur bar fyrir rétti að hafa ásamt G bæklunarlækni og H geðlækni unnið yfirmatsgerð, dags. 30. maí 2008, sem fram kemur á dskj. nr. 72.

Í stefnu málsins, er birt var hinn 19. nóvember 2007, eru dómkröfur stefnanda að Vátryggingafélag Íslands verði dæmt til að greiða stefnanda 54.344.052 krónur ásamt 4,5% ársvöxtum frá slysdegi „þeim 12. janúar 2006“ til 4. nóvember 2007, en með dráttarvöxtum skv. 1. mgr. 6. gr. laga nr. 38/2001 frá þeim degi til greiðsludags.  Allt að frádregnum eftirtöldum greiðslum, 150.000 krónum þann 27.3. 2006, 500.000 krónum þann 11.5. 2006, 300.000 krónum þann 28.7. 2006 og 5.000.000 krónum þann 4.10. 2006.  Fjárhæðin, 54.344.052 krónur, er sundurgreind í stefnu með eftirfarandi hætti:

1.  Miskabætur: 6.465.569 x 45%2.909.506 kr.

2.  Bætur fyrir varanlega örorku:

     10.904.762 x 6,678 x 45%32.769.990 kr.

3.  Tímabundin örorka13.903.356 kr.

4.  Þjáningabætur501.200 kr.

5.  Annað fjártjón og sjúkrakostnaður1.260.000 kr.

6.  Framtíðasjúkrakostnaður og annað fjártjón5.000.000 kr.

7.  Krafa samkvæmt 26. gr. skaðabótalaga2.000.000 kr.

Hver liður var rökstuddur eins og greint er frá í stefnu.

Á dómþingi, hinn 18. september 2008, lögðu stefndu fram greinargerð sína þar sem stefnukröfum var andmælt og þeim rökstuðningi og lagasjónarmiðum sem þar var byggt á.  Við upphaf aðalmeðferðar, hinn 6. apríl 2009, var hins vegar af hálfu stefnanda lagt fram nýtt skjal í málið upp á sjö blaðsíður undir heitinu Endanlegar dómkröfur stefnanda.  En efni þeirra er rakið hér að framan.  Þar kemur m.a. fram að krafist er miskabóta að fjárhæð 2.996.160 kr. og þjáningabóta að fjárhæð 596.169 kr., sem eru hærri fjárhæðir fyrir þessa liði en krafist var í stefnu.  Við flutning málsins var af hálfu stefndu mótmælt hækkun kröfuliða í þessa veru.  Fallist er á með stefndu að stefnanda sé ekki heimilt að auka við þessa kröfuliði, enda verður að meta stefnanda til vanrækslu að hafa ekki greint frá þessu í stefnu, sbr. 29. gr. laga nr. 91/1991.

Stefnandi byggir aðalkröfu sína á mati dómkvaddra undirmatsmanna frá 1. október 2007.  Stefndu styðja hins vegar málsvörn sína við yfirmatsgerðina frá 30. maí 2008.  Ekki hefur verið sýnt fram á ágalla á yfirmatsgerðinni.  Að öllu jöfnu hlýtur sönnunargildi yfirmatsgerðar þriggja matsmanna að vega þyngra við mat á sönnun en undirmat tveggja matsmanna.  Telur dómurinn, sem skipaður er tveimur sérfróðum meðdómendum, að yfirmatsgerðin sé ítarleg og vönduð.  Verður því yfirmatsgerðina lögð til grundvallar ákvörðun skaðabóta til handa stefnanda.

Stefnandi greinir frá því að til frádráttar komi: 150.000 krónur þann 27.3. 2006, 500.000 krónur þann 11.5. 2006, 300.000 krónur þann 28.7. 2006 og 5.000.000 krónur þann 4.10. 2006.  Auk þess hafi stefndi, Vátryggingafélag Íslands hf., greitt bætur að fjárhæð 11.871.891 krónu.  Lögmannsþóknun með virðisaukaskatti, samtals að fjárhæð 830.338 krónur, hafi komið til frádráttar en 11.041.553 krónur til greiðslu bóta til stefnanda.  Síðan hafi tryggingafélagið greitt stefnanda 1.528.740 krónur fyrir tímabundið tekjutjón hinn 29. ágúst 2008.  Og þá hafi tryggingafélagið greitt stefnanda til viðbótar 240.200 krónur hinn 17. september 2008.  Þá hafi komið í ljós að stefnandi eigi rétt á lífeyrisgreiðslum frá Sjúkratryggingum Íslands að fjárhæð 860.431 krónu miðað við 1. maí 2007 og fengið greitt á óvinnufærnitímanum 302.707 krónur.

Samkvæmt yfirmatsgerðinni var heilsufar stefnanda orðið stöðugt hinn 21. febrúar 2007.  Tímabundið atvinnutjón stóð því frá 12. janúar 2006 til 21. febrúar 2006.  Og ekki verður annað ráðið af gögnum málsins en að bætur fyrir tímabundið atvinnutjón vegna líkamstjóns hafi stefndi greitt á grundvelli meðaltals launa árið fyrir slys eða 295.000 kr. á mánuði að frádregnum greiðslum til stefnanda eða rétti stefnanda til greiðslna skv. 2. mgr. 2. gr. skaðabótalaga.

Þjáningabætur greiddu stefndu miðað við stöðugleikapunkt yfirmatsgerðar, hinn 21. febrúar 2007, og miðað við 405 daga án rúmlegu, eða 522.450 krónur sem er í samræmi við kröfu stefnanda.

Tryggingafélagið greiddi stefnanda bætur vegna varanlegs miska að fjárhæð 2.433.725 krónur.  Verður að telja að það sé í samræmi við kröfugerð stefnanda að því breyttu að yfirmatið lækkaði varanlegan miska úr 45% í 35%.

Þá greiddi tryggingafélagið stefnanda bætur vegna varanlegrar örorku að fjárhæð 13.467.420 krónur í samræmi við ákvæði 5, 6, 7 og 9. gr. skaðabótalaga nr. 50/1993 með síðari breytingum.  Fallist er á með stefnda að engin stoð sé fyrir því í skaðabótalögum að miða við matskenndar framtíðartekjur og þá telst hagnaður af sölu fyrirtækis ekki til launa eða vinnutekna.  Tekjuviðmið er lögbundið svo sem framangreind ákvæði kveða á um.

Stefnandi krefst bóta fyrir annað fjártjón og sjúkrakostnað að fjárhæð 1.305.540 krónur á grundvelli 1. mgr. 1. gr. skaðabótalaga.  Af hálfu stefndu er hins vegar talið að stefndu hafi þegar bætt allan þann kostnað sem stefnandi geti átt í þessu veru.  Í því sambandi vísa stefndu til þess að hafa greitt fyrir læknisvottorð, sbr. dskj. nr. 54 og 76, og fyrir taugasálfræðimat, sbr. dskj. nr. 13 og 76, samtals að fjárhæð 322.200 krónur.

Stefnandi hefur borið sjúkrakostnað og annað fjártjón vegna slyssins.  En með kostnaði á grundvelli 1. mgr. 1. gr. skaðabótalaga verður hvorki talinn kostnaður vegna matsgerða né kostnaður stefnanda vegna sjúkraþjálfun eftir 21. febrúar 2007.  Og telja verður að í greiðslu bóta fyrir miska og varanlega örorku felist endanlegar bætur fyrir sjúkrakostnað og annað fjártjón sem stefnandi muni verða fyrir í framtíðinni vegna slyssins hinn 12. janúar 2006.

Atvikum að umferðarslysinu er lýst hér að framan.  Stefndi, B, gætti ekki nægilega að sér þegar hann ók bifreið sinni á stefnanda umrætt sinn. Af gögnum málsins verður þó ekki ráðið að mistök stefnda við aksturinn hafi verið svo óvenjuleg eða sérstök að gáleysi hans geti talist stórkostlegt í skilningi 26. gr. skaðabótalaga.

Niðurstaða dómsins er samkvæmt þessu sú að tjón stefnanda hafi að fullu verið bætt og því beri að sýkna stefndu af kröfum stefnanda.  Ákveðið er að málskostnaður skuli falla niður.

Gjafsóknarkostnaður stefnanda greiðist úr ríkissjóði þar með talin þóknun lögmanns stefnanda, Steingríms Þormóðssonar hrl., 1.219.860 krónur með virðisaukaskatti.

Mál þetta dæma Páll Þorsteinsson héraðsdómari, Gunnar Kr. Guðmundsson læknir og Páll E. Ingvarsson læknir.

 

                                     DÓMSORÐ: 

Stefndu, Vátryggingafélag Íslands hf. og B, eru sýkn af kröfum stefnanda, A.

Málskostnaður fellur niður.

Gjafsóknarkostnaður stefnanda greiðist úr ríkissjóði þar með talin þóknun lögmanns stefnanda, Steingríms Þormóðssonar hrl., 1.219.860 krónur.