Föstudaginn 15. ágúst 2008.
Nr. 447/2008.	Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu (Jón H. B. Snorrason, saksóknari) gegn X (Helgi Jóhannesson hrl.)

 

Kærumál. Gæsluvarðhald. A. liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 1991.

Úrskurður héraðsdóms um að X skyldi sæta áfram gæsluvarðhaldi á grundvelli a. liðar 103. gr. laga nr. 19/1991 um meðferð opinberra mála var staðfestur.

 

Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Árni Kolbeinsson, Garðar Gíslason og Markús Sigurbjörnsson.

Varnaraðili skaut málinu til Hæstaréttar með kæru 13. ágúst 2008, sem barst réttinum ásamt kærumálsgögnum 14. sama mánaðar. Kærður er úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 13. ágúst 2008, þar sem varnaraðila var gert að sæta áfram gæsluvarðhaldi allt til miðvikudagsins 3. september 2008 kl. 16. Kæruheimild er í 1. mgr. 142. gr. laga nr. 19/1991 um meðferð opinberra mála. Varnaraðili krefst þess aðallega að hinn kærði úrskurður verði felldur úr gildi, en til vara að hann sæti farbanni í stað gæsluvarðhalds. Að því frágengnu krefst hann þess að gæsluvarðhaldi verði markaður skemmri tími. Þá krefst hann kærumálskostnaðar.

Sóknaraðili krefst staðfestingar hins kærða úrskurðar.

Með vísan til forsendna hins kærða úrskurðar verður hann staðfestur.

Kærumálskostnaður verður ekki dæmdur.

Dómsorð:

Hinn kærði úrskurður er staðfestur.

 

Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 13. ágúst 2008.

                Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hefur krafist þess að dómurinn úrskurði að X verði gert að sæta áfram gæsluvarðhaldi allt til miðvikudagsins 3. september 2008 kl. 16.00.

                Í greinargerð lögreglu kemur fram að lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hafi til rannsóknar stórfellt fíkniefnabrot, innflutning á fíkniefnum frá Hollandi gegnum Danmörku til Íslands. Þann 10. júní sl. hafi hollenski ríkisborgarinn Y verið handtekinn við komu til Íslands, Seyðisfjarðar, með Norrænu. Í húsbíl Y hafi fundist tæp 200 kg af ætluðum fíkniefnum, mest hass. Y hafi játað aðild sína og við rannsókn málsins hafi einnig verið fengnir úrskurðir héraðsdóms varðandi síma þá sem Y hafi verið með og símanúmer þeim tengdum.  Við skoðun þeirra gagna hafi komið fram ítrekuð samskipti við aðila sem Y segi vera Íslending kallaðan ,,Kimma“, sem hann hafi afhent efnin hér á landi. Y segi við yfirheyrslur hjá lögreglu að ,,Kimmi“ sé sá aðili sem eigi fíkniefnin og hafi beðið hann að flytja þau inn til landsins oftar en einu sinni. Y hafi greint svo frá við skýrslutökur að hann hafi m.a. hitt „Kimma“ í sams konar ferð fyrir ári síðan og gert grein fyrir ferð sinni um landið á sínum tíma, sem hann segi hafa verið farna í sama tilgangi og nú, þ.e. að flytja inn fíkniefni og að þá hafi hann gert það með sömu verknaðaraðferð og svipað magn fíkniefna hafi verið flutt inn. Allar upplýsingar lögreglu bendi til að um sé að ræða X og hafi Y bent á X við myndsakbendingu hjá lögreglu sem umræddan ,,Kimma.“

                Með úrskurði Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. R-317/2008 hafi síma­fyrirtækjum verið gert skylt að veita lögreglustjóranum á höfuðborgarsvæðinu síma­upp­lýsingar um númerið [...] sem sé skráð á X og hafi rannsókn á þeim símagögnum farið fram. Samkvæmt bráðabirgðagögnum um umræddar símaupplýsingar sé ljóst að X hafi ferðast austur á land á nákvæmlega sömu tímum og Y hafi komið til landsins og sama eigi við um staðsetningar á landinu, sem Y segist hafa verið með ,,Kimma” á. Við fyrstu yfirheyrslur hafi X neitað alfarið að þekkja Y og að hafa hitt hann hér á landi. Þegar þessar símaupplýsingar hafi verið bornar undir X þá hafi hann sagst bara ferðast mikið um landið en hafi ekki getað skýrt ferðir sínar nánar en það. Við yfirheyrslu hjá lögreglu þann 16. júlí 2008 hafi X breytt svo framangreindum framburði sínum og kvaðst hafa hitt Spánverja að nafni ,,Rapido” þann 5. júlí 2007 á Seyðisfirði. Þessi Spánverji hafi verið á rauðum húsbíl að sögn X og sagðist X hafa hitt hann vegna samkomulags sem hann hafði gert við spænska ferðaskrifstofu um að fylgja hópi spænskra ferðamanna um Ísland, en þessi Spánverji hafi bara komið einn til landsins. Lögregla hafi reynt að fá staðfestingu á þessum framburði X en umrædd ferðaskrifstofa finnist hvergi á Spáni.

                Sambærileg skoðun hafi farið fram á símanúmerinu [...] sem Y hafi sagt við yfirheyrslur vera símanúmer ,,Kimma” og við þá skoðun hafi komið í ljós að símarnir [...] (sem sé skráður á X) og [...] hafi verið í fjölmörg skipti staðsettir á sama stað á landinu en ekkert dæmi sé um að símarnir hafi verið staðsettir á sitt hvorum staðnum. Þá beri símarnir mjög líkar kveðjur í talhólfi og hljómi raddirnar eins.

                Gögn frá símafyrirtækjum beri einnig með sér samskipti milli símanúmersins [...] og númera frá þýsku pari sem hafi komið til landsins í haustbyrjun 2007 á húsbíl með ferjunni Norrænu.  Grunur sé um að þýska parið hafi komið til Íslands í sama tilgangi og Y, þ.e. til að flytja inn fíkniefni til landsins að beiðni X.  Við yfirheyrslur hjá lögreglu hafi X viðurkennt að hafa hitt umrætt par hér á landi sumarið 2007 í þeim tilgangi að sýna þeim landið. Réttarbeiðni hafi verið send til Þýskalands þar sem óskað sé eftir að parið verði yfirheyrt um samskipti sín við X og hugsanlega Y og ferð þeirra til Íslands, auk frekari aðgerða í þágu rannsóknarinnar.  Til standi að greindar aðgerðir fari fram í Þýskalandi í dag, 13. ágúst 2008.

                Gögn frá símafyrirtækjum beri einnig með sér samskipti kærðra við spænskt símanúmer, en þann 23. ágúst 2007, sama dag og Y hafi farið frá Íslandi eftir ætlaðan fyrri innflutning fíkniefna sem Y greini frá, hafi sama spænska síma­númerið verið í samskiptum við síma X [...] kl. 13.32, stutt samtal, og við síma Y kl. 13:34, en því símtali hafi ekki verið svarað. Að lokum hafi verið hringt úr sama spænska númeri í númer ,,Kimma” [...]. Ljóst sé að eigandi umrædds spænska númers sé í tengslum við bæði Y, X og ,,Kimma.” Réttarbeiðni hafi verið send til Spánar þar sem óskað sé eftir að skráður eigandi númersins verði yfirheyrður um þessu samskipti sín. Nauðsynlegt sé talið vegna rannsóknarhagsmuna að X sæti gæsluvarðhaldi þar til yfirheyrslum og öðrum rannsóknaraðgerðum sé lokið í Þýskalandi og á Spáni.

                Auk framangreinds hafi verið að finna hollenskt farsímanúmer undir nafninu “Kimmi” í síma Y.  Sama símanúmer sé undir nafninu “MU MU NI” í síma X, en hann segi um að ræða dreng af arabískum uppruna sem hann hafi ekki getað gert frekari grein fyrir.  Við hringingu í greint númer komi eins svörun og á talhólfi [...] og talið að um X sé að ræða.  Sé grunur um að greint hollenskt farsímanúmer hafi verið notað af X er hann hafi verið staddur erlendis í samskiptum við ætlaða samstarfsaðila. Réttarbeiðni hafi verið send holl­enskum lögregluyfirvöldum varðandi það að afla upplýsinga um framangreint símanúmer. 

                Skoðun á fjármálum X sýni að X hafi sent umtalsvert fé til aðila í Þýskalandi þann 19. nóvember 2007 eða um 25.000,00 evrur. Sé það grunur lögreglu að hér sé um að ræða peninga sem ætlaðir séu til þess að fjármagna fíkniefnakaup erlendis frá og óskað hafi verið aðstoðar þýskra yfirvalda við rannsóknina hvað þetta varði. Fyrsta skoðun á fjármálum X sýni að svokallaður neikvæður lífeyrir X fyrir árið 2007 nemi kr. 15.500.000 og kr. 22.000.000 það sem af er ársins 2008. Neikvæður lífeyrir sé það fjármagn eða óútskýrðar tekjur sem ekki sé hægt að rekja til launa eða lögmætrar atvinnustarfsemi. Upplýsingar lögreglu bendi til þess að X sé með reikninga erlendis þar sem hann geymi fjármuni, t.d. hjá Kaupþingi banka í Lúxemburg og vinni lögreglan nú í því að fá heimild til þess að aflétta bankaleynd yfir umræddum reikningum. 

                Framburðir X hjá lögreglu varðandi ætlað fíkniefnabrot og varðandi fjármál hafi reynst mjög ótrúverðugir, þá með hliðsjón af framburði meðkærða Y, vitna og öðrum gögnum málsins. 

                Rökstuddur grunur sé um stórfellt fíkniefnabrot X.  Sé ætlaður þáttur hans talinn felast í skipulagningu og fjármögnun fíkniefnainnflutnings og dreifingu og sölu fíkniefna hér á landi.  X hafi sætt gæsluvarðhaldi vegna málsins síðan 2. júlí sl. en þá hafi honum verið gert með úrskurði héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. R-346/2008 að sæta gæsluvarðhaldi á grundvelli a-liðar 103. gr. laga nr. 19/1991 um meðferð opinberra mála til dagsins í dag. Hafi sá úrskurður verið staðfestur með dómi Hæstaréttar nr. 361/2007. Gæsluvarðhald hafi verið framlengt með úrskurði Héraðs­dóms Reykjavíkur í máli nr. 387/2007 sem staðfestur hafi verið með dómi Hæstaréttar í máli nr. 408/2008. 

                Rannsókn málsins sé mjög umfangsmikil. Beðið sé gagna frá erlendum lögregluyfirvöldum, gögnum sem talin sé nauðsyn á að bera undir X meðan hann sæti gæsluvarðhaldi á grundvelli rannsóknarhagsmuna. Frekari gagnaöflun og gagnaúrvinnsla sé framundan sem skýrt geti frekar aðdraganda brotsins. Upplýsa þurfi hvar, hvenær og hvernig fíkniefnunum hafi verið komið fyrir í bifreiðinni, hverjir hafi komð þeim fyrir og hvort um fleiri samverkamenn sé að ræða. Nauð­synlegt sé að upplýsa nánar um hvernig fjármögnun brotsins hafi farið fram, en sterkur grunur lögreglu sé fyrir því að X hafi fjármagnað umræddan innflutning með smygli fíkniefna til landsins á árinu 2007 og sölu og dreifingu hér á landi. Nauðsynlegt sé að rannsaka nánar fjármál X og fjármálatengsl við aðra með tilliti til eignamyndunar og notkun X á fjármunum á tímabilinu frá árinu 2006 til 2008, en talið sé að X flytji inn og selji fíkniefni í hagnaðarskyni og sér og öðrum til framfærslu.

                Nauðsyn sé talin á að X sæti gæsluvarðhaldi, en ljóst sé að gangi X laus geti hann sett sig í samband við meinta vitorðsmenn og/eða vitni sem gangi laus eða þeir geta sett sig í samband við hann eða X geti komið undan gögnum með sönnunargildi sem ekki hafi verið lagt hald á. Þyki þannig brýnt að vernda rannsóknarhagsmuni á þessu stigi málsins með því að varna því að X gangi laus.

                Til rannsóknar séu ætluð brot gegn 173. gr. a almennra hegningarlaga nr. 19/1940 ásamt síðari breytingum, sem geti varðað allt að 12 ára fangelsi.  Um heimild til gæsluvarðhalds vísar lögreglan til a-liðar 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991 um meðferð opinberra mála.

Kærði er undir rökstuddum grun um aðild að broti gegn. 173. gr. a. almennra hegningarlaga nr. 19/1940, sem varðað getur allt að 12 ára fangelsi. Kærði hefur neitað sök, en til rannsóknar er umfangsmikið brot á fíkniefnalöggjöfinni og rannsókn þess enn ekki lokið. Fram er komið að beðið er gagna frá erlendum lögreglu­yfirvöldum sem telja verður nauðsynlegt að bera undir kærða meðan hann sætir gæsluvarðhaldi á grundvelli rannsóknahagsmuna. Þykir sýnt að frekari gagnaöflun og gagnaúrvinnsla sé framundan sem skýrt geti frekar aðdraganda brotsins. Fallist er á að nauðsynlegt sé að rannsaka nánar fjármál kærða og fjármálatengsl hans við aðra með tilliti til eignamyndunar og notkunar kærða á fjármunum á tímabilinu frá árinu 2006 til 2008. Þá er fallist á með lögreglu að kærði geti sett sig í samband við meinta vitorðs­menn eða þeir geti sett sig í samband við hann eða kærði geti komið undan gögnum sem ekki hafi verið lagt hald á. Þykir þannig brýnt að vernda rannsóknarhagsmuni á þessu stigi málsins með því að varna því að kærði gangi laus.

Er fallist á með lögreglu að brýnir hagsmunir séu fyrir því að kærða verði gert að sæta gæsluvarðhaldi á meðan mál hans er til rannsóknar, enda verður að telja hættu á að hann geti hann spillt fyrir rannsókn málsins gangi hann laus. Með vísan til framangreinds, hjálagðra gagna og a- liðar 1. mgr. 103. gr. um meðferð opinberra mála nr. 19/1991, er krafa lögreglustjórans á höfuðborgarsvæðinu tekin til greina, eins og hún er fram sett, en farbann þykir ekki það úrræði sem tryggt geti rannsóknar­hagsmuni til hlítar. 

Kristjana Jónsdóttir héraðsdómari kvað upp úrskurðinn.

Úrskurðarorð:

                Kærði, X, skal sæta áfram gæsluvarðhaldi allt til miðviku­dagsins 3. september 2008, kl. 16.00.