Mánudaginn 22. apríl 2013.
Nr. 206/2013.	Seðlabanki Íslands (Gizur Bergsteinsson hrl.) gegn X og Y (Þórunn Guðmundsdóttir hrl.)

Kærumál. Rannsókn. Gjaldeyrismál. Frávísun frá héraðsdómi að hluta. Frávísun frá Hæstarétti að hluta.

Kærður var úrskurður héraðsdóms þar sem vísað var frá dómi kröfu X og Y um að úrskurðað yrði að tiltekin rannsóknaraðgerð S væri ólögmæt og að lokað yrði fyrir aðgang að gögnum á haldlagðri tölvu og öllum afritum eytt. Þar sem Hæstiréttur hafði þegar komist að þeirri niðurstöðu að S hefði verið heimilt að grípa til aðgerða til að öðlast aðgang að upplýsingum á haldlagðri fartölvu og að lögmæti afritunar þeirra yrði ekki borið undir dóm var fyrri kröfulið X og Y vísað frá héraðsdómi. Þá var síðari kröfulið X og Y vísað frá Hæstarétti þar sem S hafði ekki lengur í vörslum sínum tölvu þá eða gögn sem krafan laut að.

Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Viðar Már Matthíasson, Eiríkur Tómasson og Þorgeir Örlygsson.

Varnaraðilar skutu málinu til Hæstaréttar með kæru 22. mars 2013, sem barst réttinum ásamt kærumálsgögnum 25. sama mánaðar. Kærður er úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 20. mars 2013, þar sem vísað var frá dómi kröfu varnaraðila um að úrskurða ólögmæta aðgerð sóknaraðila sem fól í sér að opnað var fyrir aðgang að gögnum á svæði í tölvu af gerðinni Lenovo ThinkPad T520 með framleiðslunúmerinu R9-M3DDW 12/02 sem fram að því höfðu verið lokuð og hafnað kröfu varnaraðila um að sóknaraðila yrði gert að loka aftur fyrir aðgang að umræddum gögnum og eyða afritum sem kynnu að hafa verð gerð af þeim. Um kæruheimild er vísað til d., g. og h. liðar 1. mgr. 192. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála. Varnaraðili krefst þess að fallist verði á framangreindar kröfur.

Sóknaraðili krefst staðfestingar hins kærða úrskurðar.

Í máli þessu krefjast varnaraðilar að dæmt verði að yfirstandandi rannsóknaraðgerð sóknaraðila, sem hafi byrjað á tímabilinu 19. júlí til 27. ágúst 2012 og felist í þeirri aðgerð að brjótast inn á og skoða lokuð svæði á áðurgreindri tölvu, sé ólögmæt. Þá krefjast þeir þess að sóknaraðila verði gert að loka aftur fyrir aðgang að framangreindum gögnum og eyða öllum afritum, jafnt rafrænum sem skjallegum, sem kunna að hafa verið gerð af gögnum á hinu lokaða svæði tölvunnar.

Með vísan til forsendna hins kærða úrskurðar verður staðfest sú niðurstaða hans að vísa frá dómi fyrri kröfulið varnaraðila.

Eftir að hinn kærði úrskurður gekk lauk sóknaraðili rannsókn sinni á ætluðum brotum Z hf. og fleiri á lögum nr. 87/1992 um gjaldeyrismál með síðari breytingum og reglum settum samkvæmt lögunum, en kröfur varnaraðila beinast að aðgerðum í þágu þeirrar rannsóknar. Í bréfi sóknaraðila til Hæstaréttar 18. apríl 2013 þar sem tilkynnt er um lok rannsóknar segir meðal annars: ,,Sóknaraðili hefur vísað málinu til embættis sérstaks saksóknara og afhent embættinu öll gögn málsins, þar á meðal tölvu þá sem hefur að geyma bókhaldskerfi það sem kröfur varnaraðila beinast að.“ Sóknaraðili hefur því ekki í vörslum sínum tölvu þá eða gögn sem síðari kröfuliður varnaraðila tekur til. Samkvæmt þessu og með hliðsjón af 4. mgr., sbr. 3. mgr., 192. gr. laga nr. 88/2008 hafa varnaraðilar ekki lögvarða hagsmuni af úrlausn þess kröfuliðar og verður honum vísað frá Hæstarétti.

Dómsorð:

Staðfest er niðurstaða hins kærða úrskurðar um að vísa frá héraðsdómi kröfu varnaraðila, X og Y, um að úrskurða ólögmæta þá aðgerð sóknaraðila, Seðlabanka Íslands, sem fólst í að opnað var fyrir aðgang að gögnum á svæði í tölvu af gerðinni Lenovo ThinkPad T520 með framleiðslunúmerinu R9-M3DDW 12/02, sem fram að því höfðu verið lokuð.

Vísað er frá Hæstarétti kröfu varnaraðila um að sóknaraðila verði gert að loka aftur fyrir aðgang að framangreindum gögnum og eyða öllum afritum, jafnt rafrænum sem skjallegum, sem kunna að hafa verið gerð af gögnum á hinu lokaða svæði tölvunnar. 

Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 20. mars 2013.

         Mál þetta barst Héraðsdómi Reykjavíkur 21. janúar 2013.

         Sóknaraðilar eru eftirgreind X og Y, sem bæði eru til húsa á [...]

         Varnaraðili er Seðlabanki Íslands, Kalkofnsvegi 1, Reykjavík.

         Af hálfu sóknaraðila er þess krafist að úrskurðað verði að yfirstandandi rannsóknaraðgerð Seðlabanka Íslands (SÍ), sem hófst á tímabilinu 19. júlí til 27. ágúst 2012 og stendur enn, og felst í þeirri aðgerð að brjótast inn á og skoða lokuð svæði í tölvu af gerðinni Lenovo ThinkPad T520, með framleiðslunúmerinu R9-M3DDW 12/02, sé ólögmæt. Þá er þess jafnframt krafist að SÍ verði gert að loka aftur fyrir aðgang að framangreindum gögnum og eyða öllum afritum, jafnt rafrænum sem skjallegum, sem kunna að hafa verið gerð af gögnum á hinu lokaða svæði tölvunnar. Sóknaraðilar gera einnig kröfu um greiðslu málskostnaðar.

         Varnaraðili krefst þess að vísað verði frá héraðsdómi kröfu sóknaraðila um að úrskurðuð verði ólögmæt „yfirstandandi rannsóknaraðgerð [hans] sem [...] felst í þeirri aðgerð að brjótast inn á og skoða lokuð svæði í tölvu af gerðinni Lenovo ThinkPad T520, með framleiðslunúmerinu R9-M3DDW 12/02“. Hann krefst þess jafnframt að hafnað verði kröfu sóknaraðila um að varnaraðila verði gert að loka aftur fyrir aðgang að „framangreindum gögnum“ og eyða öllum afritum, jafnt rafrænum sem skjallegum, sem kunni að hafa verið gerð af framangreindum gögnum á hinu lokaða svæði tölvunnar. Þá krefst varnaraðili málskostnaðar úr hendi sóknaraðila.

II.

         Varnaraðili hefur til rannsóknar ætluð brot Z hf. og tengdra aðila á lögum um gjaldeyrismál nr. 87/1992 og reglum settum samkvæmt þeim. Með úrskurði Héraðsdóms Reykjavíkur, uppkveðnum 24. mars sl., var varnaraðila heimiluð húsleit og haldlagning muna og gagna hjá Z hf. og nafngreindum aðilum sem varnaraðili áleit tengda Z hf. Með úrskurði, uppkveðnum sama dag, var varnaraðila heimiluð haldlagning muna hjá tölvufyrirtækinu A hf. Við upphaf húsleitar á starfsstöð Z hf. hinn 27. mars kom upp ágreiningur um framgang aðgerðarinnar og gerðu fyrirsvarsmenn Z hf. athugasemdir við dómsúrskurðina sem lágu þeim til grundvallar. Sama dag voru að beiðni varnaraðila kveðnir upp tveir nýir dómsúrskurðir. Var varnaraðila heimiluð húsleit og haldlagning gagna hjá fleiri aðilum en áður hafði verið kveðið á um. Náði úrskurðurinn þá til Z hf. ásamt 29 öðrum félögum hér á landi og erlendis. Þá var lögð sú skylda á A hf. að afhenda varnaraðila „til haldlagningar og afrita öll gögn af sameiginlegum svæðum Z hf. 29 [...] og tengdra félaga, heimasvæðum, bókhaldskerfi SAP og öllum tölvupósti, ásamt viðhengjum ...“. Í úrskurðarorðinu voru talin upp þau félög sem krafan náði til, en sóknaraðilar voru þar ekki á meðal. Með dómi Hæstaréttar Íslands frá 2. apríl 2012 í málinu nr. 215/2012 var vísað frá Hæstarétti máli vegna kæru tölvufyrirtækisins A hf. á úrskurði héraðsdóms frá 27. mars 2012. Varnaraðilar samkvæmt framangreindum úrskurðum kröfðust síðar dómsúrskurðar um lögmæti og framkvæmd rannsóknaraðgerðanna á grundvelli 3. mgr. 69. gr. og 2. mgr. 102. gr. laga um meðferð sakamála nr. 88/2008, sbr. dóma Hæstaréttar Íslands frá 30. maí 2012 í málunum nr. 356 og 357/2012.

         Meðal gagna málsins er upplýsingaskýrsla lögreglufulltrúa, sem kom að rannsóknaraðgerðinni fyrir hönd varnaraðila. Þar segir að til að „auðvelda framkvæmd afhendingar/haldlagningar rafrænna gagna, sem vistuð eru fyrir Z hf. hjá A hf. og úrskurður héraðsdóms Reykjavíkur nr. R-167/2012 tekur til, var sett upp „sýndarvél“, þ.e. tölva með afriti af öllu bókhaldskerfi Z, á SAP-formi, m.v. dagsetninguna 27. mars 2012“. Fram kemur í skýrslunni að tölvan sé aðgangsstýrð og veiti starfsmönnum varnaraðila aðgang að rafrænu bókhaldi þeirra lögaðila sem úrskurðurinn nái til. Á tölvunni séu jafnframt afrit rafræns bókhalds annarra félaga, sem ekki séu tilgreind í úrskurði héraðsdóms. Síðan segir að þau afrit séu „læst og ekki aðgengileg“. Fram kemur að tölvan sé í eigu Z hf. og muni „sérstakur saksóknari afhenda hana SÍ“. Muni tölvunni vera skilað til eigenda þegar haldi hennar verði aflétt, ásamt „þeim rafrænum gögnum sem á henni eru vistuð, nema að annað verði ákveðið af dómstólum“.  

         Þá eru í málinu afrit bréfaskipta forstöðumanns rannsókna hjá varnaraðila og lögmanns sóknaraðila, þar sem hafnað er þeirri umleitan varnaraðila að Z hf. afhendi aðgangsorð sem þurfi til að opna framangreindar skrár. Í bréfi starfsmanns varnaraðila til lögmanns sóknaraðila, dagsettu 27. ágúst sl., kemur fram að atbeini Z hf. í þessu efni hafi reynst vera óþarfur. Er fram komið að starfsmenn varnaraðila virkjuðu svonefndan varaaðgang að bókhaldskerfinu og fékkst þannig aðgangur að hinum læstu skrám. Ekki er um það deilt að gögn er varða sóknaraðila eru meðal gagna í þessum skrám.

III.

1. Röksemdir sóknaraðila fyrir kröfum sínum

         Sóknaraðilar reisa kröfur sínar á því að varnaraðili hafi ekki haft lagaheimild til að brjóta sér leið inn í hin læstu gögn og skoða þau. Telja þeir að sú rannsóknaraðgerð sé ólögmæt og að þeim sé heimilt að bera ágreining þar að lútandi undir dómstóla samkvæmt 2. mgr. 102. gr. laga nr. 88/2008. Þá hafna þeir því að dómur Hæstaréttar frá 30. október 2012 í máli nr. 659/2012 sé fordæmisgefandi í máli þessu.

         Sóknaraðilar vísa til þess að þeir séu erlendir lögaðilar sem hafi engin viðskipti haft við Ísland. Því geti rannsókn varnaraðila á ætluðum brotum á lögum um gjaldeyrismál ekki varðað þá. Varnaraðili hafi ekki sýnt fram á heimildir sínar til þess að láta rannsókn sína ná til starfsemi sóknaraðila eða hvernig rannsóknin geti varðað þá. Því sé ljóst að hvorki lagaákvæði né dómsúrskurður veiti varnaraðila heimild til þeirrar rannsóknaraðgerðar að brjótast inn í gögn sóknaraðila.

         Sóknaraðilar vísa og til þess að lög nr. 87/1992 veiti varnaraðila aðeins heimild til að krefja aðila um gögn eða upplýsingar, sbr. 1. mgr. 15. gr. e, eins og henni var breytt með 8. gr. laga nr. 78/2010. Ákvæðið feli hins vegar ekki í sér fortakslausa skyldu til afhendingar gagna eða upplýsinga. Til samanburðar vísa sóknaraðilar til 9. gr. laga nr. 87/1998 um heimildir Fjármálaeftirlitsins, þar sem talað sé um skyldu til að láta stofnuninni í té upplýsingar og gögn. Um sé að ræða íþyngjandi ákvæði og verði því að beita þrengjandi lögskýringu, a.m.k. ekki rýmkandi skýringu.

         Þá vísa sóknaraðilar til þess að orðalag ákvæðisins um „upplýsingar og gögn“ geti ekki átt við aðgangsorð að læstum svæðum umræddrar tölvu, enda veiti þau aðgangsorð innsýn í nýjar víddir í málinu sem ekki hafi verið fjallað um þegar héraðsdómur úrskurðaði um húsleitina og haldlagninguna.

         Á því er byggt að samkvæmt upplýsingum rétthafa SAP bókhaldskerfisins á Íslandi sé ekki unnt að virkja varaaðgang að bókhaldskerfinu, heldur hafi varnaraðili einfaldlega brotist inn í kerfið án lagaheimildar og þvert á höfundarréttarvarinn og eignarréttarvarinn rétt rétthafa kerfisins.

         Sóknaraðilar byggja á því að varnaraðila hafi verið kunnugt um að lokað hafi verið fyrir aðgang að þeim hlutum bókhaldskerfisins sem hafi innihaldið gögn aðila sem dómsúrskurður um haldlagningu náði ekki til. Samkomulag hafi verið gert um þá aðgangsstýringu sem vísað sé til í skýrslu rannsóknarlögreglumanns. Á það er bent að ef varnaraðili hyggist gera „sérstaka athugun“ samkvæmt 4. mgr. 15. gr. e laga nr. 87/1992 skuli það gert í samræmi við ákvæði laga um meðferð sakamála. Telja sóknaraðilar að umrædd rannsóknarathöfn hafi ekki verið framkvæmd í samræmi við lög nr. 88/2008 um meðferð sakamála. Rannsóknarúrræði samkvæmt IX.-XI. kafla laganna verði að uppfylla eitt af eftirfarandi skilyrðum: 1) samþykki rannsóknarþola fyrir aðgerð; 2) að bið eftir dómsúrskurði geti valdið spjöllum eða 3) að dómsúrskurður heimili aðgerðina. Ekkert þessara skilyrða sé uppfyllt. Þá hafi varnaraðili brotið gegn meðalhófsreglunni með umræddri rannsóknaraðgerð. Hafi varnaraðila verið í lófa lagið að beina kröfu til sóknaraðila um aðgang að gögnunum.

         Sóknaraðilar byggja einnig á því að fari svo, að varnaraðili teljist hafa svo víðtækar heimildir sem hann byggir á, hafi hann engu að síður ekki uppfyllt þær skyldur sem bankinn þurfi að uppfylla svo honum sé heimilt að beita þeim. Um það vísa sóknaraðilar til dóms Hæstaréttar Íslands frá 21. október 1999 í máli nr. 156/1999. Telja sóknaraðilar að ekki hafi verið sýnt fram á málefnalegar ástæður fyrir því að skoða þau gögn sem hér er deilt um. Þá verði ekki séð að „öryggissjónarmiða hafi verið gætt í viðeigandi mæli“, sbr. áskilnað í framangreindum dómi Hæstaréttar.

         Sóknaraðilar telja enn fremur að rannsókn varnaraðila byggist eingöngu á rangfærslum og ósannindum. Fullyrðingar um sölu Z hf. til tengdra aðila á lægra verði en milli ótengdra aðila, sem aðgerðir varnaraðila hafi í upphafi verið reistar á, hafi ekki reynst á rökum reistar. Leggja sóknaraðilar fram frekari gögn þessu til stuðnings.

         Sóknaraðilar leggja áherslu á að þeir séu ekki að bera lögmæti haldlagningarinnar undir dómstóla. Þeir séu aðeins að mótmæla þeirri rannsóknarathöfn sem hafi falist í því að brjótast inn í þann hluta bókhaldskerfisins sem bankinn hafi ekki haft dómsúrskurð fyrir. Sóknaraðilar byggja á því að þeirri athöfn sé enn ólokið, enda sé aðgangur varnaraðila enn opinn. Telja þeir ekki tækt að skilgreina þá rannsóknarathöfn svo þröngt að hún snúi einungis að því að opna fyrir aðganginn. Í því sambandi vísa þeir m.a. til 1. mgr. 70. gr. stjórnarskrárinnar og 13. gr. mannréttindasáttmála Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994. Telja sóknaraðilar að þeir njóti verndar ákvæðisins þó að þeir séu lögaðilar. Eigi þeir rétt til þess að fá úrlausn um réttmæti þeirrar rannsóknaraðgerðar varnaraðila að brjótast inn í læsta hluta bókhaldskerfisins án heimildar af nokkru tagi. Þá telja þeir kröfu sína um að varnaraðila verði gert að loka aftur fyrir aðganginn einnig vera réttmæta og leiða af ákvæði 72. gr. laga nr. 88/2008, einkum 2. málsgreinar ákvæðisins.

2. Röksemdir varnaraðila fyrir kröfum sínum

         Varnaraðili greinir svo frá að við rannsókn varnaraðila á umræddu bókhaldskerfi hafi komið í ljós að aðgangur að því var takmarkaður við ákveðnar upplýsingar. Því hafi verið ljóst að aðgangurinn væri ófullnægjandi. Rannsókn varnaraðila á gögnum sem haldlögð höfðu verið hafi einnig styrkt grun varnaraðila um að fleiri lögaðilar, en áður hafi verið talið, væru innlendir aðilar í merkingu 1. gr. laga nr. 87/1992 eða tengdust með öðrum hætti rannsókn málsins. Af þessum sökum hafi verið farið fram á að Z hf. gæfi upp lykilorð að bókhaldskerfinu þannig að aðgangur varnaraðila væri án takmarkana. Því neitaði Z hf. Því hafi verið ákveðið 13. ágúst 2012 að stofna varaaðgang að bókhaldskerfi félagsins. Nú sé aðgangurinn ótímabundinn í stað þess að gilda til 31. ágúst 2012 og hvorki takmarkaður við ákveðna lögaðila né ákveðnar upplýsingar um þá. Mótmælir varnaraðili því að hann hafi „brotist inn“ í bókhaldskerfið. Við stofnun varaaðgangsins hafi verið stuðst við leiðbeiningar sem séu aðgengilegar á heimasíðu framleiðanda bókhaldskerfisins. Varnaraðili tekur fram að hann hafi ekki skoðað upplýsingar í bókhaldskerfinu um sóknaraðila og því ekki metið hvort þær hafi þýðingu fyrir rannsókn málsins.

         Frávísunarkrafa varnaraðila er í fyrsta lagi á því reist að haldlagning umræddrar tölvu með afriti af SAP bókhaldskerfi Z hf. hafi lokið 31. mars 2012. Þar sem rannsóknarathöfnin hafi þegar farið fram verði lögmæti hennar ekki borið undir dómstóla á grundvelli 2. mgr. 102. gr. laga nr. 88/2008, sbr. dóma Hæstaréttar Íslands 30. maí 201 í máli nr. 357/2012 og 30. október sama ár í máli nr. 659/2012. Það hafi ekki þýðingu í þessu sambandi þó að bókhaldskerfi Z hf. hafi að geyma gögn sóknaraðila í máli þessu. Verði þeir að bera áhættu af því að það komist í hendur annarra vegna lögmætra aðgerða handhafa opinbers valds. Byggir varnaraðili á því að sömu sjónarmið gildi að þessu leyti um haldlagningu gagna á starfstöð Z hf. og afritun rafrænna gagna á tölvum félagsins, þar á meðal bókhaldskerfis.

         Í öðru lagi er á því byggt að ekki hafi verið þörf sérstaks dómsúrskurðar til að athuga gögn sem hald var lagt á samkvæmt þeim úrskurði sem legið hafi fyrir, sbr. dóm Hæstaréttar í máli nr. 659/2012. Varnaraðili byggir á því að sú athöfn að stofna varaaðgang að bókhaldskerfinu sé ekki rannsóknarathöfn í merkingu 2. mgr. 102. gr. laga nr. 88/2008. Lögmæti þeirrar aðgerðar verði því ekki borið undir héraðsdóm á grundvelli 2. mgr. 102. gr. laga nr. 88/2008. Verði ekki fallist á framangreint sé á því byggt að þeirri aðgerð að stofna varaaðgang að kerfinu sé þegar lokið og verði lögmæti aðgerðarinnar ekki borið undir dómstóla.

         Varnaraðili krefst þess einnig að hafnað verði kröfu sóknaraðila um að varnaraðila verði gert að loka aftur fyrir aðgang að framangreindum gögnum og eyða öllum afritum af þeim. Hann byggir á því að hann hafi tekið afrit af bókhaldskerfinu á grundvelli úrskurðar Héraðsdóms Reykjavíkur 27. mars 2012. Í því sambandi byggir varnaraðila á því að það sé hans en ekki sóknaraðila að meta hvaða gögn hafi þýðingu fyrir rannsókn málsins. Það að ekki hafi verið leitað samþykkis sóknaraðila fyrir afritun gagnanna eða skoðun þeirra stafi af því að gögnin séu geymd í bókhaldskerfi Z hf. Á því beri sóknaraðilar sjálfir ábyrgð.

         Varnaraðili telur að skilja verði kröfu sóknaraðila, um að honum verði gert að loka aftur fyrir aðgang að gögnunum, þannig að sóknaraðila verði gert að eyða þeim varaaðgangi sem stofnaður hafi verið 13. ágúst 2012 að bókhaldskerfinu. Varnaraðili mótmælir því að á grundvelli 2. mgr. 102. gr. laga nr. 88/2008 geti sóknaraðilar krafist þess að varnaraðila verði gert að koma tilteknu ástandi aftur á.

         Af hálfu varnaraðila er því haldið fram að krafa sóknaraðila, um að honum verði gert að eyða afritum af gögnum og loka umræddu svæði tölvunnar, sé ekki rökstudd með öðrum hætti en að rannsókn varnaraðila sé ólögmæt. Varnaraðili mótmælir kröfunni með vísan til þess að hann verði að hafa svigrúm til þess að meta hvort umrædd gögn hafi þýðingu fyrir rannsókn málsins, sbr. t.d. dóma Hæstaréttar Íslands frá 30. maí 2012 í málum nr. 356/2012 og 357/2012 og 30. október 2012 í máli nr. 659/2012. Sóknaraðilar hafi ekki sýnt fram á að þau gögn sem krafa þeirra beinist að varði ekki efnisatriði rannsóknarinnar og séu þýðingarlaus fyrir rannsóknina. Krafa sóknaraðila sé heldur ekki rökstudd með vísan til einstakra gagna heldur beinist hún að ótilgreindum fjölda gagna.

         Varnaraðili telur sig hafa í einu og öllu gætt að ákvæðum laga nr. 88/2008 við haldlagningu gagnanna. Hann mótmælir því sérstaklega að hann hafi brotið gegn meðalhófsreglunni. Ekki hafi verið þörf á sérstökum dómsúrskurði til að athuga gögn sem hald hafði verið lagt á, sbr. fyrrgreindan dóm Hæstaréttar í máli nr. 659/2012. Þá sé því mótmælt að nauðsynlegt hafi verið að beina því til sóknaraðila að veita aðgang að gögnunum. Í því sambandi verði að hafa í huga að varnaraðili hafði ekki upplýsingar um að bókhald sóknaraðila væri fært í bókhaldskerfi Z hf. áður en varaaðgangur að bókhaldskerfinu var stofnaður.

         Að endingu mótmælir varnaraðili því að ekki séu málefnalegar ástæður til að skoða þau gögn sem um ræðir. Rökstuddur grunur hafi leikið á að erlendum gjaldeyri hefði ekki verið skilað til fjármálafyrirtækis hér á landi í samræmi við fyrirmæli 13. gr. laga nr. 87/1992, að fleiri lögaðilar en áður var talið væru innlendir aðilar í merkingu 1. gr. laganna og að þeir hefðu ekki gætt að ákvæðum laganna í starfsemi sinni. Þá hafi grunur varnaraðila jafnframt styrkst um að innlendir aðilar hafi átt frekari útflutningsviðskipti við tengda aðila á grundvelli verulega lakari kjara en tíðkist í viðskiptum óskyldra aðila. Því telur varnaraðili að málefnalegar ástæður hafi verið fyrir því að skoða umrædd gögn.

IV.

         Með dómi Hæstaréttar Íslands frá 30. október 2012 í máli nr. 659/2012 var staðfestur úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur þar sem komist var að þeirri niðurstöðu að heimild varnaraðila samkvæmt dómsúrskurði 27. mars 2012 hafi náð til þess að afrita bókhaldskerfi Z hf. og tengdra aðila í heild. Engu breytti í því sambandi þó að í því kerfi hafi verið fært bókhald annarra félaga en þeirra sem dómsúrskurðurinn tók til og að lokað hafi verið fyrir aðgang að lyklum sem geymdu bókhaldsupplýsingar þeirra. Ekki þótti heldur þörf á sérstökum dómsúrskurði til að athuga gögn sem afrituð höfðu verið og afhent varnaraðila með aðgangshindrun. Því var kröfu Z hf. og félaga, sem staðhæft var að ættu bókhaldsupplýsingar á þeim svæðum kerfisins sem lokað hafði verið fyrir aðgang að, en féllu ekki undir úrskurðinn 27. mars 2012, vísað frá dómi að því leyti sem kröfugerðin laut að ólögmæti þeirrar rannsóknaraðgerðar að „brjótast inn“ á lokuð svæði umræddrar tölvu. Kröfu sóknaraðila var að öðru leyti hafnað.

         Við úrlausn á kröfum sóknaraðila verður að leggja þessa niðurstöðu Hæstaréttar til grundvallar, en efnislega er kröfugerð sóknaraðila hliðstæð kröfugerð sóknaraðila í fyrrgreindu hæstaréttarmáli nr. 659/2012. Í því ljósi ber að líta svo á að heimild sú sem fólst í húsleitar- og haldlagningarheimild samkvæmt úrskurðinum frá 27. mars 2012 hafi náð til allra upplýsinga í SAP-bókhaldskerfi Z hf. Urðu félög, sem áttu upplýsingar í því kerfi, að una því að varnaraðili fengi aðgang að þeim með haldlagningu á þeirri tölvu sem innihélt þær upplýsingar. Varnaraðila var því heimil sú aðgerð, sem hann kveðst hafa gripið til, í því skyni að ekki lokaðist fyrir aðgang hans að haldlögðum upplýsingum á umræddri tölvu, og fólst í því að virkja svonefndan varaaðgang að bókhaldskerfinu ótímabundið. Afritun gagnanna var lokið 31. mars 2012 og verður lögmæti rannsóknarathafna varnaraðila ekki borið undir héraðsdóm á grundvelli 2. mgr. 102. gr. laga nr. 88/2008, sbr. dóma Hæstaréttar Íslands frá 30. maí 2012 í málunum nr. 356/2012 og 357/2012. Því ber að vísa frá dómi kröfu varnaraðila er lýtur að lögmæti þeirrar rannsóknaraðgerðar að opna aðgang að gögnum á lokuðum svæðum umræddrar tölvu. Með vísan til þess sem hér hefur verið rakið verður heldur ekki fallist á að varnaraðila beri að loka fyrir aðgang að þeim gögnum sem krafa sóknaraðila tekur til og eyða öllum afritum sem kunni að hafa verið gerð af þeim. Kröfum sóknaraðila er að því leyti hafnað.

Rétt þykir að hver aðili beri sinn kostnað af rekstri málsins.         

Ásmundur Helgason héraðsdómari kveður upp úrskurðinn.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð :

Vísað er frá dómi kröfu sóknaraðila, X og Y, um að úrskurða ólögmæta þá aðgerð sóknaraðila, Seðlabanka Íslands, sem fól í sér að opnað var fyrir aðgang að gögnum á svæði í tölvu af gerðinni Lenovo ThinkPad T520 með framleiðslunúmerinu R9-M3DDW 12/02 sem fram að því höfðu verið lokuð.

Hafnað er kröfu sóknaraðila um að varnaraðila verði gert að loka aftur fyrir aðgang að framangreindum gögnum og eyða afritum sem kunni að hafa verið gerð af þeim.

Málskostnaður milli aðila fellur niður.