Mánudaginn 14. janúar 2013.
Nr. 735/2012.	Ingólfur Helgason (Jóhannes Bjarni Björnsson hrl.) gegn Kaupþingi hf. (Guðni Á. Haraldsson hrl.)

Kærumál. Dómkvaðning matsmanns.

I kærði úrskurð héraðsdóms þar sem hafnað var beiðni hans um dómkvaðningu matsmanns til þess að skoða og lýsa þeim forsendum og aðferðum sem lagðar höfðu verið til grundvallar við mat á verðmæti tiltekinna lánssamninga við framsal þeirra frá K hf. til A hf. Með dómi Hæstaréttar, í máli nr. 663/2012 frá 13. nóvember 2012, var talið að það skipti ekki máli við úrlausn ágreinings aðilanna og þjónaði ekki tilgangi að afla matsgerðar þessa efnis, sbr. 3. mgr. 46. gr. laga nr. 91/1991. Var beiðni I því hafnað.

 

Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Markús Sigurbjörnsson, Eiríkur Tómasson og Helgi I. Jónsson.

Sóknaraðili skaut málinu til Hæstaréttar með kæru 10. desember 2012, sem barst réttinum ásamt kærumálsgögnum 12. sama mánaðar. Kærður er úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 27. nóvember 2012, þar sem kröfu sóknaraðila um dómkvaðningu matsmanns var hafnað. Kæruheimild er í c. lið 1. mgr. 143. gr. laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála. Sóknaraðili krefst þess að lagt verði fyrir héraðsdómara að dómkveðja mann til að framkvæma hið umbeðna mat. Þá krefst hann málskostnaðar í héraði og kærumálskostnaðar.

Varnaraðili krefst staðfestingar hins kærða úrskurðar og kærumálskostnaðar.

Með vísan til forsendna hins kærða úrskurðar verður hann staðfestur.

Sóknaraðila verður gert að greiða varnaraðila kærumálskostnað eins og í dómsorði greinir, en við ákvörðun hans er tekið tillit til þess að kæra sóknaraðila er algjörlega að ófyrirsynju.

Dómsorð:

Hinn kærði úrskurður er staðfestur.

Sóknaraðili, Ingólfur Helgason, greiði varnaraðila, Kaupþingi hf., 350.000 krónur í kærumálskostnað.

Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 27. nóvember.

Með beiðni, sem lögð var fram í þinghaldi 22. nóvember sl., hefur stefndi lagt fram beiðni um dómkvaðningu matsmanns á grundvelli IX. kafla laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála. Lögmaður stefnanda, sem í þessum þætti málsins verður varnaraðili, hefur mótmælt beiðni stefnda, sem verður sóknaraðili, um dómkvaðningu matsmanns og krafist úrskurð dómsins um að synjað verði beiðni varnaraðila um dómkvaðningu. Lögmenn aðila fluttu málið um ágreiningsefnið 26. nóvember sl. og var málið tekið til úrskurðar í framhaldi.

Varnaraðili rekur mál fyrir héraðsdómi á hendur sóknaraðila þar sem varnaraðili krefst þess að rift verði með dómi héraðsdóms ráðstöfun Kaupþings hf. frá 25. september 2008 um að fella niður persónulega ábyrgð sóknaraðila á greiðslu tilgreinds lánssamnings aðila. Þá er þess krafist að sóknaraðili verði dæmdur til að greiða varnaraðila 1.171.960.636 krónur ásamt vöxtum. Samkvæmt stefnu nemur sú fjárhæð endurgreiðslu þeirrar auðgunar sem varnaraðili telur sóknaraðila hafa notið við það að persónuleg ábyrgð sóknaraðila var felld niður af umræddu láni. Er um að ræða eitt af mörgum dómsmálum sem varnaraðili hefur höfðað gegn fyrrverandi starfsmönnum sínum. Lauk einu þeirra með dómi Hæstaréttar 10. maí 2012 í máli nr. 518/2011. Eru álitaefni allra þessara mála að stórum hluta þau sömu.

Með matbeiðni sinni fer sóknaraðili fram á að dómkvaddur verði óvilhallur og sérfróður matsmaður til þess að skoða og lýsa með skýrum og afdráttarlausum hætti þeim forsendum og aðferðum sem lagðar hafi verið til grundvallar við mat á verðmæti lánssamninga við framsal þeirra frá matsþola til Nýja Kaupþings banka hf., samkvæmt ákvörðun Fjármálaeftirlitsins 21. október 2008. Við það svari matsmaður þeim spurningum hvort verðmæti einstakra lánssamninga hafi verið metið eða hvort lánum hafi verið skipað í flokka og lagt mat á verðmæti viðkomandi flokks úr frá fyrirfram gefnum forsendum. Hafi hvort tveggja verið gert, að matsmaður lýsi því hvað ráðið hafi því hvort lán hafi verið metið einstaklega eða í flokkum og hvort eitthvað lán hafi verið metið einstaklega. Þá er matsmaður beðinn um að lýsa þeim flokkum sem útlánum hafi verið skipt í og þeim forsendum sem lagðar hafi verið til grundvallar við mat á verðmætum viðkomandi flokka. Þá er matsmaður beðinn um að lýsa því í hvaða flokk eða flokka lán til annarra en starfsmanna Kaupþings banka hf., veitt til kaupa á hlutabréfum í einhverjum hinna föllnu banka. Í því efni sé átt við bæði lán til einstaklinga og lögaðila. Er matsmaður beðinn um að gera grein fyrir því hvaða forsendur og aðferð hafi verið notuð við ákvörðun endurgjalds matsþola fyrir lán þessi. Loks er matsmaður beðinn um að lýsa því hver hafi orðið niðurstaða verðmats fyrir hvern flokk fyrir sig.

Í rökstuðningi er vísað til þess að með dómi Hæstaréttar í máli nr. 663/2012 hafi beiðni um dómkvaðningu verið hafnað með vísan til forsendna héraðsdóms. Í forsendum héraðsdóms  hafi beiðni um dómkvaðningu verið hafnað með vísan til þess að lýsing á tilgangi matsbeiðni hafi verið hin sama og tilgangur matsbeiðni í hæstaréttarmálinu nr. 697/2011, en í forsendum héraðsdóms hafi tilgangi verið lýst svo að leitað hafi verið eftir mati annars vegar á auðgun riftunarþola og hins vegar tjóni þrotabúsins samkvæmt ákvæðum 142. gr. laga nr. 21/1991, út frá fyrirfram gefnum forsendum og að það hafi verið niðurstaða Hæstaréttar í máli nr. 697/2011 að slíkt mat félli undir 2. mgr. 60. gr. laga nr. 91/1991. Varðandi tilgang nú sé skýrt tekið fram að tilgangur með matinu sé að axla þá sönnunarbyrði sem Hæstiréttur kveði hvíla á aðilum í sömu stöðu og matsbeiðandi. Til að færa sönnur á að það að ,,lán með persónulegri ábyrgð lántaka hefði verið einskis virði“, eins og sagði í forsendum í dómi Hæstaréttar í máli nr. 518/2011, í uppgjöri telji matsbeiðandi sig þurfa lýsingu frá hlutlausum matsmanni á þeim aðferðum og forsendum sem lagðar hafi verið til grundvallar við mat á lánum ,,í uppgjöri milli stefnda og Nýja Kaupþings banka hf. vegna yfirtöku síðarnefnda bankans á eignum og skuldum þess fyrrnefnda“, eins og sagði í dómi Hæstaréttar. Með lýsingu á þeim aðferðum og forsendum sem lagðar hafi verið til grundvallar uppgjörinu telji matsbeiðandi sig vera í góðri stöðu til að hnekkja þeirri ályktun sem fram komi í forsendum fyrrnefnds Hæstaréttardóms, þar sem segi; ,,verður að leggja til grundvallar við úrlausn málsins að lánssamningarnir tveir hefðu verið metnir til verðs samkvæmt efni sínu ef ábyrgð áfrýjanda á efndum þeirra hefði staðið óbreytt þegar þeir voru framseldir til Nýja Kaupþings banka hf.“. Það sé tilgangurinn með matsbeiðninni.  

Kröfu sína um að synjað verði beiðni sóknaraðila um dómkvaðningu styður varnaraðili þeim rökum í fyrsta lagi að með beiðninni sé sóknaraðili í raun að tefja málið. Málið hafi verið þingfest 2. september 2010. Beiðni um dómkvaðningu á þessu stigi sé í andstöðu við 1. og 2. mgr. 102. gr. laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála. Í annan stað hafi Hæstiréttur með dómi í máli nr. 663/2012 þegar slegið föstu að tilgangslaust sé að afla mats um atriði er snerti viðmæti lánssamninga við framsal þeirra 21. október 2008 frá varnaraðila til Nýja Kaupþing banka hf. Hafi varnaraðili ekki þau gögn undir höndum sem meta eigi.

Niðurstaða:  

Sóknaraðili leitar eftir skoðunargerð, þar sem fyrir matsmann verði lagt að lýsa og skýra forsendum og aðferðum við mat á verðmæti lánssamninga við framsal þeirra 21. október 2008 frá varnaraðila til Nýja Kaupþings banka hf. Af því verður ekki annað ráðið að sóknaraðili leiti sem fyrr mats á atriðum sem snerta verðmæti lánssamninga við framsal 21. október 2008 frá varnaraðila til Nýja Kaupþings banka hf., nú Arion banka hf. Í dómi Hæstaréttar í máli nr. 663/2012 sagði að ekki skipti máli við úrlausn ágreinings aðilanna og þjónaði ekki tilgangi að afla matsgerðar þar að lútandi, sbr. 3. mgr. 46. gr. laga nr. 91/1991. Með hliðsjón af því og fyrrnefndum dómi Hæstaréttar verður beiðni sóknaraðila um dómkvaðningu matsmanns þegar af þeirri ástæðu hafnað.

                Varnaraðili hefur krafist greiðslu málskostnaðar. Dómurinn telur rétt að ákvörðun málskostnaðar af þessum þætti bíði efnisdóms.

                Mál þetta fluttu af hálfu sóknaraðila Jóhannes Bjarni Björnsson hæstaréttarlögmaður en af hálfu varnaraðila Guðni Á. Haraldsson hæstaréttarlögmaður.

                Símon Sigvaldason héraðsdómari kveður upp úrskurð þennan.

Ú r s k u r ð a r o r ð:

                Kröfu sóknaraðila, Ingólfs Helgasonar, um dómkvaðningu matsmanns, er synjað.