Fimmtudaginn 5. apríl 2012.
Nr. 228/2012.	Ákæruvaldið (Hulda María Stefánsdóttir saksóknari) gegn X (Bjarni Hauksson hrl.)

 

Kærumál. Gæsluvarðhald. D. liður 1. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008.

Úrskurður héraðsdóms um að X skyldi sæta gæsluvarðhaldi, á grundvelli d. liðar 1. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála, var staðfestur.

 

Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Ólafur Börkur Þorvaldsson og Jón Steinar Gunnlaugsson og Benedikt Bogason settur hæstaréttardómari.

Varnaraðili skaut málinu til Hæstaréttar með kæru 3. apríl 2012 sem barst réttinum ásamt kærumálsgögnum degi síðar. Kærður er úrskurður Héraðsdóms Reykjaness 3. apríl 2012, þar sem varnaraðila var gert að sæta gæsluvarðhaldi allt til mánudagsins 30. apríl 2012 klukkan 16. Kæruheimild er í l. lið 1. mgr. 192. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála. Varnaraðili krefst þess að hinn kærði úrskurður verði felldur úr gildi.

 Sóknaraðili krefst staðfestingar hins kærða úrskurðar.

Með vísan til forsenda hins kærða úrskurðar verður hann staðfestur.

Dómsorð:

Hinn kærði úrskurður er staðfestur.

 

Úrskurður Héraðsdóms Reykjaness 3. apríl 2012.

Ríkissaksóknar krafðist þess í gær fyrir Héraðsdómi Reykjaness, að X, kt. [...], [...], [....], sæti áfram gæsluvarðhaldi þar til dómur gengur í máli hans, þó ekki lengur en til mánudagsins 30. apríl 2012 kl. 16.00.

Kærði mótmælti kröfunni og krefst þess að henni verði hafnað.

Í greinargerð saksóknara segir að þann 26. febrúar 2012 hafi lögregla fengið tilkynningu um afbrigðilegt háttalag kærða á facebook-síðu hans. Í framhaldi af tilkynningunni var facebook-síðan skoðuð af lögreglu en þar hafi mátt m.a. sjá myndir af kærða handleika skotvopn, þ.e. og riffil og haglabyssu. Þá mátti einnig sjá myndir af sprengju og efni sem notuð höfðu verið til sprengjugerðar. Í kjölfarið aflaði lögregla húsleitarúrskurðar þann 26. febrúar 2012, sbr. mál R-103/2012. Rétt fyrir miðnætti fór lögregla ásamt sérsveit ríkislögreglustjóra inn í íbúð kærða. Kærði tók á móti lögreglu vopnaður hníf er hann otaði að lögreglumönnum á vettvangi. Við húsleitina lagði lögregla m.a. hald á 22 cal. skammbyssu er var hlaðin, skotfæri fyrir 22 cal. skotvopn, eftirlíkingu af skammbyssu, nokkuð magn hnífa, handjárn auk sprengju og efni til sprengjugerðar auk annarra muna. Við leit lögreglu kom ennfremur í ljós að kærði virðist hafa beitt skammbyssunni, eða öðru sambærilegu skotvopni, inn í íbúð sinni. Þannig mátti sjá að hleypt hafði verið af skammbyssunni eða öðru sambærilegu skotvopni. Svo virðist sem að skotið hafi verið úr skammbyssunni í gegnum svefnherbergishurð, þaðan hafi kúlan farið í gegnum hurð á fataskáp og loks í hillu í fataskápnum þar sem kúlan staðnæmdist. Lögreglu hefur ekki tekist að finna kúluna sem skotið var þrátt fyrir leit en lögregla telur allt benda til þess að um 22 cal. byssukúlu hafi verið að ræða. Við nánari rannsókn lögreglu á skammbyssunni hefur komið í ljós að hinni haldlögðu skammbyssu var stolið úr bifreið við [...] í [...] þann 19.6.2006, sbr. lögreglumál nr. 019-2006-330. Þá hefur rannsókn lögreglu einnig leitt í ljós að svo virðist sem að kærði hafi unnið að ýmsum skrifum. Við skoðun á skrifum kærða má m.a. finna lýsingar hans á árásum á Alþingi, þingmenn og starfsmenn þingsins. Þá má einnig finna lýsingar á háttsemi, sem virðist benda til þess að kærði hafi um skeið skipulagt ofbeldisfullar aðgerðir, sem hafi átt að beinast gegn nafngreindum aðilum. Lögregla telur að sú háttsemi sem kærði lýsir í skrifum sínum sé með þeim hætti að taka verði skrif hans mjög alvarlega. Kærði hefur við yfirheyrslur hjá lögreglu haldið því fram að um skáldskap hafi verið að ræða sem hafi verið settur fram í þeim tilgangi að auka sölu bókarinnar þegar að hún kæmi út. Lögregla hefur einnig unnið að því að bera saman skrif kærða við framburð hans og annarra sem hafa verið teknir til skýrslutöku vegna þessa máls. Sá samanburður hefur m.a. leitt í ljós að ýmislegt í skrifum kærða, sem hann greinir frá að sé annað hvort skáldskapur eða ævisaga sín, á sér stoð í raunveruleikanum og hefur kærði m.a. staðfest það við skýrslutöku hjá lögreglu. Þá hefur rannsókn lögreglu einnig leitt í ljós að kærði virðist hafa tengsl samtökin [...] á [...]. En samtökin eru nátengd [...] glæpasamtökunum.

Þá aflaði lögregla úrskurðar Héraðsdóms Reykjaness, sbr. mál nr. R-105/2012, um kærði skyldi sæta rannsókn í samræmi við ákvæði 2. mgr. 77. gr. laga um meðferð sakamála nr. 88, 2008. Nanna Briem geðlæknir vann að framkvæmd geðrannsóknar á kærða.

Í niðurlagi skýrslu sinnar dregur hún saman niðurstöður af rannsókninni. Þar kemur í meginatriðum fram að í fyrsta lagi sé kærði sakhæfur og að hún telji að refsing geti borið árangur. Í öðru lagi að töluverðar líkur séu á því að kærði geti verið hættulegur í framtíðinni og framið ofbeldisverk. Talið er að mat Nönnu Briem geðlæknis sé afar mikilvægt gagn við meðferð málsins, t.d. við það að greina á milli þess í skrifum kærða hvenær um skáldskap sé að ræða og hvenær um sé um raunverulega atburði að ræða, sem annað hvort hafa átt sér stað eða kærði skipuleggur. Vísast nánar til meðfylgjandi gagna málsins.

                Málið barst ríkissaksóknara til meðferðar þann 28. mars sl. og eftir lauslega yfirferð gagna málsins af hálfu undirritaðrar er talið að rannsókn máls þessa telst nú lokið að mestu, þó ber að nefna að málið er umfangsmikið og um fjölda brota að ræða. Auk þess barst mat geðlæknis um hádegisbilið í dag. Telur ríkissaksóknari nauðsynlegt að kærði sæti gæsluvarðhaldi á meðan málið er til meðferðar hjá embættinu, þ.e. á meðan ákvörðun um saksókn er tekin og smíð ákæru er í vinnslu svo hægt sé að senda málið til meðferðar dómstóla.

      Ákæruvaldið telur að fyrir liggi rökstuddur grunur um að háttsemi kærða kunni að fela í sér brot á vopnalögum nr. 16/1996 og brot gegn ákvæðum XI., XII og XIII. kafla almennra hegningarlaga, nr. 19/1940. Talið er að sérstaklega verði að líta til þess að í skrifum kærða sé að finna nokkuð ítarlegar lýsingar á háttsemi, er lögregla telur að kunni að vera skipulagning, á árásum á helstu valdastofnanir í íslensku þjóðfélagi, þ.á.m. árás á Alþingi. Að þessu sögðu telur lögregla að kærði hafi lagt á ráðin að framkvæma háttsemi sem gæti fallið undir 100. gr. a. og 106. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Í ljósi alvarleika skrifa kærða og þeirrar háttsemi sem hann lýsir í skrifum sínum, telur ríkissaksóknari að taka verði mál þetta alvarlega. Að mati greiningardeildar ríkislögreglustjóra, dagsettu 2. mars sl. er kærði talinn hættulegur og að almenningi geti stafað ógn af honum, sé til staðar ásetningur hans til að fremja voðaverk. Við rannsókn málsins hefur lögregla tekið skýrslur að fjölda aðila, alls er um að ræða 24 aðila sem tengjast kærða fjölskylduböndum og með öðrum hætti. Þá hefur kærði einnig verið yfirheyrður í þrígang vegna málsins. Í ljósi þessara framburða vitna og kærða sjálfs og þeirra gagna sem haldlögð voru við leit á heimili kærða, telur ríkissaksóknari að kærði kunni að vera hættulegur sjálfum sér og samfélagi sínu. Þyki því ljóst að skilyrði d. liðar 1. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála sé uppfyllt þar sem gæsluvarðhald verður að teljast nauðsynlegt til að verja aðra fyrir mögulegum árásum ákærða, sbr. Hæstaréttardóm 210/2012. Er því sett fram áðurgreind krafa um að kærði sæti áfram gæsluvarhaldi þar til dómur gengur í máli hans, þó ekki lengur en til mánudagsins 30. apríl 2012 kl. 16.00.

Kærði hefur setið í gæsluvarðhaldi síðan 27. febrúar s.l. en hann var dæmdur til að sæta áframhaldandi gæsluvarðhaldi þann 8. mars s.l. til 26. mars, sbr. dóm Hæstaréttar í máli nr. 148/2012 og síðast til dagsins í dag, sbr. dóm Hæstaréttar í máli nr. 210/2012.

Lagarök

Sakarefnið er talið varða við XI., XII. og XIII. kafla almennra hegningarlaga nr. 19/1940 og ákvæða vopnalaga nr. 16/1996. Krafa um gæsluvarðhald er byggð á d-lið 1. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2009.

Niðurstaða

Eins og segir í úrskurðinum sem gekk þann 26. mars sl. þá fundust við húsleit á heimili kærða óhugnanleg skrif, bæði á handskrifuðum blöðum og í rafrænu formi sem beinast meðal annars að æðstu stjórn ríkisins og nafngreindum einstaklingum. Hjá  ákærða var hald lagt á hlaðna skammbyssu, rörasprengju og efni til sprengjugerðar. Nú liggur fyrir geðheilbrigðisrannsókn á kærða sem Nanna Briem annaðist sem rennir enn frekari stoðum undir þá ályktun að skilyrði d-liðar 1. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála séu uppfyllt í málinu en í umsögn hennar segir að töluverðar líkur séu á því að kærði geti verið hættulegur í framtíðinni og framið ofbeldisverk. Í dómi Hæstaréttar í máli nr. 210/2012 er staðfest sú röksemd héraðsdóms, í staðfestum úrskurði hans, að skilyrði d-liðar 1. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála séu uppfyllt í málinu og jafnframt að kærði sé undir grun um að hafa framið háttsemi sem fangelsisrefsing er lögð við. Að lokum er bent á að samkvæmt mati greiningardeildar ríkislögreglustjóra frá 2. mars sl. er kærði talinn hættulegur og að almenningi geti stafað ógn af honum. Er að þessu virtu fallist á að skilyrði d-liðar 1. mgr. 95. gr. laga 88/2008 um meðferð sakamála séu uppfyllt og verður krafa ríkissaksóknara um gæsluvarhald tekin til greina eins og hún er fram sett.

Sveinn Sigurkarlsson héraðsdómari kveður upp úrskurðinn.

Ú r s k u r ð a r o r ð:

Kærði, X, skal sæta gæsluvarðhaldi allt til mánudagsins 30. apríl 2012 kl. 16.00.