Fimmtudaginn 15. september 2011.
Nr. 500/2011.	Lárus Kristinn Viggósson (Jón Einar Jakobsson hrl.) gegn Orlofssjóði Kennarasambands Íslands (Ragnar Halldór Hall hrl.)

Kærumál. Aðfararheimild.

L kærði úrskurð héraðsdóms þar sem staðfest var ákvörðun sýslumanns að stöðva gerð í aðfararmáli hans gegn O. Krafa L var byggð á skuldabréfi sem hafði verið undirritað af V, kjörnum varaformanni en starfandi formanni þegar bréfið var undirritað, fyrir hönd O sem sjálfskuldarábyrgðaraðila. O mótmælti greiðsluskyldu samkvæmt bréfinu með þeim rökum að V hefði ekki haft umboð til að skuldbinda O. Í dómi Hæstaréttar sagði að L hefði ekki á grundvelli þeirra sönnunargagna sem heimilt væri að afla samkvæmt 1. mgr. 83. gr. laga nr. 90/1989 fært sönnur á að skuldabréf það sem hann byggði aðfaraheimild sína á veitti honum nægilega skýra og ótvíræða heimild til aðfarar á hendur O. Með þessari athugasemd, en að öðru leyti með vísan til forsendna hins kærða úrskurðar var hann staðfestur.

Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Árni Kolbeinsson, Jón Steinar Gunnlaugsson og Þorgeir Örlygsson.

Sóknaraðili skaut málinu til Hæstaréttar með kæru sem barst Héraðsdómi Reykjavíkur 19. ágúst 2011 og Hæstarétti ásamt kærumálsgögnum 29. sama mánaðar. Kærður er úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 9. ágúst 2011, þar sem staðfest var sú ákvörðun Sýslumannsins í Reykjavík 25. janúar 2011 að stöðva gerð í aðfararmáli sóknaraðila gegn varnaraðila.  Kæruheimild er í 4. mgr. 91. gr. laga nr. 90/1989 um aðför. Sóknaraðili krefst þess aðallega að fyrrgreind ákvörðun sýslumanns verði felld úr gildi og honum gert að halda áfram og ljúka aðfarargerðinni. Jafnframt krefst hann málskostnaðar í héraði og kærumálskostnaðar. Til vara krefst hann þess að málskostnaður í héraði og kærumálskostnaður verði felldur niður.

Varnaraðili krefst staðfestingar hins kærða úrskurðar og kærumálskostnaðar.

Sóknaraðili hefur ekki á grundvelli þeirra sönnunargagna sem heimilt er að afla samkvæmt 1. mgr. 83. gr. laga nr. 90/1989 fært sönnur á að skuldabréf það sem hann byggir aðfararbeiðni sína á veiti honum nægilega skýra og ótvíræða heimild til aðfarar á hendur varnaraðila, sbr. 3. mgr. sömu greinar. Með þessari athugasemd, en að öðru leyti með vísan til forsendna hins kærða úrskurðar, verður hann staðfestur.

Sóknaraðila verður gert að greiða varnaraðila kærumálskostnað eins og í dómsorði greinir.

Dómsorð:

Hinn kærði úrskurður er staðfestur.

Sóknaraðili, Lárus Kristinn Viggósson, greiði varnaraðila, Orlofssjóði Kennarasambands Íslands, 250.000 krónur í kærumálskostnað.

Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 9. ágúst 2011.

Með tilkynningu, móttekinni í Héraðsdómi Reykjavíkur 16. febrúar sl., var þessu máli skotið til dómsins. Sóknaraðili, Lárus Kristinn Viggósson, kt. 080757-2559, Kristnibraut 99, Reykjavík, krefst þess að ákvörðun Sýslumannsins í Reykjavík, 25. janúar 2011, verði felld úr gildi og lagt verði fyrir sýslumann að halda gerðinni áfram með fjárnámi í eigum varnaraðila til tryggingar skuld hans við sóknaraðila í samræmi við aðfararbeiðni. Þá krefst sóknaraðili máls­kostn­aðar úr hendi varnaraðila að viðbættum virðisaukaskatti á málflutningsþóknun.

 Varnaraðili, Orlofssjóður Kennarasambands Íslands, kt. 701090-1879, Laufás­vegi 81, Reykjavík, krefst þess að kröfu sóknaraðila verði hafnað. Þá krefst hann málskostnaðar úr hendi sóknaraðila  að meðtöldum virðis­auka­skatti.

Málsatvik

 Sóknaraðili fór þess á leit við Sýslumanninn í Reykjavík, með aðfarar­beiðni 17. ágúst 2010, að fram færi fjárnám í eignum varnaraðila til tryggingar skuld samkvæmt skulda­bréfi sem fylgdi beiðninni. Skuldabréfið er handhafabréf, útgefið 1. nóvember 2007, af Ennishlíð ehf., að fjárhæð 14.000.000 króna. Valgeir Gestsson ritar undir bréfið fyrir hönd Orlofs­sjóðs Kennarasambands Íslands sem sjálfskuldar­ábyrgð­ar­aðila. Tveir vottar staðfesta undir­ritunina, dagsetningu hennar og fjárræði skuldara og sjálfskuldarábyrgðaraðila.

 Sýslumaðurinn í Reykjavík tók málið fyrir 8. desember 2010 með aðfarargerð nr. 011-2010-11707. Við fyrirtöku málsins 25. janúar 2011 tók sýslumaður svofellda ákvörðun:

Fulltrúi sýslumanns ákveður, að gerðinni skuli ekki vera framhaldið. Aðfarar­heimild sé ekki fyrir hendi sbr. 1. gr. aðfararlaga, þar sem ekki verður talið, að sá aðili, sem skuldbindur Orlofssjóðinn sem sjálf­skuldar­ábyrgðaraðila hafi haft ótvíræða heimild til þess.

 Þessari ákvörðun skaut sóknaraðili til héraðsdóms með heimild í 1. mgr. 85. gr. laga nr. 90/1989 um aðför.

 Lögskiptin að baki viðskiptabréfskröfu sinni kveður sóknaraðili þau að 20. febrúar 2007 hafi varnaraðili gert verksamning við fyrir­tækið KB-hús ehf. um bygg­ingu sex sumarhúsa í Heiðarbyggð nálægt Flúðum, Hruna­manna­hreppi, en verkefni varnar­aðila hafi um árabil verið að reisa og reka sumarhús fyrir Kennara­samband Íslands. Sjóðurinn sé rekinn sem sjálfstæð deild innan sambandsins með eigin kenni­tölu og stjórn, sem sé kosin á þingum þess. Innan stjórnar sjóðsins sé síðan fram­kvæmda­stjórn.

 Með samningi við varnaraðila hafi fyrirtækið EPST Ltd. tekið við verktöku KB-húsa ehf. samkvæmt fyrrgreindum verksamningi, en húshlutar og annað efni til sumar­húsanna hafi verið flutt inn frá fyrirtækinu EPST Ltd. í Litháen. Hafi varnaraðili haft í hyggju að fá fjármögnun allt að 50 milljóna króna í Litháen á þann hátt, að EPST Ltd. tæki lánið, en Byr sparisjóður tæki að sér að greiða lánið, sem hafi verið í þágu varnar­aðila. Hafi tveir stjórnarmenn úr fram­kvæmda­stjórn varnaraðila farið til Litháen til að ganga frá lánamálum eins og komi fram í fundargerð fram­kvæmda­stjórnar 3. október 2007.

 Horfið hafi verið frá því ráði, en í stað þess hafi verið ákveðið að sami háttur yrði hafður á fjármögnun til húsa­kaupanna með innlendu lánsfé. Þá hafi verið útbúið það skuldabréf sem ágreiningurinn standi um. Samið hafi verið um að Ennishlíð ehf., sem var umboðsaðili EPST hér á landi, ritaði á bréfið sem aðal­skuldari, en varnar­aðili sem sjálfskuldar­ábyrgðar­aðili.

 Þann dag sem skuldabréfið hafi verið gefið út, 1. nóvem­ber 2007, hafi verið undirritað annað skjal, svonefnt samkomulag. Í því segi að varnar­aðili taki að sér að greiða „allar greiðslur“ samkvæmt skulda­bréfinu og „ábyrgist upp­greiðslu að fullu“. Í sam­komu­laginu sé tekið fram, að skulda­bréfið sé greiðsla vegna fokheldis­greiðslna og annarra fram­kvæmda í Heiðar­byggð.

 Fyrirtækið EPST muni um þetta leyti hafa krafist þess að varnar­aðili greiddi gjald­fallnar kröfur vegna efniskaupa til sumar­húsanna o.fl., en hafi látið af þeirri kröfu, eftir að skuldabréfið og samkomulagið voru gerð. Skuldabréfið hafi því bein­línis verið greiðsla á vörum og þjónustu í þágu varnar­aðila.

 Á þeim tíma sem bréfið er undirritað var Hilmar Ingólfsson formaður stjórnar Orlofssjóðsins og Hanna Dóra Þórisdóttir framkvæmdastjóri. Þau höfðu bæði prókúru en voru bæði í fríi. Valgeir Gestsson var kjörinn varaformaður stjórnar Orlofssjóðsins og starfandi formaður hans.

Málsástæður og lagarök sóknaraðila

 Sóknaraðili byggir mál sitt á því að hann hafi eignast skuldabréfið í góðri trú um að ábyrgðin væri að fullu gild samkvæmt efni sínu. Bréfið sé viðskiptabréf og um það gildi reglur um traustfang. Það sé ágrein­ingslaust að Valgeir Gestsson hafi verið starfandi for­maður varnar­aðila þegar bréfið var gefið út. Hann hafi því haft stöðu­umboð fyrir varnar­aðila og þar með fullt umboð til að skuldbinda varnar­aðila í umrætt sinn, sbr. 2. mgr. 10. gr. laga nr. 7/1936 um samningsgerð, umboð og ógilda lög­gern­inga.

 Algengt hafi verið að einn stjórnarmaður undir­ritaði skuld­bind­ingar, á borð við þessa, í viðskiptum varnaraðila, eins og meðal annars sjáist af fyrr­greindum verk­samn­ingi, þar sem undirritun fyrrverandi formanns varnaraðila, Hilmars Ingólfssonar, sé látin duga til að gera samning um verk að fjárhæð 75.580.566 krónur og afsal og kaup­samning og framlögð bréf Hilmars.

 Sóknaraðili mótmælir þeim mótbárum varnaraðila að Valgeir hafi farið út fyrir umboð sitt, þar sem ekki hafi legið fyrir samþykki Kennarasambands Íslands. Sóknar­aðili vísar til þingsamþykktar KÍ, svo og skýrslu stjórnar sambandsins. Sóknaraðili telur varnaraðila hafa sönnunarbyrði fyrir því gagnstæða og að skýra eigi allan vafa í þeim efnum sóknaraðila í hag. Hann vísar einnig til framlagðrar fundargerðar fram­kvæmda­stjórnar varnaraðila, dags. 3. október 2007. Af öðrum gögnum málsins sé einnig ljóst að Valgeir hafi unnið verkið í þágu og í fullu samræmi við vilja stjórnar og fram­kvæmda­stjórnar varnaraðila.

 Varnaraðili hafi ekki haldið því fram að skuldbinding samkvæmt skulda­bréfinu og samkomulaginu, 1. nóvember 2007, hafi verið óvenjuleg eða meiriháttar ráðstöfun miðað við fjárhag og rekstur varnaraðila enda sýni fram­lögð gögn að það hafi hún ekki verið. Framkvæmdastjórn, og þar með Valgeiri Gestssyni, hafi hreint og beint verið skylt að gæta hagsmuna og tryggja hag varnar­aðila við fram­kvæmdir sjóðsins og hafi útgáfa skuldabréfsins verið liður í þeim störfum.

 Sóknaraðili vísar til þess að varnaraðili hafi sjálfstæðan fjárhag, eins og stað­fest sé í skýrslu endurskoðenda. Samkvæmt henni hafi hrein eign varnaraðila í árslok 2007 verið 168.105.640 krónur, tekjur það ár hafi numið 168.830.474 krónum, en árið áður hafi þær numið rösklega 153.800.000 krónum eins og fram komi í árs­fundar­skýrslu KÍ, dags. 27. apríl 2007. Rekstrar­hagnaður fyrir afskriftir hafi árið 2007 numið 49.866.430 krónum og nettó­hagnaður 9.162.008 krónum. Bókfært verðmæti eigna hafi verið 412.776.689 krónur og hafi þá aukist um, um það bil, 60 milljónir á árinu. Þá bendir sóknaraðili á, að verðmæti við­skipta varnaraðila við KB-hús, sem fyrirtækið EPST Ltd. hafi síðan tekið við, hafi numið rúmlega 75.500.000 krónum og sé skulda­bréfið hluti þeirrar fjárhæðar samkvæmt verksamningi.

 Sóknaraðili áréttar að varnaraðili sé hvorki hlutafélag né annars konar félag, sem lúti sérstökum lögum, meðal annars um takmarkanir á ráðstöfunum starfsmanna þess. Samþykktir og skipan innri mála varnaraðila eða Kennara­sambandsins séu ekki á almanna­vitorði. Varnaraðili geti ekki skákað í því skjóli, að innri félagssamþykktir geti ógilt samninga eða skuldbindingar, sem tekið sé við í grandleysi og góðri trú. Öryggi viðskiptalífsins krefjist þess, að viðsemjendur þurfi ekki að óttast slíkan skolla­leik, leikinn í því skyni að komast undan lögmætum skuldbindingum. Skulda­bréfið sé viðskiptabréf, sem samkvæmt ákvæði í bréfinu lúti réttarfarsreglum XXVII. kafla laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála og byggi sóknaraðili á þeim, enda hafi máls­aðilar ekki áður átt lögskipti.

 Sóknaraðili mótmælir öllum mótbárum varnaraðila. Telur hann haldlausar mót­bárur, reistar á 1. og 2. gr. reglna fyrir Orlofssjóðinn og á 25. gr. laga Kennara­sambandsins. Hann vísar til 1. mgr. 13. gr. laga KÍ, þess efnis að þing KÍ hafi æðsta vald í málum sambandsins. Þingið hafi samþykkt fjár­fest­ing­una, eins og framlögð þingsamþykkt KÍ sýni og stjórn KÍ í framhaldi af því, eins og meðal annars komi fram í skýrslu stjórnar KÍ fyrir árin 2005-2008. Stjórn KÍ beri að lúta fyrirmælum þings sambandsins, sbr. 22. gr. laga KÍ um hlutverk stjórnar.

 Krafa sóknaraðila um málskostnað úr hendi varnaraðila byggist á XXI. kafla laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála. Sóknaraðili sé ekki virðis­auka­skatt­skyldur og beri að taka tillit til þess, við ákvörðun málskostnaðar, sbr. lög nr. 50/1988.

Málsástæður og lagarök varnaraðila

 Varnaraðili bendir á að sóknaraðili byggi á 7. tölulið 1. mgr. 1. gr. laga nr. 90/1989 um aðför, sem lagastoð fyrir aðfararbeiðni sinni. Samkvæmt því ákvæði megi fjárnám fara fram án undangengins dóms eða dómssáttar til tryggingar kröfu samkvæmt skuldabréfi að tilteknum skilyrðum uppfylltum. Eitt af þessum skil­yrðum sé að viðkom­andi gerðarþoli hafi undirritað skuldabréfið að við­stöddum vottum sem jafn­framt votti dagsetningu skjalsins og fjárræði útgefand­ans, sé hann einstaklingur. Skulda­bréfið sjálft verði að bera það með sér að skil­yrð­unum sé full­nægt – ekki nægi að hægt sé að færa sönnur á skuld eða ábyrgð með öðrum gögnum.

 Skuldabréfið, sem sóknaraðili byggi á, beri ekki með sér heimild Valgeirs Gests­sonar til að skuld­binda Orlofssjóð Kennarasambands Íslands. Ekki sé heldur fest við bréfið neitt skjal sem varpað gæti ljósi á slíka heimild. Þegar af þessari ástæðu telji varnar­aðili að líta beri svo á að bréfið sé alls ekki undirritað af hálfu sjóðsins. Varnir sem að þessu lúti komist að við meðferð máls sem þessa, enda væri réttaröryggi í öllu viðskiptalífi hér á landi að öðrum kosti stórkostlega ógnað.

 Varnaraðili vísar til reglna fyrir Orlofssjóð Kennara­­sam­bands Íslands. Í 1. gr. þeirra segi skýrum stöfum að sjóðurinn sé eign Kennarasambands Íslands. Tilgangi sjóðsins og hlutverki sjóðsstjórnar sé lýst svo í 2. gr.:

·  Að kaupa orlofsheimili einn sér eða ásamt öðrum, fjármagna byggingu þeirra og annast viðhald og rekstur á þeim hluta er heyrir undir sjóðinn. Fjárfesting og eigna­sala, annað en eðlilegt viðhald eigna, er þó ekki heimil nema að fengnu samþykki stjórnar Kennarasambands Íslands.

·  Að taka á leigu orlofshús og endurleigja félagsmönnum eftir því sem þurfa þykir.

·  Að annast úthlutun orlofshúsa Kennarasambands Íslands skv. reglum sem stjórnin setur sér.

·  Að semja um orlofsferðir fyrir félagsmenn Kennarasambands Íslands innan lands sem utan.

Í 4. gr. reglnanna sé svohljóðandi ákvæði um stjórn:

Stjórn sjóðsins skipa sjö menn og þrír til vara. Skulu þeir kosnir á þingi Kennara­sambands Íslands. Formaður skal kjörinn sérstaklega og síðan sex meðstjórnendur. Stjórnin skiptir að öðru leyti með sér verkum. Heimilt er stjórn að kjósa úr sínum röðum þriggja manna framkvæmdastjórn og setur stjórnin henni ákveðnar reglur um verksvið. Einnig er stjórn heimilt að skipa nefndir úr hópi félagsmanna til að annast ákveðin verkefni.

 Þessar reglur hafi verið settar með stoð í 25. gr. þágildandi laga fyrir Kennara­samband Íslands.

 Sóknaraðili hafi lagt fram skjal með heitinu „samkomulag“, dags. 1. nóvember 2007. Samkvæmt því eigi varnaraðili að hafa yfirtekið skuldina samkvæmt skulda­bréfinu, og sé skjalið undirritað af Valgeiri Gestssyni fyrir hönd Orlofssjóðsins. Þessi skjala­gerð sé afar torkennileg, þó ekki sé nema fyrir þá sök að skjalið sé dagsett sama dag og skuldabréfið sé gefið út. Þetta „samkomulag“ sé brennt sama marki og skulda­bréfið, því það beri alls ekki með sér heimild Valgeirs Gestssonar til að binda Orlofs­sjóðinn við skuldbindinguna enda hafi hann ekki haft slíka heimild.

 Í málinu leggi sóknaraðili fram ýmis gögn sem hann telji sýna fram á að undir­ritun Valgeirs Gestssonar undir skuldabréfið sé í samræmi við það sem tíðkast hafi hjá Orlofs­sjóðnum gegnum tíðina. Varnaraðili geri alvarlegar athuga­semdir við þennan málatilbúnað.

 Ákvæði 7. töluliðar 1. mgr. 1. gr. laga um aðför, sem fjárnámsbeiðnin styðj­ist við, heimili aðför án undangengins dóms eða sáttar að uppfylltum tiltekn­um skil­yrðum. Skuldabréf, sem gera eigi fjárnám fyrir, verði að uppfylla slíkar kröfur að fullu og ekki séu leyfð nein frávik frá því. Í því felist meðal annars að það verði að vera hafið yfir vafa að sá, sem hafi undirritað skuldbindinguna, hafi haft heimild til að skuld­binda gerðar­þolann. Í þeim efnum nægi ekki að vísa til annarra löggerninga, ársreikn­inga félags eða fyrir­tækis, óstaðfestra utan­réttar­vottorða eða annarra þess háttar gagna.

 Varnaraðili telur það ekki geta skipt neinu máli fyrir gildi þessarar yfirlýsingar um sjálfskuldarábyrgð að stjórn Kennarasambands Íslands hafi í einhverjum tilvikum látið það viðgangast að formaður Orlofssjóðsins undirritaði samninga fyrir hönd sjóðsins. Varnaraðili fullyrðir hins vegar að ekki hafi, fyrr en með umræddu skulda­bréfi, komið fram vísbendingar um misferli í tengslum við slíkar skuldbindingar, enda hafi ekkert verið rætt við stjórnendur Kennarasambands Íslands um að varnaraðili tæki á sig þessa skuld­bindingu og því síður hafi stjórn sam­bands­ins veitt heimild til að stofna til hennar.

 Sóknaraðili hafi til stuðnings máli sínu lagt fram ársreikninga varnaraðila fyrir árið 2007, það ár sem varnaraðili eigi að hafa tekið á sig hina umdeildu skuld­bind­ingu. Þetta sé væntanlega gert til að sýna fram á mikil umsvif Orlofs­sjóðsins og veru­legar langtímaskuldir hans. Ársreikningurinn beri með sér að endur­skoðunar­fyrir­tækið Ernst & Young hafi endurskoðað bókhald sjóðsins. Eins og komi fram í ársreikn­ingnum hafi langtímaskuldir sjóðsins numið 228.600.000 krónum í árslok 2007. Varnaraðili leggi fram gögn frá endurskoðendunum sem sýni ótvírætt að varnaraðili sé ekki í skuld við sóknaraðila þessa máls, heldur séu öll langtímalánin skuldir við einn og sama aðilann, Lífeyrissjóð starfsmanna ríkisins. Valgeir Gestsson hafi með öðrum orðum ekki komið neinum upplýsingum um ábyrgðina, eða þá meintu skuld sem þetta mál snúist um, inn í bókhald sjóðsins og ekki heldur til endurskoð­end­anna sem hafi annast endurskoðun og gerð ársreikningsins. Ekki sé heldur getið um neina ábyrgð á meintri skuld­bindingu í sundurliðun með ársreikn­ingnum, en í 8. lið sundur­liðunar­innar sé gerð grein fyrir veðsetningum og ábyrgðar­skuld­bindingum. Af þessu ætti að vera ljóst að stjórn Kennarasambands Íslands hafi ekki fengið vitneskju um þá meintu skuld­bind­ingu sem þetta mál snúist um, hvað þá að hún hafi samþykkt að sjóður­inn tæki skuld­bind­ing­una á sig.

 Með vísan til þessa telji varnaraðili augljóst að sóknaraðili geti ekki knúið fram aðför á grundvelli áritunar á skuldabréfið, heldur verði hann að leita dóms í einka­máli um réttmæti kröfu sinnar, vilji hann halda henni til streitu. Í slíku máli myndu mun fleiri sjónarmið koma fram af hálfu varnaraðila gegn réttmæti kröfunnar en lýst er hér að framan.

 Vegna kröfu sinnar um málskostnað úr hendi sóknaraðila vísar varnaraðili til 130. gr. laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála. Varnaraðili krefst þess að við ákvörðun málskostnaðar verði tekið tillit til þess að hann hafi ekki rétt til frádráttar á móti virðisaukaskatti sem hann þarf að greiða til viðbótar lögmannsþóknun.

Niðurstaða

 Sóknaraðili höfðar þetta mál með heimild í 14. kafla laga nr. 90/1989 um aðför, sbr. 3. mgr. 27. gr. sömu laga, þar sem hann sættir sig ekki við þá ákvörðun sýslu­manns að hafna beiðni sóknaraðila um fjárnám hjá varnaraðila. Í þessu máli þarf einungis að taka afstöðu til þess hvort sóknaraðili hafi nægilega skýra aðfarar­heimild til þess að gera megi fjárnám hjá varnaraðila fyrir kröfum sóknaraðila.

 Krafa sóknaraðila er byggð á skuldabréfi, sem hefur verið undirritað fyrir hönd varnaraðila sem sjálfskuldarábyrgðaraðila. Sóknaraðili byggir á því að bréfið sé við­skipta­bréf og um það gildi reglur um traustfang. Varnaraðili mótmælir greiðsluskyldu samkvæmt bréfinu með þeim rökum að sá sem hafi ritað undir bréfið fyrir hönd varn­ar­aðila hafi ekki haft umboð til að skuldbinda varnaraðila á þann hátt, sem hann gerði.

 Umboðsskortur er mótbára sem glatast ekki þótt skuldabréf sé framselt grand­lausum framsalshafa. Vegna mótmæla varnaraðila þarf sóknaraðili að sýna fram á að Valgeir Gestsson, kjörinn varaformaður en starfandi formaður varnar­aðila þegar bréfið var undirritað, hafi haft umboð til að skuldbinda varnaraðila sem sjálfskuldarábyrgðar­aðila.

 Ákvæði 14. kafla, 85.-91. gr., laga nr. 90/1989 um aðför gilda um úrlausn ágrein­ings sem rís við framkvæmd aðfarargerðar. Samkvæmt 90. gr. laganna skulu vitna­leiðslur og mats- og skoðunargerðir að jafnaði ekki fara fram í málum samkvæmt þeim kafla. Lög um aðför útiloka því ekki að vitni verði leidd fyrir dóm í ágreinings­málum sem rekin eru með stoð í 14. kafla laganna. Í fræðum hefur verið miðað við að vitni skuli ekki leidd nema svo standi á að gerðarbeiðanda sé brýn nauðsyn að fá réttindum sínum fullnægt með mjög skjótum hætti, önnur úrræði standi honum ekki til boða í þessu skyni og honum sé ekki kleift að sýna nægilega fram á réttindi sín án þessarar gagna­öflunar. Með úrskurði 28. júní sl. hafnaði héraðsdómur þeirri kröfu sóknaraðila að vitni yrðu leidd fyrir dóminn vegna þessa ágreiningsmáls þar sem ofan­greind skilyrði væru ekki uppfyllt. Sóknaraðili getur því einungis stutt málsástæður sínar við skjöl og önnur sýnileg sönnunargögn.

 Til sönnunar því að lengi hafi tíðkast að einn starfsmaður varnaraðila skuld­bindi hann hefur sóknar­aðili lagt fram ýmis skjöl. Þar má nefna verk­samning um smíði sumarhúsa að andvirði ríflega 75 milljóna króna, dags. 20. febrúar 2007, undir­ritaðan af Hilmari Ingólfssyni, fyrrum for­manni varn­ar­aðila, kaup­samning um tvö sumar­hús að andvirði ríflega 8 milljóna króna, dags. 17. nóvember 2006, undir­ritaðan af Hönnu Dóru Þórisdóttur, framkvæmdastjóra varnaraðila, og tvö bréf rituð af Hilmari, þar sem kemur fram að stjórn Orlofssjóðsins hafi aldrei gert athuga­semdir við þá fram­kvæmd að einn starfs­maður undirritaði skjöl í nafni sjóðsins. Þessi bréf verða ekki lögð að jöfnu við skýrslugjöf Hilmars fyrir dómi enda hefur gagnaðila ekki gefist kostur á að spyrja vitnið.

 Sóknaraðili hefur, með framlögðum skjölum, leitt nokkrar líkur að því að hefð hafi verið fyrir þeirri framkvæmd að einn stjórnarmaður, eða fram­kvæmda­stjóri, gæti skuld­bundið varnaraðila. Gegn mótmælum varnaraðila þykir hann þó ekki, með þeim takmörk­uðu sönnunargögnum sem koma má að í ágreiningsmáli sem þessu, hafa fært sönnur á að það skuldabréf sem hann byggir beiðni sína á veiti honum nægilega skýra heimild til aðfarar á hendur varnaraðila, sbr. 3. mgr. 83. gr. laga nr. 90/1989 um aðför. Af þessum sökum verður staðfest sú ákvörðun sýslu­manns, 25. janúar 2011, að stöðva aðfarargerð í máli nr. 011-2010-11707.

 Vegna þessarar niðurstöðu málsins verður varnaraðila dæmdur máls­kostnaður úr hendi sóknaraðila með vísan til 1. mgr. 130. gr. laga nr. 91/1991, sbr. 1. mgr. 84. gr. laga nr. 90/1989. Þykir fjárhæð hans hæfilega ákveðin 200.000 krónur og hefur við ákvörðun hennar verið tekið tillit til skyldu varnaraðila til að greiða virðis­auka­skatt af málflutnings­þóknun.

 Ingiríður Lúðvíksdóttir, settur héraðsdómari, kveður upp þennan úrskurð.

Úrskurðarorð

 Staðfest er sú ákvörðun Sýslumannsins í Reykjavík, 25. janúar 2011, að stöðva gerð í aðfararmáli nr. 011-2010-11707, Lárus Kristinn Viggósson gegn Orlofs­sjóði Kennara­sambands Íslands.

 Sóknaraðili, Lárus Kristinn Viggósson, greiði varnaraðila, Orlofs­sjóði Kennara­sambands Íslands, 200.000 kr. í málskostnað.