Miðvikudaginn 24. apríl 2002.
Nr. 192/2002.	Lögreglustjórinn í Reykjavík (Egill Stephensen saksóknari) gegn X (Karl Georg Sigurbjörnsson hdl.)

 

Kærumál. Gæsluvarðhald. 2. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991.

Hæstiréttur féllst á kröfu á lögreglu um að X yrði gert að sæta gæsluvarðhaldi á grundvelli 2. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991 um meðferð opinberra mála.

 

Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Markús Sigurbjörnsson, Árni Kolbeinsson og Ingibjörg Benediktsdóttir.

Varnaraðili skaut málinu til Hæstaréttar með kæru 22. apríl 2002, sem barst réttinum ásamt kærumálsgögnum 23. sama mánaðar. Kærður er úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 19. apríl 2002, þar sem hafnað var kröfu sóknaraðila um að varnaraðila yrði gert að sæta áfram gæsluvarðhaldi. Kæruheimild er í 1. mgr. 142. gr. laga nr. 19/1991 um meðferð opinberra mála. Sóknaraðili krefst þess að varnaraðila verði gert að sæta gæsluvarðhaldi allt til föstudagsins 31. maí nk. kl. 16.

Varnaraðili krefst þess aðallega að úrskurður héraðsdómara verði staðfestur, en til vara að gæsluvarðhaldinu verði markaður skemmri tími en sóknaraðili krefst.

Samkvæmt gögnum málsins var varnaraðili handtekinn 14. mars sl. vegna gruns um stórfelldan innflutning á fíkniefnum. Hann sætti gæsluvarðhaldi vegna málsins á grundvelli a. liðar 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991 frá 15. sama mánaðar þar til héraðsdómari kvað upp hinn kærða úrskurð. Við rannsókn málsins hefur varnaraðili gengist við aðild sinni að innflutningi á tæplega 30 kg af hassi. Kveðst hann hafa tekið við því í Danmörku og komið fyrir í húsgögnum, sem hann hafi sent í vörugámi hingað til lands. Eru þannig ekki efni til annars en að fallast á með sóknaraðila að sterkur grunur sé um að varnaraðili hafi framið brot, sem geti varðað allt að 12 ára fangelsi samkvæmt 173. gr. a almennra hegningarlaga nr. 19/1940 með áorðnum breytingum. Þá verður fallist á að eðli brotsins og umfang þess sé slíkt að gæsluvarðhald sé nauðsynlegt með tilliti til almannahagsmuna, sbr. 2. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. Samkvæmt því verður krafa sóknaraðila tekin til greina eins og hún er fram sett og nánar greinir í dómsorði, en ekki eru efni til að marka gæsluvarðhaldinu skemmri tíma en krafist er.

Dómsorð:

Varnaraðili, X, sæti gæsluvarðhaldi allt til föstudagsins 31. maí nk. kl. 16.

 

 

Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 19.apríl 2002.

Lögreglan í Reykjavík hefur krafist þess X verði áfram gert að sæta gæsluvarðhaldi allt þar til dómur gengur í máli hans, þó eigi lengur en til föstudagsins 31. maí 2002 klukkan 16:00.

Af hálfu kærða er þess krafist að hafnað verið kröfu lögreglustjóra um að hann sæti áfram gæsluvarðhaldi, en til vara að gæsluvarðhaldinu verði markaður styttri tími.

Í greinargerð lögreglustjórans í Reykjavík kemur fram [...]. 

Lögreglan kveður að rannsókn á ætluðu broti kærða gegn 173.gr. a. almennra hegningarlaga nr. 19, 1940 sé lokið og sé rannsóknin langt komin a.ö.l. og verði gögn málsins send til ákærumeðferðar hjá ríkissaksóknara að rannsókn lokinni, en brotið geti varðað hann þungri fangelsisrefsingu ef sannist, en sterkur rökstuddur grunur sé um að kærði hafi gerst sekur um slíkt brot.  Verði að telja gæsluvarðhald nauðsynlegt m.t.t. almannahagsmuna. 

Lögregla kveður heimild til gæsluvarðhalds vera í 2. mgr. 103. gr. laga nr. 19, 1991 um meðferð opinberra mála.

Við reifun málsins fyrir dómara ítrekaði fulltrúi lögreglustjóra ofangreind rök og lagði sérstaka áherslu á réttarhagsmuni almennings sem væru fólgnir í því að menn sem grunaðir séu um svo umfangsmikið fíkniefnabrot sem hér um ræðir gangi ekki lausir fyrr en dómur gengur og þeir hafi afplánað sína refsingu. Um sé að ræða eitt mesta magn af hassi sem lagt hafi verið hald á hér á landi. Kærði hafi verið samvinnuþýður við rannsókn málsins og muni það koma til athugunar við úrlausn málsins en hafi ekki áhrif á það úrlausnarefni sem hér sé til meðferðar.

Verjandi kveður almannahagsmuni ekki vera í húfi í tilviki kærða. Hugtakið almanna­hagsmunir sé illa skilgreint í lögum og í dómaframkvæmd og þrátt fyrir að brot kærða yrði talið falla undir 173. gr. a almennra hegningarlaga þá sé hér um að ræða kannabisefni, en ákvæði 2. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991 hafi ekki verið beitt þegar svo hátti til. Hættueiginleikar kannabisefna séu minni en annarra þeirra fíkni­efna þar sem Hæstiréttur hafi talið að sjónarmið um réttarhagsmuni almennings eigi við. Þá verði 30 kg af hassi ekki skilgreind sem “gífurlegt magn”. Vísar verjandi til sakamáls nr. 1030/2001 við Héraðsdóm Reykjavíkur þar sem ákært sé fyrir tilraun til innflutnings á sambærilegu magni, en í því máli hafi ekki verið krafist áframhaldandi gæsluvarðhalds yfir sakborningum á grundvelli þessa ákvæðis. Slíkri kröfu hafi jafnvel verið hafnað í tilviki mjög alvarlegrar líkamsárásar. Átt geti við að vísa til almannahagsmuna þegar um sé að ræða afbrot eins og manndráp eða hryðjuverk eða brot gegn öryggi ríkisins. Kærði hafi einungis séð um innflutning efnisins gegn greiðslu en ekki átt efnið eða greitt það. Hann hafi þegar sætt einangrun í fimm vikur, hann eigi fjölskyldu og fyrirtæki og þurfi að ganga frá sínum málum áður en til afplán­unar komi. Hann hafi játað brot sitt á frumstigi rannsóknar og aðstoðað lögreglu eftir megni við að upplýsa málið. Það sé andstætt mannréttindaákvæðum að leysa kærða ekki úr haldi þegar rannsóknarhagsmunir séu ekki lengur fyrir hendi. Mann­réttindadómstóll Evrópu hafi litið svo á að þeir hagsmunir að sakborningi gefist tækifæri til að ganga frá sínum málum áður en hann hefji afplánun séu mikilvægari en almanna­hagsmunir og vísar verjandi þar um til svonefnds Letellier-máls.

Mál það sem krafa lögreglustjóra lýtur að varðar innflutning á 30 kg af hassi. Rannsókn málsins að því er varðar kærða er lokið, en rannsókn málsins í heild er ekki fulllokið. Kærði hefur játað aðild sína og verið samvinnuþýður við rannsókn málsins. Rannsóknar­hagsmunir krefjast þess ekki lengur að kærði sæti áfram gæsluvarðhaldi. Krafa lögreglustjóra er gerð á grundvelli almannahagsmuna. Jafnvel þótt um mikið magn sé að ræða af hassi og mesta magn sem haldlagt hefur verið í einu lagi hér á landi fullnægir það eitt og sér ekki því skilyrði laganna að nauðsynlegt sé með tilliti til almanna­hagsmuna. Við mat á því hvort almannahagsmunum sé ógnað af manni sem gerst hefur sekur um innflutning fíkniefna, er eðlilegt að líta til magns og hættu­eiginleika þess efnis sem um er að ræða. Hass er ólöglegt hér á landi og varðar inn­flutningur þess og dreifing þungum viðurlögum, byggist það á því að það geti verið ávanabindandi, skaðlegt heilsu neytanda og neysla þess geti leitt neytendur til afbrota og neyslu enn hættulegri efna. Þegar allt þetta er virt verður engu að síður ekki fallist á það að ætlað brot kærða og þáttur hans í málinu sé þess eðlis að nauðsynlegt sé með tilliti til almannahagsmuna að hann sæti gæsluvarðhaldi á meðan lokið er rannsókn málsins og meðferð þess fyrir dómstólum. Er því hafnað kröfu lögreglustjórans í Reykjavík um að kærði sæti gæsluvarðhaldi á grundvelli 2. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991 um meðferð opinberra mála.

Hjördís Hákonardóttir héraðsdómari kvað upp úrskurðinn.

Úrskurðarorð:

Hafnað er kröfu lögreglustjórans í Reykjavík um að X sæti áfram gæsluvarðhaldi.