Föstudagurinn 5. september 2008.
Nr. 483/2008.	Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu (Stefán Eiríksson, lögreglustjóri) gegn X (Helgi Jóhannesson hrl.)

 

Kærumál. Gæsluvarðhald. 2. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. Úrskurður Héraðsdóms felldur úr gildi.

 

X var gert að sæta gæsluvarðhaldi á grundvelli 2. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991 um meðferð opinberra mála. 

 

Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Ólafur Börkur Þorvaldsson, Jón Steinar Gunnlaugsson og Páll Hreinsson.

Sóknaraðili skaut málinu til Hæstaréttar með kæru 3. september 2008, sem barst réttinum ásamt kærumálsgögnum 4. sama mánaðar. Kærður er úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 3. september 2008, þar sem hafnað var kröfu sóknaraðila um að varnaraðila yrði gert að sæta áfram gæsluvarðhaldi allt til fimmtudagsins 9. október 2008 kl. 16. Kæruheimild er í 1. mgr. 142. gr. laga nr. 19/1991 um meðferð opinberra mála. Sóknaraðili krefst þess að hinn kærði úrskurður verði felldur úr gildi og að varnaraðila verði gert að sæta áfram gæsluvarðhaldi allt til 9. október 2008 kl. 16.

Varnaraðili krefst staðfestingar hins kærða úrskurðar, en til vara að gæsluvarðhaldi verði markaður skemmri tími.

Samkvæmt því sem fram kemur í gögnum málsins hefur A játað hjá lögreglu að hafa tekið að sér að flytja mikið af fíkniefnum til landsins, en þau fundust í húsbíl hans 10. júní 2008. Hann hefur skýrt frá því hjá lögreglu að tiltekinn íslenskur maður hafi skipulagt innflutninginn. Við myndsakbendingu hjá lögreglu 4. júlí 2008 benti hann á varnaraðila sem þann mann. Varnaraðili kveðst ekki þekkja A þennan. Hins vegar styðja gögn málsins, einkum upplýsingar um notkun síma mjög grun sóknaðila um tengsl A við varnaraðila. Að þessu virtu er fallist á með sóknaraðila að sterkur grunur sé um að varnaraðili hafi framið brot, sem geti varðað allt að 12 ára fangelsi samkvæmt 173. gr. a almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Þá verður með vísan til fordæma Hæstaréttar fallist á að eðli brotsins og umfang þess sé slíkt að gæsluvarðhald sé nauðsynlegt með tilliti til almannahagsmuna, sbr. 2. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. Samkvæmt þessu verður krafa sóknaraðila tekin til greina.

Það athugast að rökstuðningur í úrskurði héraðsdóms uppfyllir ekki nægjanlega áskilnað 2. mgr. 134. gr. laga nr. 19/1991.

Dómsorð:

Varnaraðili, X, sæti gæsluvarðhaldi allt til fimmtudagsins 9. október 2008 kl. 16.

 

Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 3. september 2008.

Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hefur krafist þess að dómurinn úrskurði að X verði áfram gert að sæta gæsluvarðhaldi allt til fimmtudagsins 9. október 2008, kl. 16:00.

Í greinargerð lögreglu kemur fram að lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hafi til rannsóknar stórfellt fíkniefnabrot, innflutning á fíkniefnum frá Hollandi gegnum Danmörku til Íslands.  Þann 10. júní sl. hafi hollenski ríkisborgarinn Y verið handtekinn við komu til Íslands, Seyðisfjarðar, með Norrænu.  Í húsbíl Y hafi fundist tæp 200 kg af ætluðum fíkniefnum, mest hass.  Y hafi játað að hafa tekið að sér að flytja fíkniefnin til landsins.

Við rannsókn málsins hafi héraðsdómur úrskurðað um heimild lögreglu til að fá afhent gögn varðandi síma þá sem Y hafi verið með og símanúmer þeim tengdum.  Við skoðun þeirra gagna hafi komið fram ítrekuð samskipti við aðila sem Y segi vera Íslending kallaðan ,,Kimma“, sem hann hafi átt að afhenda efnin hér á landi.  Kveðist Y hafa hitt „Kimma“ bæði í Amsterdam og hér á Íslandi á árinu 2007.  Y segist hafa komið í sama tilgangi árið 2007, þ.e. að flytja fíkniefni fyrir “Kimma” til landsins. 

Allar upplýsingar sem fram hafi komið við rannsókn lögreglu bendi til að “Kimmi” sé X.  Við skýrslutökur hjá lögreglu hafi X alfarið neitað sök og kannist ekki við að þekkja Y. 

Héraðsdómur úrskurðaði um skyldu símafyrirtækja til að veita lögreglu­stjóranum á höfuðborgarsvæðinu upplýsingar um númerið [...] sem sé skráð á X og hafi skoðun á þeim símagögnum farið fram.  Upplýsingarnar sýni fram á að sími X hafi færst austur á land á nákvæmlega sömu tímum og Y hafi komið til landsins árið 2007 og fylgi síminn í raun staðsetningum á landinu, sem Y segist hafa verið með ,,Kimma” á. 

Við fyrstu yfirheyrslur hafi X alfarið neitað að þekkja Y og að hafa hitt hann hér á landi. Þegar framangreindar símaupplýsingar hafi verið bornar undir X þá hafi hann sagst bara ferðast mikið um landið en ekki getað skýrt ferðir sínar nánar. Við yfirheyrslu hjá lögreglu þann 16. júlí 2008 hafi X svo breytt framangreindum framburði sínum og kvaðst hafa hitt Spánverja að nafni ,,Rabido” þann 5. júlí 2007 á Seyðisfirði. Hafi Spánverjinn verið á rauðum húsbíl og hafi X hitt hann vegna samkomulags sem hann hefði gert við spænska ferðaskrifstofu um að fylgja hópi spænskra ferðamanna um Ísland, en þessi Spánverji hafi komið einn til landsins. Lögregla hafi reynt að fá staðfestingu á þessum framburði X en umrædd ferðaskrifstofa finnist hvergi á Spáni.  Við skoðun á tölvu X hafi fundist skrá undir heitinu “contacts” og hafi þar verið að finna nafnið Rabit og undir því sé skráð hollenskt farsímanúmer Y.  Greind færsla hafi verið færð í tölvuna þann 20. maí 2007, daginn eftir að X komi til Íslands úr ferð frá Hollandi.  Við skoðun á dagatali í farsíma X hafi verið skráðar áminningar 8. og 9. júní sl. – “Eric /Rabit”, sem bendi til þess að áminning sé um komu Y til landsins, en hann hafi verið handtekinn þann 10. júní sl.   Í dagatali farsíma X hafi einnig fundist áminning 17. Janúar, áminning er “Rabit”, en 17. janúar sé afmælisdagur Y. 

Sambærileg skoðun hafi farið fram á símanúmerinu [...] sem Y hafi við yfirheyrslur sagt vera símanúmer ,,Kimma” og sú skoðun sýni fram á að símarnir [...]  (sem sé skráður á X) og 857 2649   hafi í fjölmörg skipti verið staðsettir á sama stað á landinu.  Þá beri símarnir áþekka kveðju í talhólfi og hljómi röddin í talhólfunum eins.

Gögn lögreglu sýna fram á ítrekuð samskipti [...] við Y á árinu 2008 og hefur Y sagt þessi símtöl snúast um að “Kimmi” hafi verið að boða komu sína til Amsterdam og þá að boða til fundar.  Þessi símtöl fóru iðullega fram 1-2 dögum áður en gögn lögreglu sýna að X hafi ferðast til Amsterdam.

Í myndsakbendingu hjá lögreglu sem staðfest hafi verið fyrir dómi, hafi Y bent á X sem “Kimma”, skipuleggjanda innflutnings bæði árið 2007 og 2008 og eiganda þeirra fíkniefna sem flutt voru til landsins.  Kveðist Y hafa hitt “Kimma” oftar en einu sinni, bæði í Amsterdam þar sem lagt hafi verið á ráðin um innflutninginn og þegar Y hafi komið til Íslands árið 2007.

Gögn frá símafyrirtækjum beri einnig með sér samskipti milli símanúmersins [...] og númera frá þýsku pari sem hafi komið til landsins í haustbyrjun 2007 á húsbíl með ferjunni Norrænu.  Grunur sé um að þýska parið hafi komið til Íslands í sama tilgangi og Y, þ.e. til að flytja inn fíkniefni til landsins að beiðni X.  Við yfirheyrslur hjá lögreglu hafi X viðurkennt að hafa hitt umrætt par hér á landi sumarið 2007 í þeim tilgangi að sýna þeim landið. Rannsóknaraðgerðir séu hafnar í Þýskalandi á grundvelli réttarbeiðnar sem þangað hafi verið send. 

Þar kom fram að karlmaðurinn sem kom til landsins og móðir hans hafa tjáð sig við lögreglu um að hafa verið í símasamskiptum við X, en skv. símagögnum sjást engin samskipti þeirra á milli, einu samskipti þeirra við Ísland eru við farsímanúmerið [...], sem eins og áður greinir er númer “Kimma”. Endanleg gögn frá lögregluyfirvöldum í Þýskalandi hafa ekki borist. 

Gögn frá símafyrirtækjum beri einnig með sér samskipti kærðra við spænskt símanúmer, en þann 23. ágúst 2007, sama dag og Y hafi farið frá Íslandi eftir ætlaðan fyrri innflutning fíkniefna sem Y greini frá, sama spænska símanúmerið í samskiptum við síma X [...] kl. 13.32, stutt samtal, og við síma Y kl. 13:34, en því símtali hafi ekki verið svarað. Að lokum hafi verið hringt úr sama spænska númeri í númer ,,Kimma” [...]. Ljóst sé að eigandi umrædds spænska númers sé í tengslum við bæði Y, X og ,,Kimma.” Réttarbeiðni hafi verið send til Spánar þar sem óskað sé eftir að skráður eigandi númersins verði yfirheyrður um þessu samskipti sín.

Auk framangreinds hafi verið að finna hollenskt farsímanúmer undir nafninu “Kimmi” í síma Y.  Sama símanúmer sé undir nafninu “MU MU NI” í síma X, en hann kveði að  um sé að ræða dreng af arabískum uppruna sem hann hafi ekki getað gert frekari grein fyrir.  Við hringingu í greint númer komi  eins svörun og á talhólfi 857 2649 og talið að um X sé að ræða. Þá vekur það athygli að öryggisnúmer inn í talhólf símans er sama og pin númer inn á gsm síma X og sama númer er öryggisnúmer inn í talhólf símans [...].  Er grunur um að greint hollenskt farsímanúmer hafi verið notað af X er hann var staddur erlendis í samskiptum við ætlaða samstarfsaðila.  Réttarbeiðni hefur verið send hollenskum lögregluyfirvöldum varðandi það að afla upplýsinga um framangreint símanúmer. 

Skoðun á fjármálum X sýni að X hafi sent umtalsvert fé til aðila í Þýskalandi þann 19. nóvember 2007 eða um 25.000,00 Evrur. Sé það grunur lögreglu að hér sé um að ræða peninga sem ætlaðir séu til þess að fjármagna fíkniefnakaup erlendis frá og óskað hafi verið aðstoðar þýskra yfirvalda við rannsóknina hvað þetta varði. Fyrsta skoðun á fjármálum X sýni að svokallaður neikvæður lífeyrir X fyrir árið 2007 nemi kr. 15.500.000 og kr. 22.000.000 það sem af sé ársins 2008. Neikvæður lífeyrir sé það fjármagn eða óútskýrðar tekjur sem ekki sé hægt að rekja til launa eða lögmætrar atvinnustarfsemi. Upplýsingar lögreglu bendi til þess að X sé með reikninga erlendis þar sem hann geymi fjármuni, t.d. hjá Landsbankanum í Lúxemburg og vinni lögreglan nú í því að fá heimild til þess að aflétta bankaleynd yfir umræddum reikningum.

Framburður X hjá lögreglu hafi verið metinn mjög ótrúverðugur, þá með hliðsjón af gögnum sem aflað hafi verið við rannsóknina, framburði meðkærða Y og framburði vitna.  Eigi það hvoru tveggja við um ætlaðan fíkniefnainnflutning sem slíkan og skýringar á fjármálum.

X hafi sætt gæsluvarðhaldi vegna málsins frá 2. júlí sl. á grundvelli a-liðar 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19,1991 um meðferð opinberra mála.

Með vísan til alls framangreinds og hjálagðra gagna sé talinn sterkur rökstuddur grunur fyrir hendi um aðild X að stórfelldum fíkniefnabrotum. Ætluð aðild X sé talin felast í skipulagningu og fjármögnun fíkniefnainnflutningsins og dreifingu og sölu fíkniefnanna hér á landi.

Í málinu hafi verið haldlagt mjög mikið magn af fíkniefnum, sem nær öruggt þyki að hafi átt að fara í sölu og dreifingu til ótiltekins fjölda manna hér á landi. Með tilliti til hagsmuna almennings þyki þannig nauðsynlegt að X sæti áfram gæsluvarðhaldi á meðan mál hans sé til meðferðar en telja verði að ef sakborningur, sem orðið hafi uppvís að jafn alvarlegu broti og X, gangi laus áður en máli ljúki með dómi þá valdi það hneykslun í samfélaginu og særi réttarvitund almennings. Staða X í málinu þyki sambærileg stöðu sakborninga í málum Hæstaréttar nr.: 590/2007, 570/2007, 589/2007, 635/2007, 376/2006, 377/2006, 378/2006, 154/2006, 368/2005, 93/2005, 488/2004, 269/2004, 417/2000 og 471/1999, þar sem sakborningum hafi verið gert að sæta gæsluvarðhaldi fram að uppkvaðningu dóms þegar legið hafi fyrir rökstuddur grunur um beina aðild að innflutningi að miklu magni fíkniefna í ágóðaskyni.  Í engu framangreindra mála hafi þó um eins mikið magn fíkniefna verið að ræða og í þessu máli.  Ekki sé talin ástæða til að ætla að refsimat og réttarvitund almennings í slíkum málum hafi breyst frá því téðir dómar hafi verið uppkveðnir, og sé talið að skilyrðum 2. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991 um meðferð opinberra mála sé fullnægt í því máli sem hér um ræði.

Til rannsóknar séu ætluð brot gegn 173. gr. a almennra hegningarlaga nr. 19/1940, ásamt síðari breytingum, sem varðað geta allt að 12 ára fangelsi. Um heimild til gæsluvarðhalds sé vísað til 2. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991 um meðferð opinberra mála.

Það er mat dómara samkvæmt gögnum málsins og því sem fram er komið að ekki sé rétt að verða við framkominni kröfu um gæsluvarðhald á grundvelli 2. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. Þess í stað verður úrskurðað, sbr. 110. gr. laga nr. 19/1991, að kærði sæti farbanni þann tíma sem gæsluvarðhaldskrafan tekur til.

Sigurður H. Stefánsson kveður upp úrskurð þennan.

Úrskurðarorð:

Kærða, X, skal vera bönnuð brottför af landinu til fimmtudagsins 9. október 2008, kl. 16.00.