Miðvikudaginn 29. ágúst 2012.
Nr. 517/2012:	Tómas Ottó Hansson og Anna Brynja Ísaksdóttir (Kristinn Hallgrímsson hrl.) gegn SPB hf. (Berglind Svarsdóttir hrl.)

Kærumál. Gjaldþrotaskipti. Kröfuskrá. Lögvarðir hagsmunir. Frávísun máls frá héraðsdómi.

Talið var að T og A hefðu ekki lögvarða hagsmuni af því að krefjast afhendingar hlutafjár í SM ehf. sem tekið hafði verið til gjaldþrotaskipta. Þá hafði skiptastjóri þrotabús SM ehf. ekki tekið afstöðu til þeirra krafna sem T og A höfðu lýst í búið líkt og honum bar að gera samkvæmt 1. mgr. 119. gr. laga nr. 21/1991, né hafði hann leitast við að jafna ágreining um kröfurnar, sbr. 2. mgr. 120. gr. sömu laga. Var málinu því vísað frá héraðsdómi.

Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Ólafur Börkur Þorvaldsson, Greta Baldursdóttir og Jón Steinar Gunnlaugsson.

Sóknaraðilar skutu málinu til Hæstaréttar með kæru 19. júlí 2012, sem barst héraðsdómi sama dag og Hæstarétti ásamt kærumálsgögnum 27. sama mánaðar. Kærður er úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 5. júlí 2012, þar sem hafnað var kröfu sóknaraðila á hendur varnaraðila um afhendingu hlutafjár í SevenMiles ehf., að fjárhæð 90.000 krónur vegna sóknaraðilans Tómasar Ottós og að fjárhæð 410.000 krónur vegna sóknaraðilans Önnu Brynju, og að bú félagsins verði í kjölfarið afhent sóknaraðilum til umráða og vísað frá dómi kröfum sem þau lýstu í búið vegna „innleystra ábyrgða.“ Kæruheimild er í 1. mgr. 179. gr. laga nr. 21/1991 um gjaldþrotaskipti o.fl. Sóknaraðilar krefjast þess að hinn kærði úrskurður verði felldur úr gildi og áðurgreindar kröfur þeirra teknar til greina. Til vara krefjast sóknaraðilar þess „að kröfur þeirra vegna innleystra ábyrgða vegna skulda SevenMiles ehf., að fjárhæð kr. 248.005.964, vegna Önnu Brynju Ísaksdóttur, en að fjárhæð kr. 55.185.745 vegna Tómasar Ottós Hanssonar, verði samþykktar sem almennar kröfur í bú SevenMiles ehf.“ Þá krefjast sóknaraðilar málskostnaðar í héraði og kærumálskostnaðar en að því frágengnu að málskostnaður falli niður á báðum dómsstigum.

Varnaraðili krefst staðfestingar hins kærða úrskurðar og kærumálskostnaðar.

Það athugist að varakröfu sína fyrir Hæstarétti höfðu sóknaraðilar uppi í héraði við hlið kröfunnar um afhendingu hlutafjár í SevenMiles ehf. sem fyrir Hæstarétti er höfð uppi sem aðalkrafa þeirra.

Ekki verður talið að sóknaraðilar hafi lögvarða hagsmuni af því að krefjast „afhendingar hlutafjár“ í einkahlutafélagi sem tekið hefur verið til gjaldþrotaskipta. Verður fyrri kröfu vísað frá héraðsdómi þegar af þessari ástæðu.

Á skiptafundi í þrotabúi SevenMiles ehf. 12. nóvember 2010 lagði skiptastjóri fram kröfuskrá svo sem honum bar samkvæmt 1. mgr. 119. gr. laga nr. 21/1991. Í skránni kom fram að skiptastjóri hefði ekki tekið afstöðu til nokkurra krafna í búið, þar á meðal þeirra fjárkrafna sem sóknaraðilar höfðu lýst og þau hafa uppi í þessu máli. Kom fram í skránni að þessi háttur væri hafður á þar sem vitað væri fyrirfram að ágreiningur yrði vegna þessara krafna.

Í 1. mgr. 119. gr. laga nr. 21/1991 segir að skiptastjóri skuli í kröfuskrá sinni láta í ljós sjálfstæða afstöðu sína til þess hvort og þá hvernig hann telji að viðurkenna eigi hverja kröfu um sig. Undantekning frá þessari skyldu skiptastjóra, sem er að finna í niðurlagsákvæði 1. mgr. 119. gr., á ekki við hér. Í 1. mgr. 120. gr. laganna kemur síðan fram að sá, sem ekki vill una afstöðu skiptastjóra til viðurkenningar kröfu sinnar á hendur þrotabúinu eða sá, sem vill mótmæla afstöðu skiptastjóra til viðurkenningar kröfu sem annar kröfuhafi hefur gert, skuli lýsa mótmælum á skiptafundi. Síðan er gert ráð fyrir í 2. mgr. 120. gr. að skiptastjóri reyni að jafna ágreining sem upp er kominn. Verði hann ekki leystur skuli skiptastjóri beina málinu til héraðsdóms eftir 171. gr. laganna.

Samkvæmt þessum lagareglum er það skilyrði fyrir því að héraðsdómur taki til úrlausnar ágreining um kröfur sem lýst er í þrotabú, að skiptastjóri hafi tekið afstöðu til þeirra og leitast við að jafna ágreininginn. Þessu skilyrði var ekki fullnægt að því er snertir þann ágreining sem um er fjallað í málinu.

Samkvæmt framansögðu verður málinu vísað frá héraðsdómi. Rétt þykir að málskostnaður í héraði og kærumálskostnaður falli niður.

Dómsorð:

Máli þessu er vísað frá héraðsdómi.

Málskostnaður í héraði og kærumálskostnaður fellur niður.

Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur, fimmtudaginn 5. júlí 2012.

                Þetta mál, sem barst dóminum 6. desember 2011 með bréfi skiptastjóra þrota­bús SevenMiles ehf., var þingfest 20. janúar 2012 og tekið til úrskurðar 21. maí 2012.

                Sóknaraðilar, Anna Brynja Ísaksdóttir, kt. 161065-3829, Lindarbraut 28, Sel­tjarn­ar­nesi og Tómas Ottó Hansson, kt. 270365-3459, Sandakri 6, Garðabæ, krefjast þess að kröfur þeirra í bú SevenMiles ehf. um afhendingu hlutafjár í einka­hluta­félag­inu SevenMiles ehf., að fjárhæð 410.000 kr. vegna Önnu Brynju, en að fjár­hæð 90.000 kr. vegna Tómasar Ottós og að bú félagsins verði í kjölfarið afhent sóknaraðilum til umráða, verði samþykktar.

                Sóknaraðilar krefjast þess enn fremur að kröfur þeirra vegna innleystra ábyrgða vegna skulda SevenMiles ehf., að fjárhæð 248.005.964 kr. vegna Önnu Brynju, en að fjárhæð 55.185.745 kr. vegna Tómasar Ottós, verði samþykktar sem almennar kröfur í bú SevenMiles ehf.

                Að auki krefjast sóknaraðilar málskostnaðar úr hendi varnaraðila að teknu tilliti til virðisaukaskatts á málflutningsþóknun.

                Varnaraðili, SPB hf., (áður Sparisjóðabanki Íslands hf.), kt. 681086-1379, Borgar­túni 25, Reykjavík, krefst þess að kröfum sóknaraðila í þrotabú SevenMiles ehf. verði hafnað.

                Að auki krefst varnaraðili málskostnaðar úr hendi sóknaraðila að teknu tilliti til virðisaukaskatts á málskostnað.

Málavextir

                Sóknaraðilar lýsa málavöxtum þannig að SevenMiles ehf. hafi verið eignar­halds­félag sem hafi átt 38% hlut í einkahlutafélögunum Spori ehf. og Sporbaugi ehf. Þau félög höfðu með höndum rekstur skóverslana og innflutning í tengslum við hann. Með tveimur lánssamningum dagsettum annars vegar 30. ágúst 2004 og hins vegar 11. febrúar 2005 lánaði Sparisjóðabanki Íslands hf. (nú SPB hf.) SevenMiles ehf. (þá T.O.H. ehf.) jafnvirði 83.500.000 íslenskra króna svo og 185.800 evrur, 119.600 Banda­ríkja­dali og 12.633.000 japönsk jen, allt í íslenskum krónum. Til trygg­ingar skil­vísum greiðslum SevenMiles á öllum skuldum þess við Sparisjóða­bank­ann á hverjum tíma voru bankanum settir að veði allir hlutir í félaginu með tveimur hand­veðs­yfir­lýsingum, dags. 11. febrúar 2005, útgefnum af eigendum hlutanna, sóknar­aðilum þessa máls. Þá voru bankanum einnig settir að veði allir hlutir Seven­Miles ehf. í Spori ehf. og Sporbaugi ehf. til tryggingar skilvísum greiðslum á öllum skuldum félag­anna þriggja við bankann á hverjum tíma, með tveimur hand­veðs­yfir­lýs­ingum dags. 2. febrúar 2009, en bank­inn hafði lánað Spori ehf. og Sporbaugi ehf. tölu­verðar fjárhæðir fyrir þann tíma.

                Að mati sóknaraðila voru höfuðstóll og endurgreiðsla beggja lánssamninganna tengd við gengi erlendra mynta. Telja þeir að af þeim sökum hafi uppreiknuð fjárhæð skulda Seven­Miles ehf. við Spari­sjóða­bankann hækkað svo miklu munaði á árinu 2008 og í byrjun árs 2009, sam­fara því að gengi krónunnar veiktist. Um mitt ár 2009 hafi svo verið komið að félögin öll stóðu illa undir endur­greiðslubyrði hinna stökk­breyttu lána. Hafi eigendur og fyrir­svarsmenn þeirra því leitað til bankans í þeirri við­leitni að semja um sanngjarna endur­greiðslu lánanna til að tryggja rekstrarhæfi Spors og Sporbaugs. Eftir að samnings­umleit­anir höfðu staðið yfir í um níu mánuði hafi sóknaraðilum orðið ljóst að varnaraðili væri ekki tilbúinn að ganga til samninga og tryggja rekstrarhæfi félaganna til framtíðar, og þar með fulla endur­greiðslu skulda allra félaganna. Þá hafi aðfarir Spari­sjóða­bank­ans að eignum félaganna þriggja og hluta­fjár­eign eigenda þeirra hafist. Aðferðir bank­ans við þær aðfarir standist ekki skoðun út frá laga­legum og fjár­hags­legum sjónar­miðum, en ekki síður út frá sann­girnis­sjónar­miðum.

                Aðfarir bankans hafi hafist með því að Sparisjóðabankinn sendi SevenMiles yfirlýsingu, 7. október 2009, þar sem félaginu var tilkynnt að bankinn hafi tæpum mánuði fyrr, 9. september 2009, gengið að veði í hlutum félagsins í einka­hluta­félög­unum Spori ehf. og Sporbaugi ehf. og leyst þá til sín, til niðurgreiðslu skuldar Seven­Miles ehf., Spors ehf. og Sporbaugs ehf. við bank­ann. Samkvæmt til­kynn­ing­unni hafi bankinn leyst bréfin til sín miðað við verðmat þar sem 32% eignarhlutur var metinn á 420.280.000 kr. Samkvæmt útreikningum sóknar­aðila svari verðmatið til þess að allur eignar­hluturinn sem var tekinn af SevenMiles ehf. með innlausn, eða 38% af öllu hlutafé í hvoru félagi Spori ehf. og Sporbaugi ehf., hafi verið metinn á 499.082.500 kr.

                Með þremur yfirlýsingum, dags. 7. október 2009, hafi Sparisjóðabankinn til­kynnt sóknaraðilum, Önnu Brynju og Tómasi Ottó, svo og stjórn SevenMiles ehf. að bank­inn hafi þann dag leyst til sín eignarhluti Önnu Brynju og Tómasar Ottós, í Seven­Miles. Sóknaraðilar telja þessa aðgerð afar umdeilda og ólögmæta. Eigendur Seven­Miles ehf. séu þeirrar skoðunar að lán félagsins við Sparisjóðabankann hf. hafi á þeim tíma er innlausnin fór fram verið gerð upp að fullu með fullnustu bank­ans á veði sínu í hlutum SevenMiles ehf. í Spori ehf. og Sporbaugi ehf. sem áður hefur verið lýst. Allt að einu hafi bankinn tilkynnt fyrirtækjaskrá breytingar á eignarhaldi, breytta stjórn og sam­þykktir vegna SevenMiles ehf. Í kjölfarið hafi hin nýja stjórn óskað eftir því að félagið yrði úrskurðað gjaldþrota, en þetta hafi allt verið gert án vitneskju lög­lega kosinnar stjórnar félagsins og réttmætra eigenda þess.

                Eins og áður segir telja sóknaraðilar framangreindar aðgerðir vegna fullnustu á veði í hlutum í SevenMiles ehf. og uppgjör skuldbindinga félagsins við Spari­sjóða­bank­ann ólögmætar enda hafi skuldir félagsins við bankann verið gerðar upp þegar gengið var að veðunum. Þegar litið sé til þess að skuldbindingar félaganna þriggja, Seven­Miles, Spors og Sporbaugs gagnvart Sparisjóðabankanum hafi verið tengdar gengi erlendra gjaldmiðla á ólögmætan hátt og í ljósi dóms Hæstaréttar í máli nr. 600/2011 sem fjalli um vaxta­útreikn­ing lána sem séu bundin gengi erlendra gjald­miðla, sé enn fremur ljóst að SevenMiles hafi verið gjaldfært á þeim tíma sem varnar­aðili innleysti hluti sóknar­aðila í félaginu.

                Varnaraðili mótmælir málavaxtalýsingu sóknaraðila sem og öllum þeirra mála­til­búnaði. Greinargerð sóknaraðila byggi einkum og aðal­lega á því að innlausn veða í eignar­hlutum SevenMiles ehf. hafi farið fram á ólög­mætan hátt og skuldir félagsins við varnaraðila hafi verið gerðar upp þegar gengið var að veðunum. Ágreiningur þessa máls sé því í raun sá sami og í máli nr. X-463/2011 sem sé rekið samhliða fyrir héraðs­dómi á milli sömu aðila.

                Varnaraðili vísar til ítarlegrar greinargerðar sinnar í máli nr. X-463/2011 en telur sig þó knúinn til að mótmæla þeim vísvitandi rang­færslum sem fram koma í grein­ar­gerð sóknaraðila. Því er hafnað að um „aðfarir bank­ans“ hafi verið að ræða. Í ljósi þeirrar staðreyndar að félögin SevenMiles ehf., Spor ehf. og Sporbaugur ehf. hafi verið í miklum vanskilum og eigendur uppvísir að „kenni­tölu­flakki“ hafi varnaraðili orðið að leita allra leiða til að tryggja hagsmuni sína, þar á meðal að ganga að veðum sam­kvæmt heimild í þeim handveðs­yfirlýsingum sem sóknar­aðilar höfðu sjálfir undir­ritað. Varnaraðili mótmælir einnig hinni sér­kenni­legu túlkun sóknaraðila á efni og áhrifum tilkynninga varnaraðila til sóknaraðila og félags­ins SevenMiles ehf., dags. 7. október 2009, og telur fráleitt að halda því fram að með þeim tilkynningum hafi allar skuldir félagsins þurrkast út. Þá mót­mælir varnaraðili öllum þeim tilefnislausu aðdrótt­unum sóknaraðila sem lúti að ákvörð­unum réttkjörinnar stjórnar félagsins um að óska eftir gjald­þrota­skiptum á félaginu og vísar til dóms Hæsta­réttar Íslands, 26. ágúst 2010, í máli nr. 424/2010.

                Sóknaraðilar þessa máls hafi lýst kröfu í þrotabú SevenMiles ehf. sem varnar­aðili hafi frá upphafi mótmælt sem staðlausri og án fullnægjandi gagna. Á sáttafundi, 23. nóvember 2011, var ekki leyst úr þessum ágreiningi aðilanna og vísaði skipta­stjóri þrotabúsins því ágreiningnum til Héraðsdóms Reykja­víkur með bréfi 2. desember 2011.

                Eins og fram er komið eru, fyrir héraðsdómi, rekin tvö ágreiningsmál milli sömu málsaðila. Málsaðilar töldu niðurstöðu í því sem fékk númerið X-463/2011 forsendu fyrir niðurstöðu þessa máls. Af þeirri ástæðu eru málsatvik og málsástæður aðila raktar mun ítarlegar í því sem fyrr var leyst úr og verður til hægðarauka að vísa til þess sem þar kemur fram til hliðsjónar.

Málsástæður sóknaraðila

                Sóknaraðilar styðja þá kröfu að þeir fái afhent hlutafé sitt í SevenMiles ehf. þeim rökum að á þeim tíma þegar varnaraðili innleysti hlutafé þeirra á ólögmætan hátt og ný stjórn gaf félagið í kjölfarið upp til gjaldþrotaskipta, hafi félagið í raun verið gjald­fært og gott betur.

                Sóknaraðilar fullyrða að allar aðrar kröfur en þær sem sóknar- og varnaraðili lýstu í bú SevenMiles ehf. hafi verið afturkallaðar. Eftir standi einungis kröfur sóknar­aðila, sem þetta mál fjallar um, og krafa varnaraðila að fjárhæð 194.793.339 kr. um endur­greiðslu lána félagsins hjá varnaraðila, sem sóknaraðilar telja að hafi verið gerð upp með fullnustu veða í hlutafé SevenMiles ehf. í Spori ehf. og Sporbaugi ehf. Eftir endur­útreikning lánsins vegna ólögmætrar gengis­tengingar þess sé þessi fjárhæð jafn­framt talsvert lægri, svo sem rakið verði síðar. Þar að auki viti sóknaraðilar að á þeim tíma, sem félagið var gefið upp til gjald­þrota­skipta, hafi innstæður á banka­reikn­ingum þess numið ríflega 60.000.000 kr. og eigið fé félagsins því jákvætt svo að talsverðu nemi.

                Í aðförum sínum hafi varnaraðili hvorki litið til fullnustu veða í eignum Seven­Miles ehf. né gert grein fyrir ráðstöfun þeirra inn á lán félagsins hjá Seven­Miles ehf., þrátt fyrir óskir sóknaraðila þar um, í bréfi sínu til bankans 26. október 2010. Í svar­bréfi varnaraðila, 8. nóvember 2010, sé því hins vegar borið við að þau gögn sem bank­inn hafi haft til hlið­sjónar því mati sem lagt var til grundvallar tilkynningu um inn­lausn, 7. október 2009, hafi ekki gefið rétta mynd af raunverulegri stöðu félaganna Spors ehf. og Spor­baugs ehf. þegar þau voru yfirtekin samkvæmt heimildum í veð­samn­ingum. Verð­matið hafi verið unnið af VBS fjárfestingarbanka hf., sem Spari­sjóða­bakinn lýsi sem „viður­kenndum fag­aðila“ í umræddu bréfi. Þegar ný stjórn hafi tekið við SevenMiles hafi „ástand félaganna“ verið þannig að stjórninni hafi verið skylt að gefa félögin umsvifa­laust upp til gjald­þrota­skipta. Þær upplýsingar sem bank­inn hafi getað aflað sér, eftir að hafa yfir­tekið hluti í Spori og Sporbaugi, bendi til þess að verðmatið hafi „í senn verið rangt og vill­andi“. Af því leiði að forsendur verð­mats­ins hafi verið brostnar. Þá gefi varnaraðili í skyn í bréfinu að Pétur Halldórsson eigin­maður Önnu Brynju, annars sókn­ar­aðila þessa máls, hafi haft áhrif á niðurstöðu verð­mats­ins með því að veita mats­mönnum upplýsingar um stöðu félaganna og framtíðar­horfur. Hið rétta sé að Pétur Halldórsson hafi ekki komið nálægt umræddu verðmati, heldur hafi matið alfarið verið unnið af VBS fjárfestingarbanka, út frá tölulegum gögnum. Það sé stað­föst trú sóknaraðila að verðmatið, sem varnaraðili hafi kosið að fara eftir við innlausn hluta­fjár í Spori og Sporbaugi, hafi gefið raunhæfa mynd af virði félaganna á þeim tíma sem um ræðir.

                Hvað sem líði gildi verðmats VBS fjárfestingarbanka byggi sóknaraðilar á því að varnaraðili sé bundinn af yfirlýsingu sinni um umrædda innlausn á hlutafé í Spori ehf. og Sporbaugi ehf., þar með talið af innlausnarverðinu, enda sé yfirlýsing ákvöð sem bindi við­takanda hennar, sem og sendanda, frá þeim tíma sem ákvöðin er komin til vit­undar við­takanda hennar. Varnaraðili geti ekki borið fyrir sig brostnar forsendur fyrir verð­mati félag­anna, enda hafi hann ákveðið upp á sitt eindæmi að fara eftir mat­inu við inn­lausn hlutafjárins. Hafi matið ekki staðist skoðun eftir á, að mati varnar­aðila, sé það mál sem varnaraðili eigi gagnvart hinum „viðurkennda fagaðila“ sem VBS fjár­fest­ingar­banki hafi verið á þessum tíma. Sóknaraðilar telji ekki til of mikils ætlast að varn­ar­aðili sem fjár­málafyrirtæki vandi þannig til vinnu og skjalagerðar að hún standist skoðun, enda hafi hún ríkt skuldbindingargildi fyrir bankann sem geranda og geti haft afdrifa­ríkar afleið­ingar fyrir viðskiptavini hans. Þegar einstaklingar í fyrir­tækja­rekstri geti ekki borið hönd fyrir höfuð sér vegna þess offors sem fjár­mála­stofnun beiti í krafti aflsmunar, hljóti fjármálastofnunin að þurfa að bera hallann af því, komi í ljós að vinnubrögð hennar hafi ekki verið í samræmi við eðlilega við­skipta­hætti.

                Sóknaraðilar telja jafnframt að lánssamningar félaganna þriggja við varn­ar­aðila, eins og þeim var breytt með skilmálabreytingum og viðaukum, feli í sér ákvæði um gengistryggingu skuldbindinga í íslenskum krónum sem sé ólögmæt, sam­kvæmt ákvæðum laga nr. 38/2001 um vexti og verðtryggingu, eins og þau hafi verið túlkuð af Hæsta­rétti í fjölmörgum nýlegum dómum, til dæmis í máli nr. 155/2011, Lands­bank­inn hf. gegn þrotabúi Motormax ehf.

                Sóknaraðilar telja, með vísan til alls ofangreinds, að skuldir SevenMiles hafi verið greiddar upp með innlausn á hlutafé í Spori og Sporbaugi þar sem andvirði hinna inn­leystu trygginga hafi átt að ráðstafa inn á lán SevenMiles við Sparisjóðabankann. Seven­Miles ehf. hafi því verið skuldlaust við bankann þegar hlutafé hluthafa félags­ins hafi verið innleyst. Í öllu falli hafi krafa varnaraðila á hendur SevenMiles ehf. verið miklum mun lægri en bankinn krefst þegar tekið hafi verið tillit til ólög­mætis gengis­tryggi­ngar skuldbindingarinnar. Ljóst sé að aðeins hluti af virði hinna inn­leystu hluta í Spori og Sporbaugi hefði nægt til að greiða upp allar skuldir Seven­Miles við bankann.

                Jafnvel þótt komist yrði að þeirri niðurstöðu að einnig hafi átt að ráðstafa and­virð­inu inn á önnur lán félaga í samstæðunni verði aldrei hægt að komast að annarri niður­stöðu en þeirri að ráðstafa hafi átt hlutfallslega jafnt inn á öll lánin. Samkvæmt laus­legum útreikningi frá varnaraðila, án skuldbindingar, sé uppreiknuð staða á lánum félag­anna þriggja miðað við ólögmæta gengistengingu, en vaxtareiknuð samkvæmt lögum nr. 38/2001 um vexti og verðtryggingu eins og þeim var breytt með lögum nr. 151/2010 svona:

			Hlutfall af heildarskuldum
Seven Miles ehf.	127.475.880 kr.		22,70%
Spor ehf.	279.951.590 kr.		49,87%
Sporbaugur ehf.	154.029.618 kr.		27,43%
	561.457.088 kr.

                Miðað við ofangreind hlutföll hefði átt að ráðstafa minnst 95.403.560 kr. inn á lán SevenMiles. Þegar þeirri fjárhæð, sem vitað sé að félagið eigi til reiðu á banka­reikn­ingi, sé bætt við liggi fyrir að félagið hafi ekki verið og sé ekki gjaldþrota. Ofan­greindur útreikningur miðist sem fyrr segir við endurútreikning á grund­velli laga um breyt­ingu á lögum um vexti og verðtryggingu nr. 151/2010, en samkvæmt dómi Hæsta­réttar í máli nr. 600/2011 séu ofangreindar fjár­hæðir mögulega talsvert lægri.

                Þá kröfu verði að gera til varnaraðila að hann geri grein fyrir áhrifum þessarar ólögmætu gengis­tryggingar og réttum útreikningi vaxta af lánunum. Fjallað sé um fjár­hæð kröfu varnaraðila í bú SevenMiles í máli nr. X-463/2011 sem einnig sé til með­ferðar Héraðs­dóms Reykjavíkur.

                Ofangreint sýni að í búi SevenMiles muni standa eftir eignir þegar allar aðrar kröfur, en krafa varnaraðila, hafi verið afturkallaðar og kröfu varnar­aðila hafnað með vísan til framangreinds rökstuðnings fyrir því að krafan hafi þegar verið greidd. Þess vegna krefjist sóknaraðilar þess að fá afhent hlutafé sitt í Seven­Miles ehf. og fá aftur umráð búsins með vísan til 2. og 3. mgr. 154. gr., en ella fá greitt út hlutafé sitt í félag­inu á grundvelli 80. gr. laga um einkahlutafélög nr. 138/1994.

                Sóknaraðilar byggja seinni kröfu sína á því að þeir hafi með hlutafjáreign sinni í SevenMiles, sem varnaraðili innleysti til greiðslu skuldbindinga SevenMiles við bank­ann, en voru þó á þeim tíma að fullu upp gerðar eins og að ofan var rakið, greitt skuld­bindingu fyrir hönd SevenMiles, og eigi þar með almenna kröfu í bú Seven­Miles, sbr. 113. gr. laga nr. 21/1991 um gjaldþrotaskipti o.fl.

                Varnaraðilar hafi innleyst hlutafé sóknaraðila til tryggingar skuldum Seven­Miles ehf. á genginu 0 með vísan til þess að allar eignir SevenMiles ehf. hafi verið inn­leystar og félagið því eignalaust. Sú ályktun varnaraðila standist enga skoðun, enda hafi eignir búsins verið þó nokkrar. Hversu miklar eignir félagsins voru á þessum tíma liggi hins vegar ekki fyrir, þar sem verð­mæti þeirra hluta sem innleystir voru velti á niður­stöðu endur­útreikn­ings lána félags­ins og niðurstöðu um lögmæti þeirra aðfara sem varnaraðili gerði að eignum einka­hluta­félag­anna SevenMiles, Spors og Spor­baugs. Þannig velti verð­mæti hluta­fjárins í SevenMiles ehf. á því hvort félagið eigi inni fjármuni hjá varnar­aðila, eða eftir atvikum hjá Spori ehf. og Sporbaugi ehf., þar sem verðmæti innleystra veða hafi verið hærra en sem nemi þeirri skuld sem inn­lausnin skyldi tryggja. Því áskilji sóknaraðilar sér rétt til að koma að gögnum sem sýni fram á virði þeirra hluta sem inn­leystir voru á síðari stigum.

                Sóknaraðilar geri þessa kröfu til þess að verja hagsmuni sína sem séu sem stendur undir forsjá skiptastjóra þrotabús SevenMiles ehf. en ekki sé ljóst hvort þess hafi verið gætt að sótt verði krafa um endurgreiðslu þessara ofgreiðslna til bankans vegna Spors ehf. og Sporbaugs ehf. Sóknaraðilar telja allt að einu að þau eigi kröfu til fjár­hæðar­innar á hendur SevenMiles ehf. og hvetja þrotabúið til að halda henni einnig til streitu gagnvart varnaraðila og/eða Spori ehf. og Sporbaugi ehf.

                Sóknaraðilar byggja kröfur sínar einkum á meginreglum samninga- og kröfu­réttar, þar með talið um skuldbindingargildi ákvaða. Þá byggja sóknaraðilar á ákvæðum laga nr. 21/1991 um gjaldþrotaskipti o.fl. og ákvæðum laga nr. 138/1994 um einka­hluta­félög, einkum 80. gr. Til stuðnings beggja krafna, þar sem fjallað er um ólög­mæti gengistryggingar, er vísað til ákvæða laga nr. 38/2001 um vexti og verð­trygg­ingu, einkum 14. gr. Málskostnaðarkrafa sóknaraðila byggir á 130. gr. laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála.

Málsástæður varnaraðila

                Varnaraðili bendir á að sóknar­aðilar krefjist annars vegar afhendingar hluta­fjár í SevenMiles og hins vegar greiðslu úr því sama félagi. Að mati varnar­aðila komi viður­kenn­ing annarrar dómkröfunnar í veg fyrir viðurkenningu hinnar. Þær séu því ósam­rým­an­legar í raun.

                Sóknaraðilar krefjist afhendingar hlutafjár í einkahlutafélaginu SevenMiles ehf., að fjárhæð 410.000 kr. vegna Önnu Brynju en að fjár­hæð 90.000 kr. vegna Tómasar Ottós og að bú félagsins verði í kjöl­farið afhent sókn­ar­aðilum til umráða. Varnaraðili telur að skiptastjóra sé ómögu­legt að verða við ofan­greindri kröfu sóknar­aðila þegar af þeirri ástæðu að við upp­kvaðn­ingu gjald­þrota­úrskurð­arins hafi það verið varnar­aðili en ekki sóknaraðili sem hafði lögformlegan rétt yfir félaginu sbr. dóm Hæsta­réttar, 26. ágúst 2010, í máli nr. 424/2010. Varnar­aðili bendir á að kröfugerð sóknar­aðila samkvæmt greinar­gerð gangi lengra og sé umfram kröfu­gerð sóknaraðila í kröfu­lýs­ingu, dags. 2. nóv. 2010. Þar af leiðandi sé hún of seint fram komin, sbr. 118. gr. laga nr. 21/1991 um gjald­þrotaskipti o.fl., sbr. og að sínu leyti 1. mgr. 171. gr. og 1. mgr. 177. gr. sömu laga.

                Í kröfulýsingum í þrotabú SevenMiles krefjist sóknaraðilar þess að fá hlutafé sitt greitt út úr félaginu og nemi krafan 410.000 kr. vegna Önnu Brynju og 90.000 kr. vegna Tómasar Ottós. Þeirra krafna sé hins vegar ekki getið með beinum hætti í kröfu­gerð sóknaraðila fyrir héraðs­dómi heldur séu settar fram, að því er virðist, nýjar kröfur er lúti að afhend­ingu hluta­fjárins og að búið verði í kjöl­farið afhent sóknaraðilum til umráða. Telja verði að með slíkum kröfum hljóti sókn­ar­aðilar að eiga við „pro forma“ afhend­ingu en að öðrum kosti væri verið að krefjast fjárgreiðslu út úr búinu auk umráða búsins sjálfs. Enda virðist sóknaraðilar byggja á því í reifun máls­ástæðna að fái þeir ekki umráð búsins þá eigi þeir rétt til að fá hlutafé sitt greitt út úr félaginu. Sú málsástæða sóknaraðila, sbr. og tilvísun til 80. gr. laga nr. 138/1994, eigi hins vegar ekki við.

                Varnaraðili mótmælir sem röngu og ósönnuðu að eigið fé félagsins Seven­Miles ehf. hafi verið jákvætt við uppkvaðningu úrskurðar um töku þess til gjald­þrota­skipta og að félagið hafi þá verið gjaldfært. Vandséð sé hvernig sóknaraðilar geti haldið slíku fram á sama tíma og þeir sjálfir lýsi á fjórða hundrað milljóna króna kröfu í búið. Þá hafi sóknar­aðilar ekki lagt fram nein gögn er styðji framangreindar stað­hæf­ingar þeirra og ekkert það fram komið í málinu er renni stoðum undir fullyrðingar sókn­ar­aðila. Sóknaraðilar verði að bera hallann af því. Að mati þáverandi stjórnar félags­ins hafi félagið verið ógjald­fært og þar af leiðandi hafi stjórninni borið að gefa það upp til gjaldþrotaskipta, sbr. 1. og 2. mgr. 64. gr. laga nr. 21/1991. Engu breyti þar um þótt félagið hafi átt ein­hverjar eignir við uppkvaðningu úrskurðar um gjald­þrota­skiptin. Héraðsdómur Reykja­víkur hafi kveðið upp þann úrskurð, 16. nóvember 2009, að fél­agið SevenMiles ehf. skyldi tekið til gjaldþrotaskipta og þrátt fyrir fjölmargar til­raunir af hálfu fyrri stjórnar félags­ins hafi þeim úrskurði ekki verið hnekkt. Þá hafi ekkert verið lagt fram er stað­festi þá fullyrðingu sóknaraðila að allar aðrar kröfur í búið hafi verið afturkallaðar. Jafnvel þótt svo væri þá breytti það ekki því að við upp­kvaðn­ingu gjald­þrota­úrskurð­arins hafi skuldastaða félags­ins verið sú sem kröfuskrá þrota­búsins sýni.

                Samkvæmt ákvörðun löglega kjörinnar stjórnar í félaginu hafi verið óskað eftir gjaldþrotaskiptum á félaginu. Sú ákvörðun hafi verið tekin á lögformlegan hátt af til þess bærum aðilum eins og Hæstiréttur Íslands hafi þegar dæmt í máli nr. 424/2010. Jafnframt hafi kröfu um endurupptöku gjaldþrotaskipta verið hafnað. Sá dómur gildi, jafnvel þótt hann sé þvert á vilja sóknaraðila.

                Varnaraðili mótmælir öllum fullyrðingum sóknaraðila er lúta að því að inn­lausn veða hafi farið fram á ólögmætan hátt og að kröfur varnaraðila séu að fullu upp­gerðar með því að hann hafi fullnustað veðin er lágu í hlutabréfaeign Seven­Miles ehf. í Spori ehf. og Sporbaugi ehf. Í greinargerð sóknaraðila í máli nr. X-463/2011 sé afstaða varnaraðila þar að lútandi ítarlega rakin og rök­studd. Vísast um nánari útlistun og rökstuðning til þeirrar greinargerðar. Að gefnu tilefni áréttar varnaraðili sérstaklega að hann telji sóknaraðila ekki geta byggt rétt á tilvísun varnaraðila til þess verðmats sem tilgreint var í bréfi varnar­aðila, 7. október 2009, þar sem fyrir liggi að heimildin í til­greindum hand­veðs­samn­ingum taki meðal annars til þess að leysa til sín hina veð­settu hluti og koma þeim í verð. Hinum veð­settu hlutum hafi aldrei verið komið í neitt verð þegar af þeirri ástæðu að þeir voru verð­lausir. Sú stað­reynd að félögin hafi öll verið úrskurðuð gjaldþrota stað­festi enn fremur að hlutirnir hafi í reynd verið verð­lausir.

                Sóknaraðilar byggi á því að varnaraðili sé bundinn af yfirlýsingu sinni um umrædda innlausn á hlutafé í Spori ehf. og Sporbaugi ehf. þar sem slík yfir­lýs­ing sé ákvöð er bindi bæði sendanda og viðtakanda. Varnaraðili mótmælir slíkri stað­hæfingu, sem telja verði staðlausa í ljósi málsatvika. Varnaraðili telur einsýnt að meint yfir­lýs­ing um innlausn veða á nánar tilgreindu verði til „niðurgreiðslu skulda“ hafi ekki verið og geti ekki verið skuld­bind­andi fyrir varn­ar­aðila, sbr. 32. gr. samningalaga nr. 7/1936, svo og að sínu leyti 33. gr. sömu laga. Sóknaraðilar hafi vitað að félögin, Spor ehf. og Sporbaugur ehf., væru gjald­þrota í raun og hlutabréfin þar af leiðandi algjör­lega verðlaus eins og framlögð skjöl stað­festi á óyggjandi hátt. Eftir gerð verð­mats VBS fjár­fest­ingar­banka hf. í maí 2009 hafi rekstur félaganna Spors ehf. og Sporbaugs ehf. verið seldur yfir í nýtt félag haustið 2009, að varnaraðila forspurðum, en skuld­irnar skildar eftir þannig að þess þá heldur hafi verið útilokað að meta virði félaganna með þeim hætti er varn­ar­aðilar réðu af til­kynn­ing­unni 7. október 2009. Varnaraðili áréttar, að þrátt fyrir vitneskju sína um sölu reksturs Spor­baugs ehf. hafi hann ekki mátt eiga von á að bæði félögin hefðu verið algjör­lega tæmd af öllu öðru en skuldum. Í öllu falli hafi forsendur hans verið brostnar.

                Varnaraðili mótmælir harðlega þeirri staðhæfingu sóknaraðila að nefnt verð­mat hafi gefið raunhæfa mynd af virði félaganna Spors ehf. og Sporbaugs ehf. Sóknar­aðilar geti ekki, gegn betri vitund, haldið því fram að miða eigi við tiltekið inn­lausn­ar­verð eins og eignir væru enn í félaginu þegar eignir búsins hafi verið fjar­lægðar að þeirra eigin tilhlutan, þannig að eftir hafi staðið tvö eignalaus og verð­laus félög. Varn­ar­aðili áréttar að hann hafi aldrei fengið neina raunverulega greiðslu í sinn hlut. Heild­ar­skuld félaganna þriggja hafi á gjaldfellingardegi numið jafn­virði 698.654.639 íslenskra króna og 729.201.300 íslenskra króna samkvæmt kröfulýsingum í þrotabú félag­anna. Jafnvel þótt litið yrði svo á að varn­ar­aðili væri bundinn við tilvísun til „niður­greiðslu skulda“ að fjárhæð 420.280.000 kr. sé það óvefengjanleg staðreynd að veru­legur hluti þeirra skulda hafi enn verið ógreiddur. Sóknaraðilar geti því ekki haldið því fram að skuld fél­ags­ins Seven­Miles sé gerð upp.

                Varnaraðili vísar því á bug að honum hafi borið að ráðstafa „andvirði hinna inn­leystu trygginga“ inn á lán Seven­Miles við varnaraðila. Þeir handveðssamningar, sem til­greini veðrétt sóknaraðila í fram­an­greindum hlutum í Spori ehf. og Sporbaugi ehf., tiltaki skil­merki­lega að hlutirnir séu veðsettir til tryggingar skuldum allra þriggja félag­anna, það er Seven­Miles ehf. (veðsala sjálfs), Spors ehf. og Sporbaugs ehf. Varn­ar­aðili hafi þar af leiðandi lýst öllum kröfum sínum í öll þrjú þrotabúin, þ.e. Seven­Miles, Spor og Spor­baug, enda hafi engar greiðslur eða verðmæti fengist upp í kröfur hans, að frátöldum gömlum skólager sem var metinn á 3.900.000 kr.

                Þá bendir varnaraðili á að með vísan til handveðssamninganna hefði hann haft fullt val um það hvaða kröfur félaganna þriggja væru greiddar niður með „andvirði inn­leystra veða“. Það sé einnig í samræmi við 12. gr. laga nr. 75/1997 um samnings­veð. Varnaraðili hafnar því að hann hafi verið skuldbundinn því að nýta „verðmæti veð­anna“ til að greiða fyrst niður skuld SevenMiles, áður en farið yrði í að greiða niður skuldir Spors og Sporbaugs, eins og sóknaraðili haldi fram. Þá mótmælir varnaraðili því sömuleiðis að honum hefði borið að ráðstafa „andvirði innleystra veða“ hlut­falls­lega inn á öll lánin. Engar slíkar skuldbindingar séu í bréfum eða tilkynn­ingum sem gengið hafi milli aðila og almennar reglur kröfuréttarins styðji ekki heldur slíka túlkun, sbr. einnig áður­greindan dóm Hæstaréttar frá 26. ágúst 2010 þar sem framan­greint hafi jafn­framt verið stað­fest vegna lögskipta aðila.

                Varnaraðili hafnar þeirri málsástæðu sóknaraðila að lánssamningar aðila hafi inni­haldið ólögmæt ákvæði um gengistryggingu skuldbindinga í íslenskum krónum og sé öllum staðhæfingum varnaraðila þar að lútandi mótmælt. Jafnvel þótt talið yrði að samn­ingarnir hafi haft ólög­mæt ákvæði um gengis­trygg­ingu skuldbindinga í íslenskum krónum þá sé það óvefengjan­leg staðreynd að eftir sem áður sé skuld Seven­Miles ehf. við varnar­aðila ógreidd. Því beri að hafna kröfu sóknaraðila um afhend­ingu hlutafjár í félaginu.

                Vegna áskorunar sóknaraðila í greinargerð taki varnaraðili fram að útreikn­ingur lána SevenMiles ehf. hafi þegar verið lagður fram. Sókn­ar­aðilar hafi hins vegar hvorki lögvarðan rétt né hags­muni af að fá útreikninga vegna lána­samninga annarra félaga en krafa þeirra lúti að sbr. 25. gr. laga nr. 91/1991.

                Varnaraðili fellst ekki á að samþykkja beri kröfur sóknaraðila „vegna inn­leystra ábyrgða vegna skulda SevenMiles ehf.“ sem almennar kröfur í þrotabú Seven­Miles ehf. Að frátalinni þeirri staðreynd að þær gangi þvert á kröfu sóknaraðila sjálfra um afhendingu hlutafjár séu þessar kröfur aukinheldur svo vanreifaðar og órökstuddar að dómari ætti í raun að vísa þeim frá án kröfu. Þær fjárhæðir sem sé krafist séu annars vegar 248.005.964 kr. vegna Önnu Brynju og hins vegar 55.185.745 kr. vegna Tómasar Ottós. Ekki liggi fyrir neinar skýr­ingar á tilurð þeirra fjárhæða, hvað þá rök­stuðn­ingur þar að lútandi. 

                Samkvæmt kröfulýsingum sóknaraðila, dagsettum 2. nóvember 2010, sé höfuð­stóll­inn reiknaður út frá mati sóknaraðila á verðmæti félagsins á inn­lausn­ar­degi eins og það er orðað í kröfulýsingunum, og sé sérstaklega tekið fram að sóknaraðilar áskilji sér rétt til að leggja fram nánari útreikninga til rökstuðnings kröf­unni og/eða afla mats um verðmæti félagsins. Í lok mars 2012 hafi nánari rök­stuðn­ingur ekki enn verið lagður fram og varnaraðila sé, sem fyrr, gjörsamlega fyrirmunað að skilja hvernig höfuðstóll kröfu sóknaraðila sé fundinn. Þá sé kröfu um dráttarvexti alfarið hafnað enda sé hún ekki rökstudd, eins og lög bjóði. Auk þess telji varnar­aðili ósannað að sóknaraðili eigi nokkra kröfu á hendur félaginu Seven­Miles ehf. Sama gildi einnig um innheimtuþóknun sóknaraðila sem sé allt of há og ekki í nokkru sam­ræmi við kröfu­fjárhæð, en í öllu falli geti slík innheimtuþóknun aldrei raðast framar í réttinda­röð en sem eftirstæð krafa samkvæmt 114. gr. laga nr. 21/1991.

                Helst megi draga þá ályktun af málatilbúnaði sóknaraðila að þar sem félagið Seven­Miles ehf. og jafnvel Spor ehf. og Sporbaugur ehf., kunni að eiga inni fjármuni hjá varnaraðila, þá réttlæti það kröfu sóknaraðila. Engin tilraun sé gerð til að færa sönnur á þær fullyrðingar eða skýra út hvernig þær fjárhæðir séu fundnar né hver hugsan­leg endurgreiðslukrafa félagsins gæti mögulega verið. Varnaraðili vísar því á bug, sem órökstuddu og ósönnuðu að hið gjaldþrota félag, SevenMiles ehf., eða Spor og Sporbaugur fyrir sitt leyti, kunni að eiga endurgreiðslukröfu á hendur varnaraðila, auk þess sem sóknaraðilar eigi enga aðild að slíkum kröfum sbr. 25. gr. laga nr. 91/1991. Þvert á móti eigi varnaraðili gilda og lögformlega kröfu á það félag eins og nánar sé rakið og rökstutt í greinargerð í máli nr. X-463/2011.

                Öllum fullyrðingum sóknaraðila um skuld félagsins við þá sé mótmælt sem ósönn­uðum og órökstuddum. Sóknaraðilar hafi hvorki lagt fram nein gögn er styðji það mat sem krafa þeirra byggist á né teflt fram fullnægjandi málsástæðum því til stuðn­ings. Af því beri sóknaraðilar allan halla.

                Með vísan til alls framanritaðs telur varnaraðili að hafna beri öllum kröfum sókn­ar­aðila sem röngum, órökstuddum og ósönnuðum. Að öðrum kosti beri að vísa málinu frá dómi vegna vanreifunar án kröfu. 

                Til stuðnings kröfum sínum vísar varnaraðili til laga nr. 21/1991 um gjald­þrota­skipti o.fl., nr. 91/1991 um meðferð einkamála, nr. 138/1994 um hluta­félög, III. kafla laga nr. 7/1936 um samningsgerð, umboð og ógilda löggerninga, 12. gr. laga nr. 75/1997 um samningsveð svo og meginreglna samninga-, veð- og kröfu­rétt­ar­ins. Máls­kostn­aðar­kröfu sína styður varnar­aðili við 129. og 130. gr. laga nr. 91/1991.

Niðurstaða

                Sóknaraðilar krefjast þess að fá afhent úr þrotabúi SevenMiles ehf. hlutafé í einka­hluta­félag­inu SevenMiles ehf., að fjárhæð 410.000 kr. vegna Önnu Brynju, en að fjár­hæð 90.000 kr. vegna Tómasar Ottós og að bú félagsins verði í kjölfarið afhent sóknaraðilum til umráða. Skilja verður kröfu sóknaraðila þannig að þau krefjist þess að fá hlutabréfin í félaginu afhent.

                Skiptastjóri þrotabús SevenMiles sendi héraðsdómi tvö ágreiningsmál til úrlausnar. Annað, sem fékk númerið X-463/2011, varðaði kröfur SPB hf. í bú Seven­Miles og hitt, það sem hér er til úrlausnar, kröfur sóknaraðila þessa máls. Í þessu máli er það forsenda sóknaraðila fyrir fyrri kröfunni að félagið Seven­Miles hafi verið skuld­laust við Sparisjóðabankann eftir að því barst sú til­kynn­ing bankans, 7. október 2009, að hann tæki yfir hlutabréf félags­ins í Spori og Spor­baugi að verðmæti samtals 420.280.000 kr.

                Í málinu X-463/2011 var það niðurstaða dómsins að SPB ætti kröfur í búið og að félagið SevenMiles hafi ekki verið skuldlaust við Sparisjóðabankann eftir að því barst tilkynning bankans, 7. október 2009. Þegar af þeirri ástæðu er ekki fyrir hendi sú forsenda sókn­ar­aðila, að SevenMiles hafi ekki skuldað Sparisjóðabankanum neitt þegar bankinn tók yfir hlutabréf sóknaraðila í SevenMiles. Í báðum málunum kveðast sóknaraðilar hafa vitað að SevenMiles hafi átt 60.000.000 kr. á bankareikningum þegar það var tekið til gjaldþrotaskipta. Jafnframt hafi aðrir kröfuhafar fallið frá kröfum sínum í búið. Sóknaraðilar hafa hins vegar ekki lagt fram nein gögn til stuðn­ings þessum fullyrðingum og verða þær því ekki taldar hafa neina þýðingu.

                Í XXII. kafla laga nr. 21/1991 um gjaldþrotaskipti o.fl. er fjallað um úthlutun og lok gjaldþrotaskipta. Þar segir í 154. gr. að gjaldþrotaskiptum skuli þegar lokið komist nauðasamningur á samkvæmt fyrirmælum XXI. kafla. Í 2. mgr. segir að skiptum skuli lokið leggi þrotamaðurinn fram, eftir lok kröfulýsingarfrests, yfir­lýs­ingar allra þeirra sem hafi lýst kröfum um að þeir afturkalli þær eða þrotamaðurinn sannar að þær séu fallnar niður. Ljúki skiptum skv. 1. eða 2. mgr. er mælt svo fyrir í 3. mgr. að skipta­stjóri skuli afhenda þrota­mann­inum þær eignir þrotabúsins sem hann hefur undir höndum, enda sé kostnaður af skiptunum áður greiddur. Skiptastjóri skal gera skriflegt yfirlit um þær greiðslur sem hann hefur tekið við og innt af hendi vegna þrota­búsins og láta það þrotamanninum í té ef hann leitar eftir því. Rísi ágreiningur um heimild til að ljúka skiptum skv. 2. mgr. skal skiptastjóri beina málefninu til héraðs­dóms eftir 171. gr.

                Færi svo að skilyrði 2. mgr. 154. gr. yrðu uppfyllt og skiptastjóra bæri að afhenda þrotamanni búið aftur til frjálsra umráða þá ætti skiptastjóri að afhenda búið þeim sem hafði formlega heimild yfir hlutabréfum félagsins þegar það var tekið til gjald­þrota­skipta, það er Sparisjóðabankanum ehf. sem heitir nú SPB ehf.

                Hvort SPB ehf. bæri, fengi hann búið til frjálsra umráða, að afhenda hluta­bréfin sóknaraðilum þar sem ekki hafi verið skilyrði fyrir því að Sparisjóðabankinn tæki yfir hluti sóknaraðila í Seven­Miles er ágreiningur sem ekki heyrir undir skipta­stjóra að leysa úr. Af þessari ástæðu verður hafnað þeirri kröfu sóknaraðila að bú Seven­Miles verði afhent þeim til frjálsra umráða.

                Í málsástæðum orða sóknaraðilar fyrri lið kröfu sinnar þannig að þeir krefjist þess að fá afhent hlutafé sitt í Seven­Miles ehf. og fá aftur umráð búsins með vísan til 2. og 3. mgr. 154. gr., en ella fá greitt út hlutafé sitt í félaginu á grundvelli 80. gr. laga um einkahlutafélög nr. 138/1994.

                Í XIII. kafla laga nr. 138/1994 um einkahlutafélög er fjallað um félagsslit. Þar segir í 80. gr. að stjórn félags sé skylt að afhenda bú félags til gjaldþrotaskipta eftir því sem mælt er fyrir í ákvæðum laga um gjaldþrotaskipti o.fl. Í 2. mgr. segir að standi eignir eftir við gjald­þrota­skipti, að greiddum kröfum lánardrottna, skuli skipta þeim milli hluthafa í hlut­falli við hlutafjáreign þeirra nema samþykktir félags kveði á um aðra skipan. Lög­mætur hluthafafundur getur þó ákveðið að halda starfsemi félagsins áfram að full­nægðum lögmæltum skilyrðum til þess.

                Þetta ákvæði verður ekki skilið á annan veg en þann að færi svo að eignir stæðu eftir, að greiddum öllum kröfum lánardrottna í bú SevenMiles, þá bæri skipta­stjóra að skipta eignunum milli þeirra sem áttu hlut í félaginu, þegar það var tekið til gjald­þrota­skipta, í hlutfalli við hlutafjáreign þeirra. Eins og áður er komið fram átti Spari­sjóða­bankinn allt hlutafé í félaginu þegar það var tekið til gjald­þrota­skipta. Því verður ekki séð að sóknaraðilar geti átt aðild að kröfu sem byggist á 80. gr. laga nr. 138/1994.

                Sóknaraðilar krefjast þess enn fremur að kröfur þeirra vegna innleystra ábyrgða vegna skulda SevenMiles ehf., að fjárhæð 248.005.964 kr. vegna Önnu Brynju, en að fjárhæð 55.185.745 kr. vegna Tómasar Ottós, verði samþykktar sem almennar kröfur í bú SevenMiles ehf.

                Sóknaraðilar byggja seinni kröfu sína á því að þeir hafi með hlutafjáreign sinni í SevenMiles, greitt skuld­bindingu fyrir hönd félagsins, og eigi þar með almenna kröfu í bú Seven­Miles, sbr. 113. gr. laga nr. 21/1991 um gjaldþrotaskipti o.fl.

                Eins og sóknaraðilar gera sjálfir grein fyrir er fjárhæð kröfunnar úr lausu lofti gripin og veltur á ótal þáttum sem voru óvissir þegar sóknaraðilar lögðu fram greinar­gerð sína og eru óvissir enn. Í greinargerð áskilja sóknaraðilar sér rétt til að koma að gögnum til að sýna fram á virði þeirra hluta sem Sparisjóðabankinn tók til sín með til­kynn­ingu 7. október 2009. Þau gögn voru ekki lögð fram áður en málið var tekið til úrskurðar. Hafi þessi krafa yfirhöfuð stofnast hefur ekki verið gerð nein grein fyrir því hvernig ætti að reikna hana út. Vegna vanreifunar þykir verða að vísa kröfu sóknar­aðila vegna innleystra ábyrgða frá dómi án kröfu.

                Vegna þessarar niðurstöðu og með vísan til 1. mgr. 130. gr. og 2. mgr. 132. gr. laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála, sbr. 2. mgr. 178. gr. laga nr. 21/1991, verða sóknar­aðilar dæmdir til að greiða varnaraðila óskipt 500.000 krónur í málskostnað. Við ákvörðun hans hefur verið tekið tillit til skyldu sóknaraðila til að greiða virðis­auka­skatt af mál­flutn­ings­þóknun.

                Ingiríður Lúðvíksdóttir, settur héraðsdómari, kveður upp þennan úrskurð.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

                Hafnað er kröfu sóknaraðila, Önnu Brynju Ísaksdóttur og Tómasar Ottós Hans­sonar, um afhendingu hlutafjár í einka­hluta­félag­inu SevenMiles ehf. og að bú félagsins verði í kjölfarið afhent sóknaraðilum til umráða.

                Kröfum sóknaraðila vegna innleystra ábyrgða vegna skulda SevenMiles ehf. er vísað frá dómi án kröfu.

                Sóknaraðilar greiði varnaraðila, SPB hf., óskipt 500.000 kr. í málskostnað.