Fimmtudaginn 14. apríl 2005.
Nr. 527/2004.	Ákæruvaldið (Bogi Nilsson ríkissaksóknari) gegn Kristni Sigrúnarsyni (Páll Arnór Pálsson hrl.)

 

Bifreiðir. Ölvunarakstur. Ítrekun. Svipting ökuréttar. Dómvenja.

K var ákærður fyrir ölvunarakstur, en vínandamagn í blóðsýni, sem var tekið úr honum, reyndist vera 1,94‰. K, sem á árunum 1993 og 2003 hafði sætt viðurlögum og verið sviptur ökurétti fyrir brot gegn 1. mgr., sbr. 3. mgr. 45. gr. umferðarlaga, gekkst við sakargiftum. Var ekki talið að breytingar sem gerðar voru á ákvæðum 102. gr. laganna með lögum nr. 84/2004 hafi verið ætlað að hliðra rótgróinni dómvenju, um að maður, sem gerist öðru sinni sekur um brot gegn 1. mgr., sbr. 3. mgr. 45. gr. laganna, verði sviptur ökurétti í þrjú ár ef ekki hafa um leið verið brotin önnur ákvæði laga eða aðstæður að öðru leyti verið sérstaklega alvarlegar. Var K gert að greiða 200.000 króna sekt og sviptur ökurétti í þrjú ár.

 

Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Markús Sigurbjörnsson, Garðar Gíslason, Guðrún Erlendsdóttir, Gunnlaugur Claessen og Hrafn Bragason.

Ríkissaksóknari skaut málinu til Hæstaréttar 17. desember 2004 að fengnu áfrýjunarleyfi. Af hálfu ákæruvaldsins er þess krafist að ákærði verði sviptur ökurétti í lengri tíma en ákveðinn var í hinum áfrýjaða dómi.

Ákærði krefst þess að héraðsdómur verði staðfestur.

I.

Samkvæmt gögnum málsins stöðvuðu lögreglumenn akstur ákærða snemma morguns laugardaginn 8. ágúst 2004, þar sem hann var á leið eftir Lækjargötu í Reykjavík. Féll á hann grunur um ölvunarakstur og var hann handtekinn. Viðurkenndi hann að hafa neytt áfengis og var tekið sýni af blóði úr honum. Vínandi í því reyndist vera 1,94‰. Lögreglustjórinn í Reykjavík gaf út ákæru á hendur ákærða 13. september 2004, þar sem hann var borinn sökum um að hafa með þessari háttsemi brotið gegn 1. mgr., sbr. 3. mgr. 45. gr. umferðarlaga nr. 50/1987, sbr. 1. gr. laga nr. 48/1997. Þess var krafist að ákærða yrði gerð refsing, svo og að hann yrði sviptur ökurétti samkvæmt 102. gr. umferðarlaga eins og ákvæðinu hafði verið breytt með 2. gr. laga nr. 23/1998 og 8. gr. laga nr. 84/2004.

Mál þetta var þingfest fyrir héraðsdómi 29. september 2004. Ákærði, sem á árunum 1993 og 2003 hafði áður sætt viðurlögum og verið sviptur ökurétti fyrir brot gegn 1. mgr., sbr. 3. mgr. 45. gr. umferðarlaga, sótti þing og gekkst við sakargiftum. Af hálfu ákæruvaldsins var honum boðið að ljúka málinu með því að greiða sekt að fjárhæð 200.000 krónur, sem nánar tiltekin vararefsing lægi við, sæta sviptingu ökuréttar í 4 ár og greiða sakarkostnað. Færði héraðsdómari þá til bókar að hann teldi sviptingu ökuréttar, sem hér um ræðir, ekki vera í samræmi við áralanga dómvenju. Eftir að málið hafði verið reifað af ákæranda og báðir aðilar lagt það í dóm var hinn áfrýjaði dómur kveðinn upp, en með honum var ákærða gert að viðlagðri vararefsingu að greiða sekt með þeirri fjárhæð, sem áður var getið, ásamt sakarkostnaði, auk þess sem hann var sviptur ökurétti í 3 ár. Með áfrýjun dómsins leitar ríkissaksóknari eftir því að ákærði verði sviptur ökurétti í lengri tíma en hér um ræðir, en að öðru leyti er af hálfu ákæruvaldsins unað við niðurstöðu héraðsdóms.

II.

Í 4. mgr. 102. gr. umferðarlaga eru sérreglur um sviptingu ökuréttar þegar stjórnandi ökutækis, sem áður hefur brotið gegn 45. gr. laganna, gerist sekur um slíkt brot á nýjan leik, en reglum þessum verður þó aðeins beitt ef brot verður talið ítrekað í skilningi 71. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940, sbr. meðal annars dóm Hæstaréttar 14. nóvember 2002 í máli nr. 314/2002. Samkvæmt 4. mgr. 102. gr. umferðarlaga verður stjórnandi ökutækis að þessu fullnægðu sviptur ökurétti ekki skemur en tvö ár ef bæði brotin varða við 2. mgr. 45. gr. laganna, en þrjú ár ef „einungis síðara brotið varðar við 3. mgr. 45. gr.“, svo sem komist er að orði í ákvæðinu eins og því var breytt með áðurnefndri 8. gr. laga nr. 84/2004. Fyrir þá breytingu var mælt svo fyrir í ákvæði um hliðstætt efni, sem var í 3. mgr. 102. gr. umferðarlaga, að stjórnandi ökutækis skyldi sviptur ökurétti ekki skemur en tvö ár ef hann hafði áður brotið gegn 45. gr. laganna og ekki skemur en þrjú ár ef bæði brotin vörðuðu við 1. mgr., sbr. 3. mgr. þeirrar lagagreinar. Í málinu er ekki ágreiningur um að áralöng dómvenja sé fyrir því að maður, sem gerist öðru sinni sekur um brot gegn 1. mgr., sbr. 3. mgr. 45. gr. umferðarlaga, verði sviptur ökurétti í þrjú ár ef ekki hafa um leið verið brotin önnur ákvæði laga eða aðstæður að öðru leyti verið sérstaklega alvarlegar. Af hálfu ákæruvaldsins er því á hinn bóginn borið við að efni séu til að hverfa frá þessari dómvenju vegna þeirra nýmæla, sem lögfest voru með 8. gr. laga nr. 84/2004 og nú eru í fyrrnefndri 4. mgr. 102. gr. umferðarlaga. Þar sé boðið að stjórnandi ökutækis verði sviptur ökurétti að minnsta kosti þrjú ár ef hann gerist öðru sinni sekur um ölvunarakstur og brýtur þó einungis í síðari skiptið gegn 1. mgr., sbr. 3. mgr. 45. gr. umferðarlaga. Hafi löggjafinn því lagt í hendur dómstóla að meta tímalengd ökuréttarsviptingar ef bæði brotin varði við síðastnefnd lagaákvæði. Sé af hálfu ákæruvaldsins talið hæfilegt að svipting standi þá í 4 ár.

Áðurgreind breyting, sem gerð var á 102. gr. umferðarlaga með 8. gr. laga nr. 84/2004, á rætur að rekja til frumvarps til laga um breytingu á umferðarlögum, sem lagt var fram á Alþingi á 130. löggjafarþingi. Eins og frumvarpið var upphaflega úr garði gert átti ákvæðið, sem nú er í 4. mgr. 102. gr. umferðarlaga, að fela efnislega í sér að væri brotið öðru sinni gegn 2. mgr. 45. gr. laganna yrði stjórnandi ökutækis sviptur ökurétti að minnsta kosti í 2 ár, ef fyrra brot var gegn því ákvæði og það síðara varðaði við 3. mgr. sömu lagagreinar yrði ökuréttarsvipting ekki skemmri en 3 ár, en ef bæði brotin vörðuðu við síðastnefnt ákvæði yrði svipt ökurétti í minnst 5 ár. Við meðferð frumvarpsins á Alþingi var síðastnefndi þáttur ákvæðisins felldur niður, en að ástæðum þess virðist ekki vera vikið sérstaklega í lögskýringargögnum. Af þessu verður ekki ráðið að vakað hafi fyrir löggjafanum að nýja ákvæðið í 4. mgr. 102. gr. umferðarlaga myndi hliðra rótgróinni dómvenju um tímalengd ökuréttarsviptingar við annað brot stjórnanda ökutækis gegn 1. mgr., sbr. 3. mgr. 45. gr. laganna, enda hefði og verið í lófa lagið að kveða beinlínis á um slíka breytingu í lögum, svo sem upphaflega var ráðgert í frumvarpinu, sem varð að lögum nr. 84/2004. Með því að ákærða er ekki gefið að sök að hafa brotið gegn öðrum ákvæðum laga en 1. mgr., sbr. 3. mgr. 45. gr. umferðarlaga með akstri sínum í umrætt sinn og aðstæður verða ekki að öðru leyti taldar hafa verið sérstaklega alvarlegar er svipting á ökurétti hans að þessu virtu hæfilega ákveðin samkvæmt dómvenju í hinum áfrýjaða dómi. Verður niðurstaða hans því staðfest.

Eftir þessum úrslitum málsins verður allur sakarkostnaður fyrir Hæstarétti felldur á ríkissjóð, eins og nánar greinir í dómsorði.

Dómsorð:

Héraðsdómur skal vera óraskaður.

Allur áfrýjunarkostnaður málsins greiðist úr ríkissjóði, þar með talin málsvarnarlaun skipaðs verjanda ákærða fyrir Hæstarétti, Páls Arnórs Pálssonar hæstaréttarlögmanns, 100.000 krónur.

 

 

Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur 29. september 2004.

Málið er höfðað með ákæru útgefinni 13. september 2004  á hendur: ,,Kristni Sigrúnarsyni, [...], fyrir umferðarlagabrot með því að hafa ekið bifreiðinni JF-809, að morgni sunnudagsins 8. ágúst 2004, undir áhrifum áfengis (vínandamagn í blóði 1,94‰) um Tryggvagötu og Lækjargötu í Reykjavík.

Þetta telst varða við 1. mgr., sbr. 3. mgr. 45. gr., sbr. 1. mgr. 100. gr. umferðarlaga nr. 50/1987, sbr. 1. gr. laga nr. 48/1997.

Þess er krafist að ákærði verði dæmdur til refsingar og til sviptingar ökuréttar skv. 101. og 102. gr. nefndra umferðarlaga, sbr. 25. gr. laga nr. 44/1993 og 2. gr. laga nr. 23/1998 og 8. gr. laga nr. 84/2004.”

Ákærandinn bauð ákærða að ljúka máli þessu með viðurlagaákvörðun með greiðslu sektar og sviptingu ökuréttar í 4 ár. Dómarinn taldi sviptingartíma ökuréttar ekki í samræmi við áralanga dómvenju er á stendur eins og í máli þessu og ríkjandi viðhorf við túlkun umferðarlaga. Af þessum sökum verður að ljúka máli þessu með dómi í stað viðurlagaákvörðunar.

Sannað er með skýlausri játningu ákærða fyrir dómi og með öðrum gögnum málsins, að ákærði hafi gerst sekur um háttsemi þá sem í ákærunni greinir og er brot hans þar rétt fært til refsiákvæðis.

Ákærði er nú í annað sinn frá því fyrra fundinn sekur um ölvunarakstur.

Refsing hans þykir hæfilega ákvörðuð 200.000 króna sekt í ríkissjóð og komi 30 daga fangelsi í stað sektarinnar verði hún ekki greidd innan fjögurra vikna frá birtingu dómsins að telja.

Með vísan til tilvitnaðra ákvæða umferðarlaga í ákæru skal ákærði frá sama tíma sviptur ökurétti í 3 ár.

Ákærði greiði allan sakarkostnað.

Sturla Þórðarson yfirlögfræðingur flutti málið fyrir ákæruvaldið.

Guðjón St. Marteinsson héraðsdómari kvað upp dóminn.

DÓMSORÐ:

Ákærði, Kristinn Sigrúnarson, greiði 200.000 króna sekt í ríkissjóð og komi 30 daga fangelsi í stað sektarinnar verði hún ekki greidd innan 4 vikna frá birtingu dómsins að telja.

Ákærði skal frá sama tíma sviptur ökurétti í 3 ár.

Ákærði greiði allan sakarkostnað.