Miðvikudaginn 26. maí 2004.
Nr. 168/2004.	Krókur dráttarbílar ehf. (Guðni Á. Haraldsson hrl.) gegn SP-Fjármögnun og (enginn) Sparisjóði Reykjavíkur og nágrennis (enginn)

 

Kærumál. Nauðungarsala. Áfrýjunarfjárhæð. Frávísun máls frá Hæstarétti.

K ehf. krafðist þess að hnekkt yrði ákvörðun sýslumanns um að breyta frumvarpi sínu til úthlutunar á söluverði bifreiðar við nauðungarsölu. Þar sem ekki var fullnægt skilyrðum í 1. mgr. 152. gr. laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála um áfrýjunarfjárhæð var málinu vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti.

 

Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Hrafn Bragason, Garðar Gíslason og Pétur Kr. Hafstein.

Sóknaraðili skaut málinu til Hæstaréttar með kæru 14. apríl 2004, sem barst réttinum ásamt kærumálsgögnum 3. maí sama árs. Kærður er úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 2. apríl 2004, þar sem hafnað var kröfu sóknaraðila um að hnekkt yrði ákvörðun sýslumannsins í Reykjavík 3. febrúar sama árs um að breyta frumvarpi sínu til úthlutunar á söluverði bifreiðarinnar OZ 414 við nauðungarsölu á þann veg að kröfu sóknaraðila um úthlutun á 328.795 krónum til greiðslu kröfu í skjóli haldsréttar var hafnað. Kæruheimild er í 79. gr. laga nr. 90/1991 um nauðungarsölu. Sóknaraðili krefst þess að fyrrnefnd ákvörðun sýslumanns verði felld úr gildi og að honum verði gert að leggja frumvarpið óbreytt til grundvallar úthlutun á söluverði bifreiðarinnar. Þá krefst hann málskostnaðar í héraði og kærumálskostnaðar.

Varnaraðilar hafa ekki látið málið til sín taka fyrir Hæstarétti.

Í máli þessu er deilt um hvort krafa sóknaraðila að fjárhæð 328.795 krónur eigi að njóta forgangs í skjóli haldsréttar fyrir kröfum varnaraðila, sem eru tryggðar með veði í bifreiðinni OZ 414. Samkvæmt 1. mgr. 79. gr. laga nr. 90/1991 verður úrskurði, sem felur í sér lokaákvörðun um ágreiningsefni, ekki skotið til Hæstaréttar, nema fullnægt sé almennum skilyrðum til áfrýjunar dómi í einkamáli. Áfrýjunarfjárhæð samkvæmt 1. mgr. 152. gr. laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála, sbr. 6. gr. laga nr. 38/1994, er nú 420.000 krónur. Er því ekki fullnægt skilyrðum 1. mgr. 79. gr. laga nr. 90/1991 fyrir kæru úrskurðar í máli þessu, en sóknaraðili hefur ekki aflað leyfis Hæstaréttar til málskots. Verður málinu þannig sjálfkrafa vísað frá Hæstarétti.

Kærumálskostnaður verður ekki dæmdur.

Dómsorð:

Máli þessu er vísað frá Hæstarétti.

Kærumálskostnaður fellur niður.

 

Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 2. apríl 2004.

          Máli þessu var skotið til dómsins með bréfi sóknaraðila, Króks dráttarbíla ehf., kt. 580887-1399, Skeljabrekku 4, Kópavogi, dagsettu 10. febrúar 2004.  Varnaraðilar eru SP-Fjármögnun hf., kt. 620295-2219, Sparisjóður Reykjavíkur og nágrennis, kt. 610269-5089, og Inga Erna Þórarinsdóttir, kt. 081133-2719.  Málið var tekið til úrskurðar 19. mars sl. 

          Sóknaraðili krefst þess að felld verði úr gildi ákvörðun sýslumannsins í Reykjavík þann 3. febrúar 2004 að breyta frumvarpi að úthlutun söluandvirðis bifreiðarinnar OZ-414 frá 5. janúar 2004 og að lagt verði fyrir sýslumann að leggja frumvarpið óbreytt til grundvallar úthlutun söluandvirðis.  Þá krefst sóknaraðili málskostnaðar óskipt úr hendi varnaraðilanna, SP-Fjármögnunar hf. og Sparisjóðs Reykjavíkur og nágrennis. 

          Varnaraðili, SP-Fjármögnun hf., krefst þess að sú ákvörðun sýslumanns að breyta frumvarpinu verði staðfest.  Þá krefst hann málskostnaðar úr hendi sóknaraðila. 

          Varnaraðilar, Sparisjóður Reykjavíkur og nágrennis og Inga Erna Þórarinsdóttir, hafa ekki sótt þing í málinu. 

 

          Bifreiðin OZ-414 var seld nauðungarsölu 6. desember 2003 að kröfu  varnaraðila, Sparisjóðs Reykjavíkur og nágrennis.  Söluverð var 800.000 krónur.  Við söluna lýsti sóknaraðili kröfu í söluandvirðið vegna geymslugjalds og flutnings bifreiðarinnar á uppboðsstað.  Var lagður fram reikningur þess efnis. 

          Frumvarp að úthlutun var lagt fram 5. janúar 2004.  Samkvæmt því skyldi greiða sölulaun í ríkissjóð og haldsréttarkröfu Vöku hf.  Síðan skyldi greiða kröfu sóknaraðila með kr. 337.195 og kröfu Sparisjóðs Reykjavíkur og nágrennis með kr. 416.878.  Var söluverðið þar með uppurið. 

          Varnaraðilar, Sparisjóður Reykjavíkur og nágrennis og SP-Fjármögnun  hf., mótmæltu því að úthlutað yrði til sóknaraðila.  Féllst sýslumaður á mótmæli þeirra og ákvað 3. febrúar 2004 að lækka úthlutun til sóknaraðila í 8.399 krónur.  Lýsti sóknaraðili því þá yfir að hann skyti þessari ákvörðun til héraðsdóms.  Ekki kemur fram í bókun hvernig úthlutun skiptist að öðru leyti, en bersýnilegt er af skjölum málsins að þessi lækkun á úthlutun til sóknaraðila kemur ekki öðrum til góða en áðurgreindum varnaraðilum. 

          Krafa sóknaraðila er sundurliðuð í reikningi sem dagsettur er 2. desember 2003 og var afhentur sýslumanni 4. desember.  Þar er tilgreindur flutningur bílsins til geymslu hjá sóknaraðila þann 17. október 2002 og flutningur á uppboðsstað 2. desember 2003, hvort viðvik skráð sem 1 stund fyrir kr. 4.199,95.  Þá er geymsla í 411 daga færð á kr. 328.794,74.  Það er um þennan síðari lið sem ágreiningur stendur. 

          Sóknaraðili kveðst reka viðurkennt fyrirtæki er aðstoði lögreglu og tryggingafélög við að fjarlægja og geyma ökutæki.  Þá eigi fyrirtækið sérstakt geymsluhúsnæði.  Geymsla bifreiðarinnar OZ-414 hafi verið liður í reglulegri starfsemi hans.  Sóknaraðili hafi tekið bifreiðina til geymslu að beiðni eiganda hennar og haft af því kostnað.  Það sé kostnaður af því að geyma bifreiðina í vöktuðu og upphituðu húsnæði.  Bifreiðin hafi verið ógangfær og í reiðileysi er hún var tekin.  Eigandi hennar hafi verið á förum til útlanda og því hafi verið hætta á að bifreiðinni eða hlutum úr henni yrði stolið. 

          Sóknaraðila hafi verið skylt að varðveita bifreiðina og tryggja þannig verðmæti hennar þrátt fyrir að geymslugjald fengist ekki greitt.  Bifreiðin hafi verið í geymslu til að viðhalda verðmæti hennar og forða henni frá skemmdum. 

          Sóknaraðili segir að það sé óskráð regla í íslenskum rétti að vörslumaður verðmæta öðlist haldsrétt í þeim fyrir þeim kostnaði sem af geymslu hlýst.  Þetta megi m.a. leiða af 6. tl. 1. mgr. 6. gr. laga nr. 90/1991 um nauðungarsölu.  Þá vitnar sóknaraðili til grunnreglu 3. mgr. 200. gr. siglingalaga nr. 34/1985. 

          Sóknaraðili telur að 1. mgr. 60. gr. laga nr. 90/1991 viðurkenni haldsrétt við nauðungarsölu.  Þá segir hann að fyrir því sé áratuga löng hefð að kröfur vegna geymslukostnaðar á uppboðsstað og vegna viðgerða á lausafé gangi framar veðkröfum við úthlutun söluandvirðis hjá Sýslumanninum í Reykjavík.  Loks mótmælir sóknaraðili því að gjaldskrá sín sé óeðlilega há. 

          Varnaraðili, SP-fjármögnun hf., telur að krafa sóknaraðila sé ekki haldsréttarkrafa.  Forsenda þess að haldsréttur stofnist sé sú að verðmæti bifreiðarinnar hafi aukist í vörslum kröfuhafa. 

          Þá telur varnaraðili að krafa sóknaraðila sé óeðlilega há.  Sóknaraðili hefði átt að gera reka að því mun fyrr að selja bifreiðina til þess að takmarka tjón sitt.  Vísar varnaraðili hér til 38. gr. laga nr. 42/2002 um þjónustukaup. 

          Varnaraðili mótmælir því að í íslenskum rétti sé viðurkenndur haldsréttur fyrir geymslukostnaði.  Þá mótmælir hann fullyrðingum sóknaraðila um venju við embætti sýslumannsins í Reykjavík. 

          Niðurstaða.

          Málflutning sóknaraðila verður að skilja svo að hann viðurkenni að verðmætisaukning hafi ekki orðið af því að hann geymdi bifreiðina, en hann heldur því ekki fram að hann hafi gert við hana.  Hann telur sig hins vegar hafa hindrað verðmætarýrnun. 

          Það er rétt hjá sóknaraðila að venja er og í samræmi við viðteknar hugmyndir um íslenskan rétt, að við nauðungarsölu er viðurkennd staða haldsréttarhafa og að þeir hafi forgang fram yfir veðhafa.  Stöðu sóknaraðila verður þó að skýra í samræmi við dóm Hæstaréttar 23. janúar 2002 í máli nr. 6/2002, þannig að geymslugjald sem ekki stendur í sambandi við viðgerð njóti ekki haldsréttar í hinum geymda mun.  Verður að slá því föstu að krafa sóknaraðila hafi ekki notið haldsréttar og getur því ekki komið til þess að honum verði úthlutað af söluandvirðinu.  Ekki er unnt að líta eingöngu til þess að verðmætarýrnun kunni að hafa verið forðað.  Ber því að staðfesta ákvörðun sýslumanns. 

          Rétt er að málskostnaður falli niður. 

          Jón Finnbjörnsson, héraðsdómari, kveður upp úrskurð þennan. 

Ú r s k u r ð a r o r ð

          Hin kærða ákvörðun sýslumannsins í Reykjavík er staðfest og er hafnað kröfu sóknaraðila, Króks dráttarbíla ehf., um úthlutun af söluandvirði bifreiðarinnar OZ-414.

          Málskostnaður fellur niður.