Miðvikudaginn 12. janúar 2011.
Nr. 15/2011.	Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu (Jón H.B. Snorrason saksóknari.) gegn X (Páll Kristjánsson hdl.)

Kærumál. Gæsluvarðhald. Gæsluvarðhaldskrafa tekin til greina. 2. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008. Sératkvæði.

X var gert að sæta gæsluvarðhaldi á grundvelli 2. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála.

Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Ólafur Börkur Þorvaldsson, Jón Steinar Gunnlaugsson og Viðar Már Matthíasson.

Sóknaraðili skaut málinu til Hæstaréttar með kæru 7. janúar 2011 sem barst réttinum ásamt kærumálsgögnum 10. sama mánaðar. Kærður er úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 4. janúar 2011, þar sem hafnað var kröfu sóknaraðila um að varnaraðila yrði gert að sæta gæsluvarðhaldi allt til þriðjudagsins 1. febrúar 2011, klukkan 15. Kæruheimild er í l. lið 1. mgr. 192. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála. Sóknaraðili krefst þess að ofangreind krafa hans verði tekin til greina.

Varnaraðili krefst staðfestingar hins kærða úrskurðar og „kærumálskostnaðar fyrir meðferð máls fyrir héraðsdómi og fyrir Hæstarétti Íslands.“ Ætla verður að í þessu felist meðal annars krafa um þóknun skipaðs verjanda í héraði. Krafa um það var ekki gerð fyrir héraðsdómi auk þess sem varnaraðili hefur ekki kært úrskurðinn af sinni hálfu og getur þegar af þeirri ástæðu ekki krafist breytingar á niðurstöðu hans.

Fallist verður á með sóknaraðila að sterkur grunur sé kominn fram um að varnaraðili hafi framið brot gegn almennum hegningarlögum nr. 19/1940, sem varðað getur 10 ára fangelsi, með því að hafa í félagi við aðra, vopnaðir haglabyssu, ætlað að brjóta sér leið inn í íbúðarhús í því skyni að fremja þar líkamsárás. Jafnframt verður fallist á að ætlað brot varnaraðila sé þess eðlis að uppfyllt sé skilyrði 2. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 um að gæsluvarðhald sé nauðsynlegt með tilliti til almannahagsmuna. Verður því fallist á framkomna kröfu sóknaraðila.

Kærumálskostnaður verður ekki dæmdur, sbr. 3. mgr. 220. gr. laga nr. 88/2008.

Dómsorð:

Varnaraðili, X, sæti gæsluvarðhaldi allt til þriðjudagsins 1. febrúar 2011, klukkan 15.

Sératkvæði

Jóns Steinars Gunnlaugssonar

Ég fellst á með héraðsdómi að framburður varnaraðila hjá lögreglu verði ekki skilinn svo að hann hafi játað að hafa staðið á verði meðan tveir menn aðrir skutu úr haglabyssu á útidyrahurð íbúðarhúss í því skyni að eigin sögn að komast þar inn. Þegar af þessari ástæðu verður ekki talið að sterkur grunur beinist að varnaraðila um beina þátttöku í þeim verknaði hinna að skjóta á hurðina. Að þessu gefnu er krafa  sóknaraðila á því byggð að sterkur grunur sé kominn fram um að varnaraðili hafi átt hlutdeild í tilraun tveggja manna til manndráps eða stórfelldrar líkamsárásar þegar þessir menn skutu úr haglabyssu á útidyrahurð íbúðarhússins.

Með vísan til röksemda í sératkvæði mínu í hæstaréttarmálinu nr. 6/2011, en dómur í því var kveðinn upp 7. janúar 2011, tel ég að fallast beri á niðurstöðu hins kærða úrskurðar um að ekki sé kominn fram sterkur grunur um að varnaraðili hafi framið brot gegn þeim ákvæðum almennra hegningarlaga nr. 19/1940, sem krafa sóknaraðila er reist á og geta varðað þeirri refsingu sem er nauðsynlegt skilyrði fyrir að úrskurða megi sakborning í gæsluvarðhald samkvæmt 2. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008. Þá hefur sóknaraðili ekki leitast við að færa fram rök fyrir því að gæsluvarðhald yfir varnaraðila sé nauðsynlegt með tilliti til almannahagsmuna, eins og einnig er tilskilið í tilvitnuðu lagaákvæði. Varnaraðili hefur gengið laus síðan hinn kærði úrskurður var kveðinn upp 4. janúar 2011 án þess að séð verði að almannahagsmunum hafi verið raskað með því. Er því þessu skilyrði fyrir kröfu sóknaraðila heldur ekki fullnægt í málinu.

Samkvæmt framansögðu tel ég að staðfesta beri hinn kærða úrskurð.

Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 4. janúar 2011.

Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hefur krafist þess að Héraðsdómur Reykjavíkur úrskurði að X, verði með úrskurði gert að sæta gæsluvarðhaldi í til þriðjudagsins 1. febrúar 2011 kl. 15.00.

Í greinargerð lögreglu kemur fram að klukkan 11:41 þann 24. desember sl. hafi lögreglu borist tilkynning um að skotið hefði verið tveim skotum úr byssu við húsið númer [...] við A í Reykjavík.  Tilkynnandi sagði að fjórir menn sem væru utan við húsið hefðu brotið rúðu í hurð og síðan skotið af tveim skotum í hurðina eða í gegnum rúðuna inn í húsið. 

Er lögregla hafi komið á vettvang hafi fjórir menn hlaupið frá húsinu.  Þeim hafi verið veitt eftirför og hafi Y og X verið handteknir við bifreiðina [...] við B númer [...] í Reykjavík.  Skömmu síðar hafi Z verið handtekinn við C [...].  Þá hafi Þ verið handtekinn nokkru síðar við D í Hafnarfirði, en hann hafi nokkru áður veitt lögreglumanni alvarlega áverka á andliti þegar lögreglumaðurinn ætlaði að handtaka hann í E í Reykjavík við eftirför eftir að til kærða hafi sést á vettvangi í A.

Atlaga mannanna að íbúum í íbúð á 1. hæð hússins við A [...], þeim F, konu hans og tveim börnum [...] og [...] ára, eigi sér nokkurn aðdraganda samkvæmt framburði þeirra og vitna í nágrenninu.  Íbúi í A [...] hafi fengið heimsókn tveggja manna eftir klukkan 01:00 aðfararnótt 24. desember.  Þeir hafi bankað upp á og kallað á F.  Þegar hún opnaði hafi þeir ruðst inn og farið um íbúðina til þess að leita að F.  Á útleið hafi þeir skellt hurð á hendi konunnar og beri hún áverka á hægri hendi.  Vitnið hafi sagst hafa verið svo skelkuð að hún hafi ekki þorað að hringja á lögreglu.

Kærandi og árásarþoli F hafi borið að hann hafi um nokkurt skeið þurft að þola hótanir og líkamsárásir frá nafngreindum manni og félögum hans. Þessi maður hafi margsinnis reynt að rukka sig vegna fíkniefnaviðskipta og segi F atgang þessa manns hafa verið mjög ógnandi og hættulegan.  Hann hafi borið um að hafa fengið heimsókn þessa manns þann 21. desember.  Þegar hann hafi farið til dyra hafi maðurinn barið sig fyrir framan börn sín. Fyrir atlöguna á aðfangadag hafi þessir menn komið að heimilinu að A að kvöldi Þorláksmessu og verið með mikinn fyrirgang.  Á aðfangadag jóla hafi menn sem hann telji vafalaust vera á vegum þessa sama manns og þeir sömu og hafi komið á Þorláksmessu komið og bankað á dyr.  Hann hafi þá verið búinn að koma konu sinni og börnum út um bakdyr og til nágranna sinna.  Þegar þeir hafi bankað hafi hann stuggað þeim frá með því að stinga járnröri út um bréfalúgu.  Hann hafi þá gengið frá og út um bakdyr og til nágranna sinna.  Skömmu síðar hafi mennirnir greinilega skotið í útihurðina og inn um hana, inn í forstofuna þar sem séu merki þess að haglabyssuskot hafi lent.

Íbúi í A [...], hafi skömmu fyrir tilkynningu til lögreglu, séð fjóra menn standa fyrir utan útidyrahurðina á A [...]. Þeir hafi brotið rúðu í hurðinni og síðan skotið tveim skotum á hurðina.  Í þann mund hafi lögreglubíll komið og gerendur þá tekið til fótanna.

Íbúi í A [...], hafi borið um að hafa heyrt tvo skothvelli og brothljóð og síðan séð fjóra menn hlaupa af vettvangi.

Útihurð íbúðarinnar nr. [...], við A sé með skemmdum þannig að rúða sé brotinn og greinileg merki ákomu haglaskots eða skota.  Byssunni virðist hafa verið beint að hurðarhúni og læsingu.  Dreifing skota sé inni í forstofu á skáp og greinilegt hagl í vegg í forstofu á móti útihurð.

Það sem fyrir liggi í málinu bendi nú til ófyrirleitinnar og lífshættulegrar atlögu að íbúum að A [...], Reykjavík og öðru fólki í húsinu sem sé fjórbýlishús.  Þegar lögregla hafi komið á vettvang vegna tilkynningar um ofbeldisverk hafi atlaga mannanna með haglabyssu ennþá staðið yfir.  Þá hafi þeir verið búnir að skjóta á útihurð tveim haglabyssuskotum og inn í forstofu.  Þessi hættulega atlaga hafi verið stöðvuð með afskiptum lögreglu, en þá hafi árásarmennirnir tekið til fótanna og skilið byssuna eftir á vettvangi.  Við handtöku hafi einn hinna handteknu slasað lögreglumann með því að slá hann í andlit. 

Kærðu hafi gengist við verknaði þessum. Þeir Y og Þ hafi báðir játað að hafa skotið úr byssunni en bæði X og Z segist hafa verið á verði. Grunsemdir séu um að Y og X hafi verið þeir sem bönkuðu upp á hjá F þegar hann stuggaði þeim frá heimili sínu. Þeir hafi þá ekið að heimili Þ og Z og sótt þá, en þeir komið með byssuna í bifreiðina. Kærðu hafi í kjölfarið haldið að A [...] með fyrrgreindum afleiðingum.

Árásin á íbúa í A í Reykjavík á aðfangadag jóla sé talinn stórfelld og lífshættuleg þar sem telja megi tilviljun eina hafa ráðið að ekki varð líkamstjón.  Kærðu hafi farið með ofbeldi gegn íbúum í A og rofið friðhelgi fólks með ofbeldisfullum og ófyrirleitnum hætti og beitt loks haglabyssu sem var til þess fallin að valda allsherjar ógnarástandi í heilu íbúðahverfi á tíma þegar vænta má að allir íbúar séu á heimilum sínum að undirbúa jólahátíð.   Kærðu hafi játað að hafa beitt stórhættulegri aðferð gegn fólki. Að mati lögreglustjórans sé kærði því undir sterkum grun um að hafa framið brot gegn 2. mgr. 218. gr., sbr. 20. gr., eða 211. gr., sbr. 20. gr., almennra hegningarlaga nr. 19/1940, sem getur varðað allt að 16 ára fangelsi eða ævilöngu. Telji lögreglustjóri brotið vera þess eðlis að gæsluvarðhald sé nauðsynlegt með tilliti til almannahagsmuna. Óforsvaranlegt þyki að kærði gangi laus þegar sterkur grunur leiki á að hann hafi framið svo alvarlegt brot sem honum er gefið að sök. Þyki brot kærða vera þess eðlis að það stríði gegn réttarvitund manna að hann gangi laus meðan mál hans sé til meðferðar.

Að öllu framangreindu virtu og með hliðsjón af því hversu alvarlega háttsemi kærði er sakaður um, teljist uppfyllt skilyrði til að hann sæti gæsluvarðhaldi á grundvelli 2. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008, enda geti brotið varðað að lögum 10 ára fangelsi og sé þess eðlis að telja verði nauðsynlegt með tilliti til almannahagsmuna að kærði sæti gæsluvarðhaldi.

Með úrskurði héraðsdóms Reykjavíkur þann 25. desember sl. hafi kærða verið gert að sæta gæsluvarðhaldi á grundvelli rannsóknarhagsmuna allt til kl. 15:00 í dag vegna þess brots sem hér um ræðir.

Samkvæmt 2. mgr. 95. gr. sakamálalaga má úrskurða sakborning í gæsluvarðhald ef sterkur grunur leikur á að hann hafi framið afbrot sem að lögum getur varðað 10 ára fangelsi, enda sé brotið þess eðlis að ætla megi varðhald nauðsynlegt með tilliti til almannahagsmuna. Í rannsóknargögnunum kemur fram, eins og rakið er í greinargerð lögreglustjóra, að kærði kom að heimili brotaþola og fjölskyldu hans ásamt þremur mönnum og höfðu þeir haglabyssu meðferðis. Hefur kærði X borið að hann hafi talið að ætti að hræða húsráðanda. Kærðu Y og Þ hafa viðurkennt að hafa skotið af byssunni á útidyrahurð hússins. Kveðst kærði X hafa lagt á flótta eftir að skotið var af byssunni. Framburður kærða hjá lögreglu verður ekki skilinn svo að hann hafi játað að hafa staðið á verði á meðan kærðu Y og Þ hleyptu af byssunni, eins og lýst er í greinargerð lögreglustjóra. Þá hafa aðrir kærðu ekki borið að svo hafi verið. Að því virtu og með hliðsjón af rannsóknargögnum málsins að öðru leyti þykir ekki sýnt fram á að sterkur grunur leiki á að kærði hafi framið brot sem geti varðað við 211. gr. eða 2. mgr. 218. gr. almennra hegningarlaga, sbr. 20. gr. sömu laga. Er því ekki fullnægt skilyrðum 2. mgr. 95. gr. laga um meðferð sakamála og kröfu lögreglustjóra um að kærði verði úrskurðaður í gæsluvarðhald því hafnað.

Ragnheiður Harðardóttir héraðsdómari kveður upp úrskurð þennan.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð:

Kröfu lögreglustjórans á höfuðborgarsvæðinu um að X verði gert að sæta gæsluvarðhaldi er hafnað.