Þriðjudaginn 13. mars 2012.
Nr. 134/2012.	A (Páll Arnór Pálsson hrl.) gegn B C og D (Guðrún Björg Birgisdóttir hrl.)

 

Kærumál. Lögræði.

Úrskurður héraðsdóms um að A yrði sviptur sjálfræði, á grundvelli a. og b. liðar 4. gr. lögræðislaga nr. 71/1997, var staðfestur.

 

Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Árni Kolbeinsson, Greta Baldursdóttir og Jón Steinar Gunnlaugsson.

Sóknaraðili skaut málinu til Hæstaréttar með kæru 22. febrúar 2012, sem barst héraðsdómi degi síðar og Hæstarétti ásamt kærumálsgögnum 1. mars sama ár. Kærður er úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 9. febrúar 2012, þar sem sóknaraðili var sviptur sjálfræði. Kæruheimild er í 1. mgr. 16. gr. lögræðislaga nr. 71/1997. Sóknaraðili krefst þess að hinn kærði úrskurður verði felldur úr gildi. Þá krefst hann þóknunar úr ríkissjóði til handa skipuðum verjanda sínum.

Varnaraðilar krefjast staðfestingar hins kærða úrskurðar og kærumálskostnaðar úr ríkissjóði, sbr. 1. mgr. 17. gr. lögræðislaga.

Með vísan til forsendna hins kærða úrskurðar verður fallist á að uppfyllt séu skilyrði a. og b. liða 4. gr. lögræðislaga fyrir sviptingu sjálfræðis sóknaraðila og verður hinn kærði úrskurður því staðfestur.

Allur kostnaður af meðferð málsins fyrir Hæstarétti greiðist úr ríkissjóði, sbr. 1. mgr. 17. gr. lögræðislaga, þar með talin þóknun skipaðs verjanda sóknaraðila og talsmanns varnaraðila, sem ákveðin verður í dómsorði.

Dómsorð:

Hinn kærði úrskurður er staðfestur.

Allur kostnaður af meðferð málsins fyrir Hæstarétti greiðist úr ríkissjóði, þar með talin þóknun Páls Arnórs Pálssonar hæstaréttarlögmanns, skipaðs verjanda sóknaraðila, A og Guðrúnar Bjargar Birgisdóttur hæstaréttarlögmanns, skipaðs talsmanns varnaraðila, B, C og D, 200.000 krónur til hvors um sig.

 

Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 9. febrúar 2012.

Með beiðni, sem dagsett er 3. þ.m., hefur Guðrún Björg Birgisdóttir hrl. krafist þess fyrir hönd sóknaraðila, B, kt. [...], C, kt. [...], og D, kt. [...], að faðir þeirra, A, kt. [...], vistmaður á heilabilunardeild Landkotsspítala, en til lögheimilis á [...], [...], verði sviptur sjálfræði svo hægt sé að veita honum læknisþjónustu vegna heilabilunar.    Kröfunni er mótmælt.

Um aðild vísast til a-liðar 2. mgr. 7. gr. lögræðislaga nr. 71, 1997. 

Fyrir liggur að varnaraðili var sviptur fjárræði með úrskurði héraðsdóm Reykjavíkur 9. fm.  Í málinu er staðfest vottorð Jóns Snædal yfirlæknis á heilabilunardeild Landspítala, dagsett 19. fm. þar sem segir að varnaraðili sé haldinn heilabilun sem stafi af langvinnri og þungri áfengisneyslu. Einkennist heilabilun hans af miklu innsæis- og dómgreindarleysi, íspuna og töluverðu minnisleysi.  Þá sjái hann vegna innsæisleysis ekkert því til fyrirstöðu að neyta áfengis þrátt fyrir heilsutjónið sem áfengisneysla hefur valdið honum.  Í vottorði læknisins um heilsu varnaraðila sem fjárræðissviptingin var byggð á segir jafnframt að varnaraðili sé sér ekki meðvitaður um það að hann er ófær um að halda heimili og um persónulega umhirðu.  Varnaraðili hefur komið fyrir dóm og er framganga hans mjög í samræmi við það sem segir í læknisvottorðunum.  Sonur varnaraðila hefur komið fyrir dóm og borið um hagi og heilsu varnaraðila.  Er sá framburður allur á sama veg.

Dómurinn álítur vafalaust af því sem rakið er hér að framan að varnaraðili sé vegna heilabilunar alls ófær um að ráða persónulegum högum sínum og að nauðsynlegt sé að svipta hann sjálfræði til þess að veita honum læknisþjónustu.  Ber því að taka kröfu sóknaraðila til greina og ákveða að hann skuli vera sviptur sjálfræði.

Samkvæmt 1. mgr. 17. gr. lögræðislaga ber að greiða úr ríkissjóði allan málskostnað, þ.m.t. þóknun til skipaðra talsmanna aðilanna, Guðrúnar Bjargar Birgisdóttur og Páls  Arnórs Pálssonar, hæstaréttarlögmanna, 150.000 krónur til hvors um sig.

Úrskurðarorð:

Varnaraðili, A, kt. [...], vistmaður á Landakotsspítala við Túngötu, Reykjavík er sviptur sjálfræði.

Kostnaður af málinu þ.m.t. þóknun til talsmanna aðilanna, Guðrúnar Bjargar Birgisdóttur og Páls Arnórs Pálssonar, hæstaréttarlögmanna, 150.000 krónur til hvors um sig, greiðist úr ríkissjóði.