Fimmtudaginn 30. september 2004.
Nr. 398/2004.	Ríkislögreglustjóri (Þórir Oddsson vararíkislögreglustjóri) gegn X (Guðmundur Óli Björgvinsson hdl.)

 

Kærumál. Gæsluvarðhald. B. liður 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991. Framsal sakamanns. Schengen-samningurinn.

 

Úrskurður héraðsdóms um að X skyldi sæta áfram gæsluvarðhaldi á grundvelli b. liðar 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991 um meðferð opinberra mála var staðfestur.

 

Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Gunnlaugur Claessen, Árni Kolbeinsson og Ingibjörg Benediktsdóttir.

Varnaraðili skaut málinu til Hæstaréttar með kæru 27. september 2004, sem barst réttinum ásamt kærumálsgögnum degi síðar. Kærður er úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 27. september 2004, þar sem varnaraðila var gert að sæta áfram gæsluvarðhaldi allt til mánudagsins 11. október 2004 kl. 16. Kæruheimild er í 1. mgr. 142. gr. laga nr. 19/1991 um meðferð opinberra mála. Varnaraðili krefst þess að hinn kærði úrskurður verði felldur úr gildi.

Sóknaraðili krefst þess að úrskurður héraðsdómara verði staðfestur.

Varnaraðila var gert að sæta gæsluvarðhaldi frá 14. september 2004 til 27. sama mánaðar með úrskurði Héraðsdóms Reykjavíkur, sem staðfestur var með dómi Hæstaréttar 17. þessa mánaðar í máli nr. 383/2004. Samkvæmt gögnum málsins hefur dóms- og kirkjumálaráðuneytinu borist beiðni finnskra yfirvalda 22. september síðastliðinn um að varnaraðili verði framseldur. Beiðni um framsal varnaraðila mun hafa verið send ríkissaksóknara 23. þessa mánaðar. Fyrir liggur að varnaraðili hefur hvorki samþykkt framsalið né játað sig sekan um brot þau sem greinir í framsalsbeiðninni. Að þessu virtu og að öðru leyti með vísan til forsendna hins kærða úrskurðar verður hann staðfestur.

Dómsorð:

Hinn kærði úrskurður er staðfestur.

 

 

Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 27. september 2004.

             Ríkislögreglustjóri hefur krafist þess að X verði með úrskurði gert að sæta áframhaldandi gæsluvarðhaldi í allt að 14 daga frá lokum fyrri gæslu­varðhaldsvistar hans mánudaginn 27. september kl. 16.00. til mánudagsins 11. október 2004 kl. 16.00.

             Í greinargerð ríkislögreglustjóra segir að við venjubundna samkeyrslu áhafna- og farþegalista m/s A hinn 11. september sl. við Schengen upplýs­ingakerfið hafi komið upp nafn X á skrá yfir eftirlýsta menn á Schengensvæðinu.  Sirene skifstofa hjá ríkislögreglustjóra annist samkeyrslu þessara lista í Schengen upplýsingakerfinu samkvæmt lögum um Schengen-upplýsingakerfið á Íslandi nr. 16,2000 og reglugerð um útlendinga nr. 53,2003.

             Við nánari skoðun í Schengen-upplýsingarkerfinu hafi komið í ljós að X væri skráður í kerfið samkvæmt 95. grein Schengensamningsins, af finnskum yfirvöldum.  Samhliða Schengen-upplýsinga­kerfinu sé einnig keyrt Sirene-kerfi þar sem fari fram öll samskipti vegna Schengen-skráninga eftir fyrirfram uppsettum formum þar sem hvert svæði krefjist ákveðinna upplýsinga.  Þegar skráður sé einstaklingur í Schengen-upplýsingakerfið samkvæmt 95. gr. Schengensamningsins, þ.e. ”Upp­lýsingar um eftir­lýsta einstaklinga, sem óskað sé eftir að verði hand­teknir í þeim tilgangi að verða fram­seldir, verða skráðar að beiðni dóms­mála­yfir­valda þess samnings­aðila sem leggur fram beiðni.”

þá sendi skráningarlandið A-form í Sirene kerfinu til allra hinna aðildarlandanna.  Í því formi eigi að koma fram neðangreindar upplýsingar:

 

a)       hvaða yfirvald leggi fram beiðni um handtöku;

b)       hvort fyrir liggi handtökuskipun eða ákvörðun með sama gildi eða aðfarahæfur dómur;

c)       hvers konar refsiverðan verknað um sé að ræða og tilvísun til viðeigandi refsiákvæða;

d)       við hvaða aðstæður hinn refsiverði verknaður hafi verið framinn, þar með talið hvenær og hvar hann hafi verið framinn og hver þáttur hins skráða sé í málinu:

e)       eftir því sem unnt sé, hverjar séu afleiðingar hins refsiverða verknaðar.

 

Viðtökuríkin lesa yfir A-formið og ákveða síðan hvort þau samþykki framsal með hliðsjón af innlendri löggjöf.

             Mál X sé skráð í Schengen-upplýsingakerfið af Finnum 22.01.2004 og A-form sent til hinna aðildarlandanna 27.01.2004.  Það form sé mótttekið af Sirene skrifstofunni á Íslandi og þar sé málið yfirfarið og samþykkt að ef maðurinn finnist á Íslandi verði hann handtekinn og hann framseldur til Finnlands - auðvitað að því tilskyldu að skilyrði framsals séu fyrir hendi.

             Eins og að ofan segi fannst X í samkeyrslu áhafnar- og farþegalista skipsins A, 11.09.2004.  A hafi síðan lagst við höfn í Sundahöfn í Reykjavík 13.09.2004, klukkan 11.30.  Hafi tveir lögreglumenn farið frá ríkislögreglustjóranum um borð og handtekið X klukkan 11.45.

             Samkvæmt nánari gögnum sem liggi skráningu þessari til grundvallar sjáist að X sé eftirlýstur af héraðssaksóknara í Savonlinna í Finnlandi fyrir ætluð brot á finnskum hegningarlögum (nr. 39,1889 ásamt síðari breytingum til ársins 2003) en greinarnar séu nr. 25:2 og 33:1 og fjalli um sviptingu frelsis og skjalafals. Samsvarandi ákvæði íslenskra hegningarlaga nr. 19,1940 væru 226. gr. og 155. gr.

             Skráning þessi frá 22. janúar 2004 í Schengen upplýsingakerfið skv. 95. gr. Schengen samningsins jafngildi beiðni um handtöku og gæslu í skilningi 16. gr. Evrópusamnings um framsal sakamanna frá 13. september 1957, sbr. 64. gr. Schengen samningsins.  Þann 14. september sl. hafi borist á faxi handtökuskipun nr. R 03/217 á finnsku þar sem nánari grein sé gerð fyrir sakarefni.  Ensk þýðing sé væntanleg.

             X hafi verið yfirheyrður þann 14. september og kveðist hann mótmæla því að verða framseldur til Finnlands. Lög nr. 7,1962 um framsal sakamanna til Danmerkur, Finnlands Noregs og Svíþjóðar taki til þessa úrlausnar­efnis og í samræmi við ákvæði 9. og 10. gr. laganna hafi dómsmálaráðuneyti verið kunngerð gögn málsins og embætti ríkissaksóknara gert viðvart.

             Að kröfu ríkislögreglustjórans hafi X verið úrskurðaður í gæsluvarðhald, af Héraðsdómi Reykjavíkur, frá 14. september 2004 til 27. september 2004.  Úrskurðurinn sætti kæru til Hæstaréttar og hafi úrskurðurinn verið staðfestur með dómi Hæstaréttar uppkveðnum þann 17. september 2004 sbr. mál nr. 383,2004. 

             Með bréfi, dags. 23. september 2004, hafi ríkissaksóknari tilkynnt að honum hafi, þann sama dag, borist til meðferðar símbréf finnskra dómsmálayfirvalda, um beiðni um framsal bandarísks ríkisborgara X [...].  Hafi ríkissaksóknari óskað eftir því við ríkislögreglustjórann að X yrði á ný kynnt beiðnin, fengin aftur fram afstaða hans til hennar og honum kynntur réttur hans skv. 11. gr. laga nr. 7, 1962 til að krefjast úrskurðar Héraðsdóms Reykjavíkur um hvort skilyrði laga fyrir framsali séu fyrir hendi. 

             Jafnframt hafi ríkissaksóknari óskað eftir því að ríkislögreglustjórinn krefjist áframhaldandi gæsluvarðhalds yfir X, meðan framsalsbeiðnin væri til meðferðar hjá dómstólum ef afstaða hans til framsals væri óbreytt.

             X var yfirheyrður á ný þann 24. september sl. og er afstaða hans óbreytt.

             Í samræmi við 16. gr. laga nr. 7,1962 sé framangreind krafa áréttuð.

 

          Í gögnum málsins kemur fram að gefin hefur verið út handtökuskipun á Schengensvæðinu á hendur kærða af hálfu yfirvalda í Finnlandi.  Samkvæmt þeim gögnum er kærði grunaður um að hafa framið brot í Finnlandi er samsvara ákvæðum 226. gr. og 155. gr. alm. hegningarlaga nr. 19,1940.   Þá liggur fyrir í gögnum málsins að yfirvöld í Finnlandi hafa óskað framsals á kærða til Finnlands vegna framan­greindra brota kærða á finnskum hegningarlögum.  Um meðferð framsalsmála fer skv. lögum nr. 7/1962 um framsal sakamanna til Danmerkur, Finnlands, Noregs og Svíþjóðar.  Samkvæmt 1. mgr. 16. gr. laganna má beita þvingunaraðgerðum laga um meðferð opinberra mála vegna kröfu um framsal með sama hætti og viðkomandi væri sakaður um samsvarandi brot hér á landi.  Samkvæmt. 1. mgr. 12. gr. laganna má við rannsókn út af framsalsbeiðnum beita þvingunaraðgerðum laga um meðferð opinberra mála. 

          Kærði er erlendur maður, sem finnsk yfirvöld hafa óskað eftir framsali á, í því skyni að hann mæti þar fyrir dóm til að svara til saka varðandi ætluð brot hans, sem eru sambærileg ákv. 155. gr. og 226. gr. almennra hegningarlaga nr. 19,1940.  Brot þau er kærði er grunaður um að hafa framið geta varðað hann fangelsisrefsingu.  Samkvæmt b lið 1. mgr. 103. gr. laga um meðferð opinberra mála er unnt að úrskurða um gæsluvarðhald ef ætla má að kærði muni reyna að komast úr landi.  Við meðferð máls vegna beiðni um framsal er nærvera þess sem framsals er krafist yfir nauðsynleg vegna málsmeðferðarinnar, en vægari úrræði gætu reynst lögreglu haldlítil ef sá sem framsals er krafist yfir fer huldu höfði.  Í ljósi þess sem að framan er rakið þykir ekki nægilegt að tryggja nærveru kærða með því að kærði sæti farbanni og eru lagaskilyrði til að beita áframhaldandi gæsluvarðhaldi uppfyllt.  Verður því kærði úrskurðaður í gæsluvarðhald á meðan krafa um framsal er til meðferðar á hendur honum hér á landi.   Verður því orðið við kröfu lögreglu um áframhaldandi gæsluvarðhald eins og hún er fram sett þannig að kærði sæti gæsluvarðhaldi allt til mánudagsins 11. október 2004, kl. 16.00.

Hervör Þorvalsdóttir héraðsdómari kvað upp úrskurðinn.

Úrskurðarorð:

          Kærði, X [...], sæti áfram gæsluvarðhaldi allt til mánudagsins 11. október nk., kl. 16.00.

                                                                            .