Fimmtudaginn 3. júní 2004.
Nr. 11/2004.	Gunnlaugur Gunnarsson (Atli Gíslason hrl.) gegn Ryðvörn Þórðar ehf. (Guðmundur Pétursson hrl.)

 

Vinnuslys. Skaðabætur. Örorka. Gjafsókn.

G, sem starfaði hjá R ehf., krafði fyrirtækið um skaðabætur vegna slyss sem hann varð fyrir við vinnu sína. Hélt G því fram að slysið hefði mátt rekja til ófullnægjandi vinnuaðstöðu auk þess sem verkstjórn hefði verið ófullnægjandi. Tekið var fram að öryggisútbúnaður sem hefði getað komið í veg fyrir slysið hefði ekki verið í notkun en ríka skyldu yrði á leggja á vinnuveitanda að hafa slíkan búnað til reiðu til að tryggja öryggi starfsmanna sinna. Þar sem það var ekki gert og látið viðgangast hvernig G bar sig að við verkið bar R ehf. skaðabótaábyrgð á tjóni G. Í ljósi þess að umrætt verk var mjög einfalt, G hafði mikla reynslu í starfi og hafði margsinnis unnið það mátti honum vera ljós hættan. Var hann því látinn bera helming tjónsins.

 

Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Guðrún Erlendsdóttir, Hrafn Bragason og Pétur Kr. Hafstein.

Áfrýjandi skaut máli þessu til Hæstaréttar 9. janúar 2004. Hann krefst þess, að stefndi verði dæmdur til að greiða sér skaðabætur að fjárhæð 6.822.228 krónur með vöxtum af 950.000 krónum samkvæmt 1. ml. 7. gr. vaxtalaga nr. 25/1987 frá 15. júní 1998 til 1. júlí 2001 en samkvæmt 1. mgr. 8. gr. laga nr. 28/2001 um vexti og verðtryggingu frá þeim degi til 7. mars 2002 og með vöxtum af 5.872.228 krónum samkvæmt 16. gr. skaðabótalaga nr. 50/1993, sbr. lög nr. 42/1996, frá 15. júní til 7. mars 2002, en frá þeim degi með dráttarvöxtum af 6.822.228 krónum samkvæmt III. kafla laga nr. 38/2001 til greiðsludags. Þá krefst hann málskostnaðar í héraði og fyrir Hæstarétti eins og málið væri ekki gjafsóknarmál.

Stefndi krefst aðallega staðfestingar héraðsdóms og málskostnaðar fyrir Hæstarétti en til vara að krafa áfrýjanda verði lækkuð og málskostnaður felldur niður.

Tryggingamiðstöðinni hf. var stefnt til réttargæslu en engar kröfur voru gerðar á hendur félaginu.

I.

Eins og fram kemur í héraðsdómi slasaðist áfrýjandi við vinnu sína hjá stefnda 15. júní 1998. Áfrýjandi hafði unnið við ryðvörn hjá stefnda frá árinu 1996. Hann vann við undirvagnsþvott bifreiða á útisvæði fyrirtækisins til að undirbúa þær fyrir ryðvörn, sem fór fram innanhúss. Bifreiðunum var ekið upp á sliskjur, um 7 metra langar járnrásir, sem lágu yfir um 90 cm háan búkka og ultu um ás fyrir miðju sliskjunnar, líkt og vegasalt. Sé bifreiðin sett á réttan stað á sliskjunni svo að jafnvægi náist, getur einn maður velt sliskjunni til og hallað bifreiðinni fram og til baka, þannig að unnt sé að þvo hana bæði að framan- og aftanverðu.

Slysið varð með þeim hætti, að verkstjóri hjá stefnda ók bifreið upp á sliskjuna, en áfrýjandi stóð við hlið sliskjunnar aftanverða og hélt við enda hennar í þeim tilgangi að finna rétta jafnvægispunktinn. Bifreiðinni var ekið of langt og við það lyftist aftari endi sliskjunnar, sem áfrýjandi hélt við, snögglega upp með þeim afleiðingum, að áfrýjandi tókst á loft, kom harkalega niður á vinstri hæl og hlaut slæman áverka. Fulltrúi vinnueftirlits ríkisins og lögregla voru kvödd á staðinn.

Samkvæmt matsgerð læknanna Leifs N. Dungal og Jónasar Hallgrímssonar 30. nóvember 2001 er varanlegur miski og varanleg örorka áfrýjanda talin vera 25%. Málinu var vísað til tjónanefndar vátryggingafélaga og úrskurðarnefndar í vátryggingamálum og var niðurstaðan á báðum stöðum sú, að bótaskylda væri ekki fyrir hendi.

Áfrýjandi reisir kröfu sína á því, að stefndi beri ábyrgð á framangreindu vinnuslysi, en það megi rekja til ófullnægjandi vinnuaðstöðu þar sem umrædd sliskja hafi verið vanbúin auk þess sem verkstjórn hafi verið ófullnægjandi. Stefndi telur, að ekki sé við aðra að sakast en áfrýjanda sjálfan, sem hefði getað komið í veg fyrir slysið með lágmarksaðgæslu.

II.

Í málinu er fram komið, að framangreindri sliskju hafi fylgt búkki, sem ætlaður var til þess að setja undir sliskjuna framanverða til þess að varna því, að hún sporðreisist, þegar bifreið er ekið fram yfir jafnvægispunktinn. Framkvæmdastjóri stefnda bar fyrir dómi, að sliskjunni hefði fylgt búkki, er hún var keypt, en hann hefði aldrei verið notaður. Í málinu liggur frammi yfirlýsing frá Jóhanni Oddgeirssyni, sem var meðeigandi að fyrirtækinu á árunum 1983 til 1996, þar sem fram kemur að sliskjunni hafi fylgt búkki, sem setja átti undir hana að framanverðu til þess að taka á móti sliskjunni ef ekið væri of langt, en sá búkki hefði aldrei verið notaður. Algeng starfsaðferð hefði verið, að starfsmaður stæði við hlið sliskjunnar og héldi í hana aftanverða, þegar ekið væri upp á hana til þess að finna jafnvægispunktinn. Þessi aðferð hefði verið viðhöfð að óþörfu þar sem komast hefði mátt hjá henni með því að nota búkkann. Einnig liggur frammi yfirlýsing frá Jóni Rúnari Ragnarssyni fyrir hönd Bílaryðvarnar hf. um vinnuaðferðir þess fyrirtækis við þvott á undirvögnum bifreiða. Þar segir: „Sliskjur Bílaryðvarnar eru á tveimur búkkum, annars vegar búkki sem er undir miðri sliskju, eins og vegasalt, og hins vegar er búkki sem tekur á móti sliskjunum er bíllinn er kominn uppá, þannig að bíllinn er í lárréttri stöðu ofan á sliskjunum. Starfsmenn standa hvorki fyrir framan né aftan við sliskjurnar meðan bifreið er ekið uppá, enda er engin þörf á því, þar sem sliskjurnar eru þannig uppbyggðar að starfsmenn þurfa ekki né eiga að vera nálægt þeim.“

Vinnueftirlit ríkisins gerði þá kröfu, að enginn kæmi nálægt sliskjunni meðan bifreið væri ekið upp eða niður af henni. Það sama kemur fram í skýrslu réttargæslustefnda 4. nóvember 2000 þar sem segir, að öll nálgun við sliskjuna, þegar verið væri að aka bifreið upp á eða niður af henni, væri með öllu óþörf og beinlínis hættuleg.

Eins og að framan er lýst fylgdi fremri búkkinn með sliskjunni, er hún var keypt, og var til þess ætlaður að setja undir hana að framanverðu til þess að koma í veg fyrir það, að hún sporðreistist. Hér var um öryggisútbúnað að ræða, sem hefði getað komið í veg fyrir slys áfrýjanda. Verður að leggja ríka skyldu á vinnuveitanda að hafa slíkan búnað til reiðu til að tryggja öryggi starfsmanna sinna. Þar sem það var ekki gert og látið viðgangast að áfrýjandi stæði við hlið sliskjunnar og héldi við hana, þegar bifreiðinni var ekið upp á hana, verður stefndi að bera skaðabótaábyrgð á tjóni áfrýjanda.

Verk það, sem áfrýjandi vann við, var mjög einfalt og hann hafði mikla reynslu í starfi. Hafði hann margsinnis unnið það verk, sem hann var að vinna í umrætt sinn. Honum átti að vera ljós sú hætta, sem því var samfara að halda undir sliskjuna, þegar bifreið var ekið upp á hana. Verður hann því óhjákvæmilega að bera hluta tjóns síns sjálfur. Að öllu virtu er hæfilegt að hann beri helming tjónsins.

III.

Eins og að framan getur mátu læknarnir Leifur N. Dungal og Jónas Hallgrímsson örorku áfrýjanda 30. nóvember 2001. Við slysið hlaut áfrýjandi mjög kurlað brot á vinstra hælbeini. Er hællinn verulega aflagaður vegna þessa og á áfrýjandi mjög erfitt um gang. Telja matsmenn tímabundið atvinnutjón hans samkvæmt 2. gr. skaðabótalaga nr. 50/1993, sbr. 1. gr. laga nr. 37/1999, hafa verið frá slysdegi 15. júní 1998 til 3. ágúst 1999. Ekki hafi verið að vænta frekari bata eftir þann tíma. Þjáningabætur samkvæmt 3. gr. skaðabótalaga miðast einnig við framangreint tímamark, þar af hafi áfrýjandi verið rúmfastur frá 15. júní 1998 til 25. sama mánaðar og 19. ágúst 1998 til 27. sama mánaðar. Varanlegur miski samkvæmt 4. gr. skaðabótalaga telst vera 25% og einnig varanleg örorka samkvæmt 5. gr. laganna.

Áfrýjandi miðar kröfugerð sína við framangreinda matsgerð og sundurliðast hún þannig:

1. Tímabundið atvinnutjón                                                    950.000  krónur

2. Bætur fyrir þjáningar með og án rúmlegu  400.000                        -

3. Varanlegur miski                                                           1.332.750     -

4. Varanleg örorka                                                           4.782.738     -

    Frádráttur: slysatrygging launþega                                     647.250     -

5. Útlagður kostnaður                                                            48.000     -

                                                                        Samtals    6.866.238  krónur

Fyrir Hæstarétti lækkaði áfrýjandi kröfuna um 44.100 krónur, sem réttargæslustefndi hafði greitt upp í útlagðan kostnað eftir uppkvaðningu héraðsdóms, þannig að endanleg dómkrafa áfrýjanda er 6.822.138 krónur.

Ekki er tölulegur ágreiningur í málinu en stefndi mótmælir vaxtakröfu áfrýjanda.

Eins og að framan greinir ber áfrýjandi helming tjónsins sjálfur, en stefndi er dæmdur til að bæta honum tjónið með 3.411.069 krónum ásamt vöxtum svo sem krafist er og nánar greinir í dómsorði.

Ákvæði héraðsdóms um gjafsóknarkostnað er staðfest.

Stefndi greiði í ríkissjóð málskostnað í héraði og fyrir Hæstarétti eins og segir í dómsorði.

Gjafsóknarkostnaður áfrýjanda fyrir Hæstarétti greiðist úr ríkissjóði, þar með talin málflutningsþóknun lögmanns hans, 300.000 krónur.

Dómsorð:

Stefndi, Ryðvörn Þórðar ehf., greiði áfrýjanda, Gunnlaugi Gunnarssyni, 3.411.069 krónur með vöxtum af 475.000 krónum samkvæmt 1. ml. 7. gr. vaxtalaga nr. 25/1987 frá 15. júní 1998 til 1. júlí 2001, en samkvæmt 1. mgr. 8. gr. laga nr. 38/2001 um vexti og verðtryggingu frá þeim degi til 8. mars 2002, með vöxtum af 2.936.069 krónum samkvæmt 16. gr. skaðabótalaga nr. 50/1993 með áorðnum breytingum frá 25. júní 1998 til 8. mars 2002, en með dráttarvöxtum skv. 1. mgr. 6. gr. laga nr. 38/2001 af 3.411.069 krónum frá þeim degi til greiðsludags.

Ákvæði héraðsdóms um gjafsóknarkostnað skal vera óraskað.

Stefndi greiði samtals 700.000 krónur í ríkissjóð í málskostnað í héraði og fyrir Hæstarétti.

Gjafsóknarkostnaður áfrýjanda fyrir Hæstarétti greiðist úr ríkissjóði, þar með talin málflutningsþóknun lögmanns hans, 300.000 krónur.

 

Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur 13. október 2003.

Mál þetta var höfðað 6. janúar 2003 og dómtekið 19. f.m.

Stefnandi er Gunnlaugur Gunnarsson, Mávahlíð 19, Reykjavík.

Stefndi er Ryðvörn Þórðar ehf., Funahöfða 15, Reykjavík og réttargæslustefndi Tryggingamiðstöðin hf., Aðalstræti 6-8, Reykjavík.

Stefnandi krefst þess aðallega að stefnda verði gert að greiða sér skaðabætur að fjárhæð 15.000.000 króna, með vöxtum af 950.000 krónum samkvæmt 1. ml. 7. gr laga nr. 27/1987 frá 15. júní 1998 til 1. júlí 2001, en samkvæmt 1. mgr. 8. gr. laga nr. 38/2001 frá þeim degi til 7. mars 2002, og með vöxtum af 14.050.000 krónum samkvæmt 16. gr. skaðabótalaga nr. 50/1993, sbr. lög nr. 42/1996, frá 15. júní 1998 til 7. mars 2002, en frá þeim degi með dráttarvöxtum af 15.000.000 krónum samkvæmt III. kafla laga nr. 38/2001 um vexti og verðtryggingu, til greiðsludags.

Stefnandi krefst þess til vara að stefnda verði gert að greiða sér skaðabætur að fjárhæð 6.866.328 krónur, með vöxtum af 950.000 krónum samkvæmt 1. ml. 7. gr. laga nr. 27/1987 frá 15. júní 1998 til 1. júlí 2001, en samkvæmt 1. mgr. 8. gr. laga nr. 38/2001 frá þeim degi til 7. mars 2002, og með vöxtum af 5.916.328 krónum samkvæmt 16. gr. skaðabótalaga nr. 50/1993, sbr. lög nr. 42/1996, frá 15. júní 1998 til 7. mars 2002, en frá þeim degi með dráttarvöxtum af 6.866.328 krónum samkvæmt III. kafla laga nr. 38/2001, um vexti og verðtryggingu, til greiðsludags.

Þá krefst stefnandi málskostnaðar hver sem úrslit málsins verða eins og það væri ekki gjafsóknarmál en honum var veitt gjafsóknarleyfi 3. febrúar 2003.

Stefndi krefst aðallega sýknu af kröfum stefnanda og málskostnaðar úr hendi hans en til vara krefst hann lækkunar og að  málskostnaður verði felldur niður.

Þann 15. júní 1998 slasaðist stefnandi við störf sín hjá stefnda sem var með tryggingar sínar hjá réttargæslustefnda.

Stefnandi hafði með höndum það starf að annast undirvagnsþvott bifreiða á útisvæði fyrirtækisins sem undirbúning ryðvarna sem fóru fram innanhúss.  Bifreiðum var ekið upp á sliskju, þ.e. um 7 metra langar járnrásir sem lágu yfir um 90 cm. háan búkka og ultu þannig um ás fyrir miðju sliskjunnar, efri endi gat því náð um 180 cm. hæð.  Eftir að bifreið hafði verið ekið til þannig að jafnvægispunktur var fundinn gat starfsmaðurinn, sem annaðist undirvagnsþvottinn, velt henni til með handafli eftir því sem verkinu miðaði, þ.e. fyrst að aftanverðu en síðan að framanverðu.

Tildrögum slyssins er lýst þannig í stefnu að Haraldur Jóhann Þórðarson, verk­stjóri stefnda, hafi verið að aka bifreið upp á sliskjuna.  Þegar bifreiðin hafi verið komin upp á sliskjuna hafi stefnandi staðið við hlið hennar aftanverða og haldið við enda hennar í þeim tilgangi að finna rétta  jafnvægispunktinn svo unnt væri að velta sliskjunni fram og til baka við undirvagnsþvottinn.  Bifreiðinni hafi verið ekið of langt og við það hafi aftari endi sliskjunnar, sem stefnandi stóð við, lyfst snögglega upp með þeim afleiðingum að stefnandi hafi tekist á loft og komið harkalega niður á vinstri hæl.  Hann hafi hlotið slæman áverka á vinstra hæl sem reynst hafi varanlegur.

Hringt var á sjúkrabíl og stefnandi fluttur á slysadeild og sýndu röntgenmyndir þar kurlað brot á vinstri fæti.  Jafnframt var slysið tilkynnt lögreglu og Vinnueftirliti ríkisins og kom fulltrúi þess á staðinn.

Í skýrslu lögreglu, sem kom á vettvang, segir að stefnandi máls þessa hafi ásamt öðrum starfsmönnum verið að gera jeppabifreið tilbúna til undirvagnsþvotts.  Jeppanum hafi verið ekið upp á tvær járnrásir sem liggi yfir búkka og velti um ás sem liggi fyrir miðju járnrásanna.  Þegar jeppanum hafi verið ekið yfir búkkann hafi þyngdarpunkturinn breyst og járnrásirnar oltið yfir.  Stefnandi hafi stutt við vinstri járnrásina eftir því sem jeppanum hafi verið ekið áfram og rásirnar lyftust frá jörðu.  Þegar járnrásirnar hafi svo oltið yfir hafi stefnandi verið óviðbúinn og ekki sleppt taki sínu á járnrásinni.  Hann hafi því lyfst nokkuð snöggt frá jörðu, sleppt taki sínu og þegar hann hafi fallið til jarðar hafi hann komið illa niður á vinstri fót.

Lögregluskýrsla var tekin af stefnanda þ. 10. maí 1999 og af Þórði Vilhjálms­syni, framkvæmdastjóra og eiganda stefnda, þ. 9. júní s.á.

Stefnandi skýrði svo frá að átt hafi að undirvagnsþvo Izuzu jeppa og hafi sonur Þórðar Vilhjálmssonar, Haraldur, ekið jeppanum upp á sliskju.  Stefnandi kvaðst hafa lært af Einari Björgvin Knútssyni að það hafi þurft að finna jafnvægispunktinn er bílnum var ekið upp á sliskjuna.  Er bíllinn var á jafnvægispunkti þá var honum ekið aðeins lengra yfir punktinn og ekki lengra en það að það nægði að taka í sliskjuna til baka með handafli þegar búið væri að þrífa bílinn að aftan.  Í þetta sinn hafi hann gert eins og honum hafi verið kennt.  Hann kvaðst ekki gera sér vel grein fyrir hvað gerðist en hann hafi haldið með báðum höndum ofan á sliskjuna og bíllinn verið kominn í jafnvægisstöðu og er bíllinn hafi farið yfir jafnvægispunktinn hafi hann lyfst upp með sliskjunni.  Hann kvaðst halda helst að hann hafi með einhverju móti skotist upp og við víbringinn, sem verði á sliskjunni er hún skelli niður, hafi hann þá farið hærra upp en sliskjan.  Hann hafi komið niður á fæturna en við það hafi hæll á vinstri fæti brotnað og ilbein brotnað niður og kvaðst hann hafa verið óvinnufær síðan.  Stefnanda var bent á að í samtali við Þórð Vilhjálmsson hafi komið fram að hann hafi sagt að hann hafi verið búinn að banna stefnanda og Einari Björgvin Knútssyni að koma við sliskjuna er bíl væri ekið upp á hana.  Hann kvaðst fyrst hafa heyrt talað um þetta eftir að slysið varð eða eftir að skýrsla kom frá vinnueftirlitinu.

Við skýrslugjöf fyrir dómi bar stefnandi að hann hefði unnið í tæp tvö ár við það verk sem hér um ræðir.

Þórður Vilhjálmsson kvaðst ekki hafa verið vitni að umræddu slysi.  Sonur hans, Haraldur, hafi verið að aka Izuzu jeppa upp á sliskjuna og stefnandi verið honum til aðstoðar.  Þórði var bent á að stefnandi hafi greint frá því að ætlast hafi verið til að sá, sem leiðbeindi upp á sliskjuna, hefði átt að finna jafnvægispunktinn með því að halda um sliskjuna þannig að það væri hægt að draga hana til baka er bíllinn væri tekinn af henni.  Þórður kvað þetta ekki vera rétt.  Sá, sem leiðbeindi upp á sliskjuna, hafi átt að aðstoða við að færa sliskjuna til svo breiddin á henni passaði fyrir bílinn og segja til að ekki væri ekið út af sliskjunni.  Hann kvaðst hafa marg beðið strákana að vera ekki að leika sér að því að hanga á sliskjunni.

Í skýrslu vinnueftirlitsmanns, sem fór á staðinn, segir að orsök slyssins megi líklega rekja til þess að slasaði hafi verið óviðbúinn hreyfingu sliskjunnar.  Í lok skýrslunnar segir að skyldur aðila samkvæmt lögum nr. 46/1980 hafi verið skýrðar fyrir verkstjóra og minnt á að verkstjóri skuli minna starfsmenn á að viðhafa rétt vinnubrögð. 

Lögmaður stefnanda sendi Vinnueftirliti ríkisins bréf  5. mars 1991.  Þar er vísað til þess að Einar Björgvin Knútsson, starfsmaður stefnda sem varð fyrir  slysi 24. júní 1998 við umrædda sliskju þar sem atvik voru að ýmsu lík þeim sem hér um ræðir, hafi leitað til Eflingar-stéttarfélags vegna þess slyss.  Einnig er vísað til slyss stefnanda.  (Mál vegna slyss Einars Björgvins Knútssonar hefur verið rekið sam­hliða þessu máli).   Í bréfinu er óskað upplýsinga um hvort Vinnueftirlit ríkisins hafi gert úttekt á sliskjunni og hennar óskað hafi hún ekki þegar verið gerð.  Jafnframt var óskað upplýst hvaða vinnubrögð Vinnueftirlit ríkisins teldi rétt og eðlileg þegar unnið væri við sliskjuna.

Svarbréf Vinnueftirlits ríkisins (Bjarna Snæbjörnssonar tæknifulltrúa), dags. 30. mars 1999, er svohljóðandi:  “Undirritaður eftirlitsmaður hefur alls þrisvar sinnum komið í eftirlitsferðir í Ryðvörn Þórðar að Smiðshöfða 1.  Umtöluð sliskja var þá einnig skoðuð í þessum heimsóknum og farið fram á viðgerð á henni í síðustu heimsókn.  Slys þau sem hér um ræðir verða þó ekki rakin til vanefnda á þeirri viðgerð en stýringar á endum sliskjunnar höfðu viljað bogna vegna ónákvæmni við akstur upp og niður af sliskjunni.  Í framhaldi af fyrra slysinu fór undirritaður á staðinn og gerði kröfu um að enginn kæmi nálægt sliskjunni meðan bifreið vær ekið upp eða niður af henni.  Enda fjarri lagi að hægt væri að stjórna með handafli jafnvægi sliskjunnar með bifreiðum á henni sem vægju frá 1000-2000 kg.  Í lögum nr. 46/1980 um aðbúnað, hollustuhætti og öryggi á vinnustöðum, kafla 5,37. gr., stendur:  Vinnu skal haga og framkvæmt þannig að gætt sé fyllsta öryggis, góðs aðbúnaðar og hollustu­hátta.”

Með bréfi lögmanns stefnanda til réttargæslustefnda, dags. 7. júní 2000 og ítrekuðu 18. september s.á., var óskað eftir afstöðu réttargæslustefnda til bótaskyldu og var henni hafnað með bréfi 7. nóvember 2000.  Að beiðni stefnanda var málið lagt fyrir tjónanefnd vátryggingafélaganna og lá niðurstaða nefndarinnar fyrir þ. 18. janúar 2001 þar sem bótaskyldu var hafnað.  Af hálfu stefnanda var niðurstöðu tjónanefndar skotið til Úrskurðarnefndar í vátryggingamálum og staðfesti nefndin niðurstöðu tjónanefndar með úrskurði 13. mars 2001.

Með sameiginlegri matsbeiðni lögmanna stefnanda og réttargæslustefnda, dags. 20. september 2001, var læknunum Leifi N. Dungal og Jónasi Hallgrímssyni falið að meta afleiðingar slyssins fyrir stefnanda.  Af hálfu réttargæslustefnda er tekið fram að þá þegar hafi verið kominn upp ágreiningur um bótaskylduna en hann hafi engu að síður fallist á að standa að matsgerðinni enda óumdeilt að í gildi hafi verið slysatrygging sem stefnandi hafi átt bótarétt úr óháð hugsanlegri skaðabótaskyldu stefnda.  Matsgerð læknanna er dagsett 30. nóvember 2001.  Þeir mátu tímabundið atvinnutjón stefnanda 100% frá 15. júní 1998 til 3. ágúst 1999 en frá þeim degi hafi ekki verið að vænta frekari bata.  Þeir töldu tímabil þjáninga vera það sama og varðandi tímabundið atvinnutjón, þar af hefði stefnandi verið rúmliggjandi frá 15. til 25. júní  og frá 19. til 27. ágúst 1998.  Varanlegur miski var metinn 25% og varanleg örorka 25%.

Skaðabótakrafa stefnanda byggist á því að um hafi verið að ræða skaðabótaskylt vinnuslys sem stefndi beri ábyrgð á eftir reglu skaðabótaréttar um húsbóndaábyrgð.  Slysið megi rekja til ófullnægjandi vinnuaðstöðu, gáleysis verk­stjóra stefnda, ófullnægjandi verkstjórnar og verktilhögunar, skorts á leiðbein­ingum, aðgerðarleysis yfirmanna stefnda og annarrar vanrækslu þeirra, m.a. að láta undir höfuð leggjast að stuðla að því að beitt væri verklagi sem tryggt gæti öryggi stefnanda og annarra starfsmanna við störf þeirra.

Stefnandi byggir á því að umrædd sliskja hafi verið vanbúin.  Ljóst sé að sliskjunni hafi fylgt búkki sem ætlaður hafi verið til þess að setja undir sliskjuna framanverða til þess að varna því að hún gæti sporðreist þegar bifreið var ekið of langt og fram yfir hinn svokallaða jafnvægispunkt.  Hefði sliskjan verið notuð með réttum hætti hefði mátt koma í veg fyrir slys stefnanda.  Þá byggir stefnandi á því að það hafi verið venjubundin starfsaðferð hjá stefnda, bæði hjá stefnanda og öðrum starfs­mönnum stefnda, að standa við hlið sliskjunnar og halda við hana til þess að finna réttan jafnvægispunkt þegar bifreið var ekið upp á sliskjuna.

Aðalkrafa stefnanda er reist á áætlaðri fjárhæð.  Varakrafa hans sætir ekki ágreiningi tölulega af hálfu stefnda.

Af hálfu stefnda er hvorutveggju hafnað að vinnuaðstaða hafi verið ófull­nægjandi og að verkstjórn hafi verið ábótavant.  Ekki sé við aðra að sakast en stefnanda sjálfan sem hafi algerlega haft í hendi sér að koma í veg fyrir slysið með því að sýna lágmarksaðgæslu og því beri að sýkna stefnda af kröfum stefnanda.

Varakrafa stefnda byggist á því að stefnandi verði a.m.k. að bera megin hluta tjóns síns sjálfur vegna eigin sakar.

Vitnið Davíð Örn Ingason, sem var starfsmaður stefnda er umrætt slys varð, kvaðst ekki hafa unnið við umrædda sliskju heldur inni í starfsstöð stefnda.  Hann kvaðst ekki hafa heyrt að bannað væri að halda undir sliskjuna meðan ekið væri á henni.  Aðspurður kvað hann starf það sem hér um ræðir ekki vera flókið.

Vitnið Valdimar Örn Haraldsson, sem starfaði hjá stefnda á árunum 1995-1997, kvaðst lítillega hafa unnið við sliskjuna, þ.e. það verk sem stefnandi vann að.  Þegar bifreið hafi verið ekið upp á sliskjuna hafi alltaf verið maður  við hlið hennar til að finna jafnvægispunktinn.  Sá starfsmaður hafi þurft að nota hendurnar og hafi ekki verið nægilegt að segja ökumanninum til.  Hann kvað starfið ekki hafa verið flókið.  Einkum hafi þurft að gæta að því að bifreiðarnar færu ekki út af  sliskjunni og þá ekki síst fram af henni.

Vitnið Magnús Reynisson er starfsmaður stefnda og hefur verið í um 20 ár.  hann kvaðst hafa “hlaupið í þvott” og oft verið viðstaddur umræddan verkþátt.  Hann kvað það hafa verið stórhættulegt að hlaupa undir sliskjuna meðan verið væri að aka bifreið á henni og hafi ekki mátt koma við hana fyrr en búið væri að stilla bifreið af.  Sá, sem leiðbeindi ökumanninum, hafi staðið framanvert við sliskjuna og til hliðar.

Vitnið Haraldur Jóhann Þórðarson, sem áður er getið, kvað stefnanda hafa staðið framan til vinstra megin við sliskjuna er hann hafi ekið bifreið upp á hana í umrætt sinn en hann hafi síðan litið aftur með bifreiðinni og séð stefnanda skjótast upp.  Hann kvað ávallt verið ekið fram fyrir jafnvægispunktinn en síðan bakkað til að finna hann.   Hann kvað það margoft hafa verið bannað að koma við sliskjuna meðan ekið væri á henni.

Fram er komið að til var á vinnustaðnum búkki, sem mun hafa verið nokkru lægri en búkkinn undir miðju sliskjunnar, sem nota hefði mátt, en hafði aldrei verið notaður, til að koma í veg fyrir að sá endi sliskjunnar sem ekið var á fram fyrir miðju hennar skylli niður á jörðina en hann hefði síðan verið fjarlægður er tekið væri til við undirvagnsþvottinn.  Af hálfu Vinnueftirlits ríkisins var ekki gerð athugasemd við að hann var ekki notaður og það verður ekki metið stefnda til sakar.  Þótt fallast megi á það með stefnanda að með notkun búkka þessa hefði slysi verið forðað eins og hér háttaði til er það einungis vegna afbrigðilegra vinnubragða stefnanda eins og nánar verður greint hér á eftir.

Það verkefni, sem stefnandi vann við er hann slasaðist, var einfalt, að öllu eðlilegu hættulaust og stefnandi var þaulvanur því.  Jafnvel þótt brögð hafi verið að því að starfsmenn héldu um sliskjuna meðan bifreið væri ekið á henni þar til jafnvægispunktur var fundinn var slíkt tilgangslaust, sbr. umsögn Vinnueftirlits ríkisins, og vegna hættu sem því fylgdi gat það ekki talist skynsamleg vinnubrögð.  Einnig var í fyllsta máta óeðlilegt að stefnandi skyldi gera slíkt meðan bifreið var ekið áfram, þ.e. áður en henni var bakkað til að stilla hana af og finna jafnvægispunktinn.  Þá er óskiljanlegt að stefnandi skyldi ekki sleppa  taki af sliskjunni í stað þess að halda sér fast í hana við uppsveifluna en þá hefði slysið ekki orðið.  Slysið verður ekki rakið til neinna atvika, sem leitt geti til ábyrgðar stefnda á afleiðingum þess, heldur varð það fyrir óhappatilviljun og  aðgæsluleysi stefnanda.

 Samkvæmt þessu er niðurstaða málsins sú að sýkna beri stefnda af kröfum stefnanda.

Eftir þessum úrslitum ber, sbr. 1. mgr. 130. gr. laga nr. 91/1991, að dæma stefnanda til að greiða stefnda málskostnað sem er ákveðinn 350.000 krónur.

Gjafsóknarkostnaður stefnanda greiðist úr ríkissjóði, þar með talin laun lögmanns hans, Karls Ó. Karlssonar héraðsdómslögmanns, 400.000 krónur.

Mál þetta dæmir Sigurður H. Stefánsson héraðsdómari.

D ó m s o r ð:

Stefndi, Ryðvörn Þórðar ehf., er sýkn af kröfum stefnanda, Gunnlaugs Gunnarssonar.

Stefnandi greiði stefnda 350.000 krónur í málskostnað.

Gjafsóknarkostnaður stefnanda, greiðist úr ríkissjóði, þar með talin laun lögmanns hans, Karls Ó. Karlssonar héraðsdómslögmanns, 400.000 krónur.