Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma Benedikt Bogason hæstaréttardómari og Ingveldur Einarsdóttir og Þorgeir Ingi Njálsson settir hæstaréttardómarar.

Varnaraðili skaut málinu til Hæstaréttar með kæru 4. apríl 2017 sem barst réttinum ásamt kærumálsgögnum 5. sama mánaðar. Kærður er úrskurður Héraðsdóms Reykjaness 4. apríl 2017 þar sem varnaraðila var gert að sæta áfram gæsluvarðhaldi allt til föstudagsins 21. apríl 2017 klukkan 16. Kæruheimild er í l. lið 1. mgr. 192. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála. Varnaraðili krefst þess aðallega að hinn kærði úrskurður verði felldur úr gildi, til vara að farbanni verði beitt í stað gæsluvarðhalds, en að því frágengnu að varðhaldinu verði markaður skemmri tími.

Sóknaraðili krefst þess aðallega að varnaraðila verði gert að sæta gæsluvarðhaldi til þriðjudagsins 2. maí 2017, en til vara að hinn kærði úrskurður verði staðfestur.

Aðalkrafa sóknaraðila er sama efnis og sú krafa sem hann hafði uppi í héraði. Þessi kröfugerð fyrir Hæstarétti er sóknaraðila heimil samkvæmt 4. mgr. 199. gr., sbr. 4. mgr. 195. gr. laga nr. 88/2008.

Með vísan til forsendna hins kærða úrskurðar verður fallist á með héraðsdómi að fullnægt sé skilyrðum c. liðar 1. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 til að varnaraðila verði gert að sæta gæsluvarðhaldi. Með hliðsjón af þessum grundvelli varðhaldsins eru á hinn bóginn ekki efni til að marka því skemmri tíma en sóknaraðili hefur krafist. Verður krafa sóknaraðila því tekin til greina á þann veg sem í dómsorði greinir.

Dómsorð:

Varnaraðili, X, sæti áfram gæsluvarðhaldi allt til þriðjudagsins 2. maí 2017 klukkan 16.

Úrskurður Héraðsdóms Reykjaness 4. apríl 2017.

Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hefur krafist þess að X, kennitala [...],  [...] verði gert að sæta gæsluvarðhaldi, allt til þriðjudagsins 2. maí 2017, klukkan 16:00.

Krafan er reist á c. lið 1. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála. Lögreglustjóri telur að kærði sé undir grun um brot gegn 248. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940.

Kærði mótmælir kröfu lögreglustjóra. Hann krefst þess að kröfunni verði hafnað.

Í greinargerð lögreglustjórans á höfuðborgarsvæðinu kemur fram að kærði hafi verið handtekinn 27. mars síðastliðinn og úrskurðaður degi síðar í gæsluvarðhald til dagsins í dag á grundvelli rannsóknarhagsmuna, sbr. málið númer R-175/2017. Kærði sé nú undir sterkum grun um eftirtalin fjársvikabrot:

          Mál lögreglu númer [...]. Fjársvik. Þann 8. mars síðastliðinn kærði aðili kærða fyrir fjársvik. Kvaðst hún hafa greitt kærða 300.000 krónur 14. febrúar síðastliðinn sem fyrirfram greidda leigu vegna marsmánaðar fyrir einbýlishúsið að A í Njarðvík. Kærandi hefði séð auglýsingu kærða á Bland.is um leigu á húsnæðinu. Jafnframt hefði kærði krafist 900.000 króna í tryggingu sem kærandi hefði ekki greitt. Ekkert hefði orðið úr leigunni. Kærandi hefði verið í samskiptum við kærða með tölvu og síma um afhendingu og frekari greiðslur, þar sem kærði virðist beita blekkingum til að hafa fé út úr kæranda vegna húsnæðisins. Hefði kærandi lagt fram gögn um samskipti við kærða máli sínu til stuðnings. Kærandi kvaðst hafa verið í sambandi um endurgreiðslu og kærði hafi lofað en ekkert greitt til baka. Hefði félag á vegum kærða, B ehf., gert samning um kaup á ofangreindri eign, sem greiða átti í júní 2017, en félagið hafi ekki haft heimild til að framleigja eignina. Að mati lögreglu hafi kærði gefið ótrúverðugar skýringar á málinu.

          Mál lögreglu númer [...]. Fjársvik. Kæra frá 23. mars síðastliðinn vegna sama húsnæðis að A í Njarðvík. Í málinu kveðst kærandi hafa greitt kærða um 1.328.000 krónur inn á bankareikning B ehf., 900.000 krónur 14. febrúar síðastliðinn og 428.000 krónur 17. febrúar, það er þriggja mánaða leigu og tryggingu fyrir sama húsnæði. Kærandi kvaðst hafa séð auglýsingu á Bland.is. Kærandi hefði svo fengið símtal frá réttmætum eiganda húsnæðisins þar sem hann bar að kærði væri ekki réttmætur eigandi og hefði ekki heimild til að leigja húsnæðið. Kærði sé undir sterkum grun um að hafa svikið út fyrrnefnda upphæð með blekkingum, en því neiti kærði og gefi ótrúverðugar skýringar.

          Mál lögreglu nr. [...]. Fjársvik. Kæra frá 28. mars síðastliðinn, þar sem kært sé fyrir fjársvik vegna húsnæðis í A, sem kærandi hafi leigt án heimildar. Kærandi kveðst hafa komist í samband við kærða gegnum Bland.is, þar sem húsnæðið hafi verið auglýst og hafa greitt kærða í tvígang vegna leigu á ofangreindu húsnæði, 300.000 krónur 14. febrúar síðastliðinn sem tryggingu og 300.000 krónur 10. mars síðastliðinn. Hafi fjármunirnir verið millifærðir á félag skráð á kærða, B ehf. Kveðst kærandi ekki hafa fengið lykil og ítrekað reynt að ná tali af kærða vegna þess. Þegar kærandi hafi náð sambandi við kærða kvað hann leiguna vera 600.000 krónur og ætlaður samningur hafi verið óundirritaður af hálfu kærða. Kærði sé undir sterkum grun um fjársvik fyrir að hafa með blekkingum svikið út 600.000 krónur.

          Mál lögreglu númer [...]. Fjársvik. Kæra eiganda A frá 23. mars, en þar er kærði grunaður um að hafa svikið út í mars 2017 900.000 krónur vegna sama húsnæðis, sem hann framleigði án heimildar. Samskiptin við kærða hafi byrjað með þeim hætti að fyrirtækið B ehf. hafi gert kauptilboð í eignina A 8. desember 2016, sem hafi verið tekið. Greiða hafi átt með einni greiðslu við kaupsamning í síðasta lagi 3. mars 2017. Þangað til hafi félagið ætlað að leigja húsið frá 3. janúar 2017. Leigan hafi átt að vera 260.000 krónur á mánuði og 10. janúar síðastliðinn hafi verið greiddar 144.000 krónur. Þann 20. febrúar síðastliðinn hafi verið greiddar 205.000 krónur.

          Þann 21. mars síðastliðinn hafi kærandi farið, ásamt eiginmanni sínum, að A og séð einhverja inni  í húsinu. Að sögn kæranda hafi hann hringt í kærða og þá hafi hann sagst vera í New York. Samkvæmt upplýsingum kæranda hafi komið í ljós að Pólverjar [sic.] höfðu leigt eignina til tveggja ára og hafi þeir greitt 900.000 krónur fyrirfram til kærða sem tryggingu, sbr. fyrri kæru, mál númer [...]. Samkvæmt upplýsingum kæranda hafi Pólverjarnir verið hræddir og hafi kærði haft í hótunum við þá. Hafði kærði verið búinn að segja þeim að ef einhver myndi koma ættu þeir að segjast vera vinir hans sem væru að vinna að lagfæringum á húsinu. Samkvæmt kæranda hafi hún rætt við Pólverjana, kynnt  þeim stöðuna og þeir hafi sagt henni að þeir hafi skrifað undir leigusamning og hafi verið búnir að vera í húsinu í mánuð. Strax um kvöldið hafi þeir komið heim til kæranda og hafi leigusamningur þeirra verið ljósritaður og málin rædd. Kærandi sagðist vera búinn að skipta um skrá að húsinu. Kærandi kvaðst hafa rift leigusamningi við kærða/B ehf. 21. mars síðastliðinn.

          Það sé sterkur rökstuddur grunur lögreglu að með þessu móti hafi kærði svikið út fjármuni með blekkingum með því að leigja sama húsnæði án heimildar að A á sama tímabili, þremur aðilum í því skyni að afla sér ávinnings. Telst þetta varða við 248. gr. almennra hegningarlaga.

          Mál lögreglu númer [...]. Fjársvik. Kæra frá 23. mars síðastliðinn. Þar sé kærði grunaður um að hafa leigt íbúð að C í Hafnarfirði 19. október síðastliðinn. Kærandi hafi séð auglýsingu á Bland.is og skoðað íbúðina, og hitt þar aðila sem hafi kynnt sig sem D. Daginn eftir hafi hún greitt 700.000 krónur til kærða sem tryggingu, en kærði hafði boðið íbúðina með skilyrði um tryggingu. Hafi kærandi fengið lykla og íbúðina afhenta. Síðar hafi komið í ljós við þinglýsingu leigusamnings að íbúðin hafi verið í eigu E ehf. og hafi komið fram að kærði hafi ekki haft umboð til leigja íbúðina. Félagið B ehf. hafi leigt íbúðina og ekki staðið við neitt og hafi átt að bera aðilann út. Kærði hafi því svikið út nefnda fjárhæð með blekkingum og kynnt sig sem leigusala. Samkvæmt upplýsingum kæranda hafi hún verið í samskiptum við kærða um að hann endurgreiddi og hafi hann lofað greiðslu en ekkert orðið úr því. Kærði hafi gefið ótrúverðugar skýringar á málinu, en viðurkenni að hafa móttekið 700.000 krónur.  

          Mál lögreglu númer [...]. Fjársvik. Kærði sé kærði grunaður um að hafa með blekkingum svikið út úr aðila leigugreiðslur vegna húsnæðis að F og G í Kópavogi að fjárhæð 1.350.000 krónur, en málið hafi verið kært til lögreglu 20. október 2016. Kærandi hafi greitt 1.000.000 króna sem hafi verið fyrirframgreidd leiga vegna F. Kærði hafi játað að hafa móttekið upphæðina vegna leigu eignarinnar. Kærði virðist ekki hafa haft umboð til að leigja G, en sú eign hafi verið í eigu þriðja aðila. Kærði hefði verið starfsmaður fasteignasölunnar [...] og [...], en hætt þar störfum. Svo virtist sem kærði hafi útbúið samninga í nafni [...]. Kærði neiti sök, en gefi ekki  trúverðugar skýringar.

          Eldri mál frá 2015, en kærði hafi þá verið á reynslulausn (2. mars 2014, 495 daga eftirstöðvar, sem hafi lokið 2. mars 2016), sbr. sakavottorð og ákvörðun um reynslulausn. 

          Mál lögreglu númer [...]. Fjársvik. Kæra frá 20. mars 2015. Kærði sé kærði grunaður um að hafa svikið aðila með því að auglýsa á vefsíðunni „Bland“ Iphone 6 + síma til sölu, og  hafi kærandi greitt inn á reikning kærða í Íslandsbanka 105.000 krónur með þremur greiðslum. Kærandi hafi aldrei fengið símann afhentan þrátt fyrir að kærði hafi lofað að endurgreiða andvirðið. Kærði geti ekki gefið viðhlítandi skýringar á þessu. Ekki hafi náðst í kærða, þar sem hann virðist hafa verið í útlöndum, en málið hafi verið kært í maí 2015. Kærði geti ekki gefið viðhlítandi skýringar á málinu.

          Mál  lögreglu númer [...]. Fjársvik. Kæra frá 13. maí 2015. Kærði sé grunaður um að hafa svikið aðila með því að auglýsa á vefsíðunni „Bland“ Samsung síma til sölu, en kærandi hafi greitt kærða 90.000 krónur með því að leggja andvirði símans inn á reikning kærða, en kærandi hafi aldrei fengið símann afhentan. Ekki hafi náðst í kærða, en málið hafi verið kært í júlí 2015. Kærði geti ekki gefið viðhlítandi skýringar á þessu. Ætlað sakarefni sé talið varða við 248. gr. almennra hegningarlaga.  

          Í málum þessum hafi kærði meðal annars verið í tölvu-, net- og símasamskiptum við kærendur, þar sem hann beiti blekkingum og þar sem hann lofi meðal annars að greiða til baka umræddar greiðslur.

          Lögregla telji vera sterkan rökstuddan grun um að kærði hafi svikið út fé af aðilum með blekkingum og því sé nauðsynlegt að hann sæti gæsluvarðhaldi til að lögregla geti lokið málum með útgáfu ákæru og með meðferð málsins fyrir dómi. Um sé að ræða fjársvik sem beinist að fólki sem oft sé í erfiðri aðstöðu vegna erfiðs leigumarkaðar. Það sé mat lögreglu að um sé að ræða brotahrinu, sem þurfi að stöðva og því sé nauðsynlegt að kærði sæti gæsluvarðhaldi til að lögregla geti lokið málum á kærða. Kærði sé undir sterkum rökstuddum grun um aðild að málunum samkvæmt gögnum málsins og framburði vitna. Kærði hafi áður komið við sögu lögreglu í tengslum við fjársvik og hafi hann hlotið dóma vegna fjársvika hér á landi og í Danmörku. Það sé því brýnt með vísan til alls framanritaðs og gagna málsins að öðru leyti að kærða verði með vísan til c. liðar 1. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála gert að sæta gæsluvarðhaldi til þriðjudagsins 2. maí 2017 kl. 16.00. Með vísan til brotaferils kærða á undanförnum vikum sé það mat lögreglustjóra að yfirgnæfandi líkur séu á því að kærði muni halda áfram brotastarfsemi fari hann frjáls ferða sinna en nauðsynlegt sé að ljúka sem fyrst þeim málum sem séu til meðferðar hjá lögreglu og dómstólum. Er þess krafist  að krafan nái fram að ganga.

Niðurstaða:

Samkvæmt gögnum málsins er kærði undir rökstuddum grun um fjölda hegningarlagabrota. Þá liggur fyrir að kærði á að baki nokkurn sakarferil og hefur í þrígang hlotið dóma fyrir brot gegn 248. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Hlaut kærði reynslulausn [...] 2014 í tvö ár á 495 daga eftirstöðvum refsingar samkvæmt tveimur dómum, uppkveðnum [...] og [...] 2013. Í greinargerð lögreglustjórans á höfuðborgarsvæðinu er rakinn brotaferill kærða á árunum 2015, 2016 og 2017. Við brotum þessum liggur fangelsisrefsing ef sök sannast. Með vísan til greinargerðar lögreglustjóra og gagna málsins þykir kominn fram rökstuddur grunur um að kærði hafi gerst sekur um háttsemi sem fangelsisrefsing er lögð við og að ætla megi að hætta sé á að kærði muni halda áfram brotastarfsemi fari hann frjáls ferða sinna. Er því fallist á það með lögreglustjóra að skilyrði c. liðar 1. mgr. 95. gr. laga 88/2008 um meðferð sakamála séu uppfyllt. Er krafa um gæsluvarðahald því tekin til greina með þeim hætti sem nánar greinir í úrskurðarorði. Þykir réttlætanlegt að marka varðhaldinu skemmri tíma en krafist er, sérstaklega að því gættu að kærði hefur setið í gæsluvarðhaldi frá 28. mars síðastliðinn á grundvelli a. liðar 1. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008.

Jón Höskuldsson héraðsdómari kveður upp úrskurð þennan.

Ú r s k u r ð a r o r ð:

Kærði, X, skal sæta gæsluvarðhaldi allt til föstudagsins 21. apríl 2017, klukkan 16:00.