Fimmtudaginn 1. desember 2005.
Nr. 256/2005.	Iceland Seafood International ehf. (Ragnar Halldór Hall hrl.) gegn Sigurði Jóhannssyni (Kristinn Bjarnason hrl.)

 

Kröfugerð. Lögvarðir hagsmunir. Vinnusamningur. Samkeppni. Lögbann.

SJ réðist samkvæmt ráðningarsamningi 4. apríl 2003 til starfa hjá S. Á síðari hluta árs 2004 voru ákveðnar verulegar skipulagsbreytingar hjá S, sem fólust meðal annars í flutningi innkaupa- og sölustarfsemi félagsins til IS, dótturfélags S. SJ ritaði undir sérstaka yfirlýsingu 10. desember þar sem hann staðfesti að hafa verið upplýstur um slíkt og að ráðningarsamningar við starfsfólk S færðust til IS. SJ sagði starfi sínu lausu 28. desember 2004. Í fyrrnefndum ráðningarsamningi var sérstakt samkeppnisákvæði, sem lagði vissar hömlur á frelsi SJ til að starfa fyrir keppinauta IS. Fallist var á með IS að fyrirtækið hefði lögvarða hagsmuni af úrlausn um kröfu sína um viðurkenningu á því, að SJ hafi verið óheimilt að ráða sig í þjónustu keppinautar IS á tilteknu tímabili. Samkvæmt orðalagi samkeppnisákvæðisins var skylda SJ samkvæmt ákvæðinu berum orðum tengd við launagreiðslur til hans. IS greiddi SJ ekki laun 15. janúar 2005 vegna ætlaðra brota hans á umræddu ákvæði ráðningarsamningsins, en þann dag gjaldféllu laun hans fyrir janúarmánuð. SJ hafði andmælt því að hafa tekið þátt í störfum hjá samkeppnisaðila fyrir það tímamark. Varð slíkt heldur ekki með vissu ráðið af gögnum málsins. Var SJ samkvæmt framangreindu sýknaður af fyrrnefndri viðurkenningarkröfu IS. Kröfu IS um staðfestingu á lögbanni vegna þeirrar kröfu var hins vegar vísað frá Hæstarétti, þar sem liðinn var sá tími sem dómkrafan laut að. Þá var krafa IS um dómsviðurkenningu á að K væri óheimilt að nýta sér atvinnuleyndarmál eða trúnaðarupplýsingar í eigu IS vísað frá héraðsdómi með vísan til 80. gr. laga um meðferð einkamála. Af þeirri niðurstöðu leiddi að synjað var kröfu IS um staðfestingu lögbanns er varðaði efni þeirrar kröfu.

 

Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Árni Kolbeinsson, Jón Steinar Gunnlaugsson og Ólafur Börkur Þorvaldsson.

Áfrýjandi skaut máli þessu til Hæstaréttar 16. júní 2005. Hann gerir eftirfarandi dómkröfur:

1. Að viðurkennt verði með dómi að stefnda hafi verið óheimilt að ráða sig í þjónustu Seafood Union ehf., eða halda við slíkri ráðningu, hvort heldur sem launþegi, ráðgjafi, stjórnarmaður eða sjálfstæður verktaki, eða taka á nokkurn annan hátt þátt í starfsemi þess félags frá 1. janúar 2005 til 30. júní 2005.

2. Að viðurkennt verði með dómi að stefnda sé óheimilt að nýta sér á nokkurn hátt atvinnuleyndarmál eða trúnaðarupplýsingar í eigu áfrýjanda, sem vera kynnu í vörslum stefnda eða kynnu að komast í hans vörslur.

3. Að staðfest verði með dómi lögbann er sýslumaðurinn í Reykjavík lagði á 24. janúar 2005 við því að stefndi réði sig í þjónustu Seafood Union ehf., eða héldi við slíkri ráðningu, hvort heldur sem launþegi, ráðgjafi, stjórnarmaður, eða sjálfstæður verktaki, eða tæki á nokkurn annan hátt þátt í starfsemi þess félags til 30. júní 2005.

4. Að staðfest verði með dómi lögbann er sýslumaðurinn í Reykjavík lagði á 24. janúar 2005 við því að stefndi hagnýtti sér á nokkurn hátt atvinnuleyndarmál og/eða trúnaðarupplýsingar í eigu áfrýjanda, sem vera kynnu í vörslum stefnda eða kynnu að komast í hans vörslur.

Þá krefst áfrýjandi málskostnaðar í héraði og fyrir Hæstarétti.

Stefndi krefst staðfestingar héraðsdóms og málskostnaðar fyrir Hæstarétti.

I.

Dómkrafa áfrýjanda í 2. tölulið kröfugerðar hans lýtur að dómsviðurkenningu á að stefnda sé óheimilt að nýta sér atvinnuleyndarmál eða trúnaðarupplýsingar í eigu áfrýjanda. Áfrýjandi hefur ekki tilgreint hvaða atvinnuleyndarmál eða trúnaðarupplýsingar það séu sem krafa hans beinist að og þá hvort slík leyndarmál eða upplýsingar hafi komist í vörslur stefnda. Uppfyllir málatilbúnaður áfrýjanda því ekki skilyrði 80. gr. laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála er lúta að kröfugerð og reifun máls og verður þessari dómkröfu því sjálfkrafa vísað frá héraðsdómi. Af þessari niðurstöðu leiðir að synja ber kröfu áfrýjanda í 4. tölulið kröfugerðar hans um staðfestingu lögbanns er sýslumaðurinn í Reykjavík lagði á 24. janúar 2005 og varðar efni umræddrar dómkröfu.

II.

Með 3. tölulið dómkrafna sinna krefst áfrýjandi þess að staðfest verði með dómi lögbann er sýslumaðurinn í Reykjavík lagði á 24. janúar 2005 við því að stefndi réði sig í þjónustu Seafood Union ehf., héldi við slíkri ráðningu, eða tæki þátt í starfsemi félagsins til 30. júní 2005. Nú er liðinn sá tími sem dómkrafa þessi lýtur að og hefur áfrýjandi ekki lengur lögvarða hagsmuni af því að fá úrlausn um hana. Verður henni því vísað frá Hæstarétti.

III.

Fallist er á með áfrýjanda að hann hafi lögvarða hagsmuni af úrslausn um þá kröfu sem getur í 1. tölulið kröfugerðar hans þó að sá tími sé liðinn sem krafan tekur til. Málavöxtum og málsástæðum aðila er lýst í hinum áfrýjaða dómi. Eins og þar kemur fram réðist stefndi samkvæmt ráðningarsamningi 4. apríl 2003 til starfa hjá SÍF hf. sem forstöðumaður samkvæmt starfslýsingu meðfylgjandi samningnum. Fram er komið í málinu að undir lok árs 2004 voru ákveðnar verulegar skipulagsbreytingar hjá SÍF hf. er fólust meðal annars í flutningi innkaupa- og sölustarfsemi félagsins til áfrýjanda sem mun hafa verið dótturfélag SÍF hf. Hinn 10. desember 2004 ritaði stefndi undir sérstaka yfirlýsingu þar sem hann staðfesti að hafa verið upplýstur um slíkt og jafnframt að honum hafi „verið gerð grein fyrir því að við þessa breytingu færðust ráðningarsamningar við starfsfólk SÍF hf. til Iceland Seafood International ehf.“ Stefndi sagði upp störfum 28. desember 2004. Í 7. gr. framangreinds ráðningarsamnings voru sérstök ákvæði „um viðskiptaleyndarmál og samkeppnishömlur“,  sem áfrýjandi reisir kröfur sínar á og rakin eru í héraðsdómi. Lutu þau að því að  meðan stefndi „er í starfi og eftir að ráðningarsamningi er slitið“ skyldu  gilda  tilgreindar samkeppnishömlur er  kváðu  meðal  annars  á  um  að stefnda væri „óheimilt  til  jafnlengdar  þess tíma er hann fær greidd laun frá SÍF hf. að ráða sig til vinnu hjá eða  vinna fyrir samkeppnisfyrirtæki“ eða hefja  sjálfur slíka starfsemi. Orðalag samningsákvæðisins  tengir þannig gildistíma skyldu stefnda að þessu leyti berum orðum  við launagreiðslur til hans.  Eins og fram kemur í héraðsdómi  greiddi  áfrýjandi  stefnda  ekki  laun 15. janúar 2005 vegna  ætlaðra  brota  hans  á  ákvæðum 7. gr. samningsins,  en þennan dag gjaldféllu  laun  hans  fyrir janúarmánuð. Stefndi hefur andmælt því að hafa tekið þátt í störfum hjá samkeppnisaðila fyrir það tímamark. Verður slíkt heldur ekki með vissu ráðið af gögnum málsins. Stefndi verður samkvæmt þessu sýknaður af þeirri kröfu áfrýjanda sem hér um ræðir.

Ákvæði héraðsdóms um málskostnað verður staðfest.

Áfrýjandi verður dæmdur til að greiða stefnda málskostnað fyrir Hæstarétti eins og í dómsorði greinir.

Dómsorð:

Vísað er frá héraðsdómi kröfu áfrýjanda, Iceland Seafood International ehf., um að viðurkennt verði að stefnda, Sigurði Jóhannssyni, sé óheimilt að hagnýta sér á nokkurn hátt atvinnuleyndarmál eða trúnaðarupplýsingar í eigu áfrýjanda, sem vera kynnu í vörslum stefnda eða kynnu að komast í hans vörslur.

Synjað er kröfu áfrýjanda um staðfestingu lögbanns er sýslumaðurinn í Reykjavík lagði á 24. janúar 2005 við því að stefndi hagnýtti sér á nokkurn hátt atvinnuleyndarmál og/eða trúnaðarupplýsingar í eigu áfrýjanda, sem vera kynnu í vörslum stefnda eða kynnu að komast í hans vörslur.

Vísað er frá Hæstarétti kröfu áfrýjanda um að staðfest verði með dómi lögbann er sýslumaðurinn í Reykjavík lagði á 24. janúar 2005 við að stefndi réði sig í þjónustu Seafood Union ehf., eða héldi við slíkri ráðningu, hvort heldur sem launþegi, ráðgjafi, stjórnarmaður, eða sjálfstæður verktaki, eða tæki á nokkurn annan hátt þátt í starfsemi þess félags til 30. júní 2005.

Stefndi er sýkn af kröfu áfrýjanda um að viðurkennt verði með dómi að honum hafi verið óheimilt að ráða sig í þjónustu Seafood Union ehf. eða halda við slíkri ráðningu, hvort heldur sem launþegi, ráðgjafi, stjórnarmaður eða sjálfstæður verktaki, eða taka á nokkurn annan hátt þátt í starfsemi þess félags frá 1. janúar 2005 til 30. júní 2005.

Málskostnaðarákvæði héraðsdóms skal vera óraskað.

Áfrýjandi greiði stefnda 250.000 krónur í málskostnað fyrir Hæstarétti.

 

 

Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur 26. maí 2005.

             Mál þetta var höfðað 31. janúar 2005 og dómtekið 13. þ. m.

Stefnandi er Iceland Seafood International ehf., Fornubúðum 5, Hafnarfirði. Stefndi er Sigurður Jóhannsson, Arnarhrauni 35, Hafnarfirði.

Stefnandi gerir eftirtaldar dómkröfur:

1.                                  Að viðurkennt verði með dómi að stefnda sé óheimilt að ráða sig í þjónustu Seafood Union ehf., kt. 450771-1479, eða halda við slíkri ráðningu, hvort heldur sem launþegi, ráðgjafi, stjórnarmaður eða sjálfstæður verktaki, eða taka á nokkurn annan hátt þátt í starfsemi þess til 30. júní 2005.

2.                                  Að viðurkennt verði með dómi að stefnda sé óheimilt að hagnýta sér á nokkurn hátt atvinnuleyndarmál og/eða trúnaðarupplýsingar í eigu stefnanda sem vera kunna í vörslu stefnda eða kunna að komast í hans vörslur.

3.                                  Að staðfest verði með dómi lögbann er sýslumaðurinn í Reykjavík lagði hinn 24. janúar 2005 við því að stefndi réði sig í þjónustu Seafood Union ehf., kt. 450771-1479, eða héldi við slíkri ráðningu, hvort heldur sem launþegi, ráðgjafi stjórnarmaður eða sjálfstæður verktaki, eða tæki á nokkurn annan hátt þátt í starfsemi þess til 30. júní 2005.

4.                                  Að staðfest verði með dómi lögbann er sýslumaðurinn í Reykjavík lagði hinn 24. janúar 2005 við því að stefndi hagnýtti sér á nokkurn hátt atvinnuleyndarmál og/eða trúnaðarupplýsingar í eigu stefnanda sem kynnu að vera í vörslu stefnda eða kynnu að komast í hans vörslur.

5.                                  Að stefndi verði dæmdur til að greiða stefnanda málskostnað.

Stefndi krefst þess að viðurkenningarkröfum stefnanda og kröfu um staðfestingu lögbanns verði hafnað og að stefnanda verði gert að greiða sér máls­kostnað.

Í upphafi krafðist stefndi þess að sakarefni málsins yrði skipt upp þannig að það yrði fyrst í stað aðeins sótt og varið um atriði sem varða kröfu stefnanda um staðfestingu lögbanns þess sem lagt var á stefnda.  Í þinghaldi 15. mars sl. kunngerði dómari þá ákvörðun sína að beita ekki heimild til að skipta sakarefni.  Stefndi krafðist þess einnig að viðurkenningarkröfum stefnanda yrði vísað frá dómi.  Af hálfu stefnanda var þeirri kröfu mótmælt.  Munnlegur málflutningur um ágreiningsefni þetta fór fram 15. apríl sl. og var kröfunni hafnað með úrskurði 28. s.m.

Í stefnu segir að stefnandi reki starfsemi sem falin sé í inn- og útflutningi á sjávarafurðum.  Stefndi hafi gegnt stöðu forstöðumanns markaðs- og sölusviðs svo og forstöðumanns birgðahalds og afskipunar fyrir stefnanda og hafi ráðningarsamningar hans og annarra einstaklinga, sem störfuðu við sölu- og útflutningsdeild SÍF hf., verið fluttir yfir til stefnanda.

Frammi liggur ráðningarsamningur, dags. 4. apríl 2003, milli SÍF hf. og stefnda.  Þar kemur fram í 1. gr. að stefnandi ráði stefnda í stöðu forstöðumanns markaðs- og sölusviðs svo og forstöðumanns birgðahalds og afskipunar og sé aðal­vinnu­staður starfsmanns Fornubúðir 5, Hafnarfirði.

Í 2. gr. samningsins segir að hann gildi frá 1. janúar 2003.  Gagnkvæmur upp­sagnarfrestur er ákveðinn 6 mánuðir frá næstu mánaðamótum að telja eftir uppsögn.

Í 3. gr. samningsins er kveðið á um launakjör og m.a. að laun skuli greiðast 15. hvers mánaðar.

Í 7. gr. samningsins eru svofelld ákvæði undir fyrirsögninni “Um viðskiptaleyndarmál og samkeppnishömlur”:

 “Meðan starfsmaður er í starfi og eftir að ráðningarsamningi er slitið gilda eftirfarandi samkeppnishömlur:

A.                               Starfsmaður skuldbindur sig til að veita engum upplýsingar um rekstur eða önnur trúnaðarmál sem honum kunna að vera trúað fyrir eða hann kemst að í starfi sínu hjá Iceland Seafood nema með samkomulagi við framkvæmdastjóra.

B.                                Starfsmanni er óheimilt án skriflegs samþykkis frá framkvæmda­stjóra að taka þátt í starfsemi sem rekin er í sama tilgangi og Iceland Seafood eða í beinni samkeppni við Iceland Seafood.

C.                                Starfsmanni er óheimilt til jafnlengdar þess tíma sem hann fær greidd laun frá Iceland Seafood að ráða sig í vinnu hjá eða vinna fyrir samkeppnisfyrirtæki, hvort heldur sem stjórnamaður eða ráð­gefandi starfsmaður eða hefja sjálfur starfsemi í samkeppni við Iceland Seafood.  Hefji starfsmaður störf hjá þriðja aðila við óskylda starfsemi koma laun vegna þeirrar vinnu ekki til frádráttar þeirri fjárhæð sem Iceland Seafood greiðir starfsmanni á um­sömdum uppsagnartíma vegna samkeppnishamlana.

D.                               Starfsmaður lýsir því yfir og gefur um það drengskaparloforð að þegar hann lætur af störfum muni hann ekki taka með sér nein umboð eða viðskiptatengsl sem tengjast Iceland Seafood eða dótturfélögum.”

Í 8. gr. samningsins segir m.a. um “þagnarheiti” að starfsmaður sé bundinn þagnarheiti um allt það sem hann fái vitneskju um í sambandi við framkvæmd starfs síns og vinnu nema um sé að ræða atriði sem þriðji maður eigi að fá vitneskju um eðli málsins samkvæmt. Slík þagnarskylda gildi einnig eftir að starfsmaður hætti störfum hjá Iceland Seafood.

Í 9. gr. samningsins segir að brjóti starfsmaður gegn ákvæðum 7. og 8. gr. ráðningarsamningsins, svo og ef hann fari ekki eftir skýrum fyrirmælum yfirmanns, skuli líta á það sem verulega vanefnd á samningnum.

Frammi liggur svohljóðandi yfirlýsing stefnda, dags. 10. desember 2004:  Ég undirritaður, staðfesti hér með að hafa verið upplýstur um að innkaupa- og sölustarfsemi SÍF hf. hafi verið færð yfir til Iceland Seafood Internaional ehf., kennitala 611088-1329.  Þá var undirrituðum gerð grein fyrir því að við þessa breytingu færðust ráðningarsamningar við starfsfólk SÍF hf. til Iceland Seafood International ehf.  Undirritaður hefur verið upplýstur um að réttarstaða sín sem starfsmanns sé óbreytt við ofangreindar breytingar.  Starfskjör undirritaðs, réttindi eða skyldur samkvæmt ráðningarsamningi hans haldist því óbreytt.  Undirritaður gerir engar athugasemdir við þessar breytingar.”

Samkvæmt framlögðum launaseðlum greiddi stefnandi stefnda laun fyrir mánuðina nóvember og desember 2004.

Með bréfum, öllum dags. 28. desember 2004, sögðu stefndi, Björgvin Gests­son, Ingvar Eyfjörð og Kristján Jóhannesson ásamt þremur öðrum starfsmönnum stefnanda, upp störfum sínum frá og með dagsetningu bréfanna.  Mál stefnanda gegn öllum framangreindum mönnum eru rekin samhliða fyrir dóminum og eru atvik hin sömu að  undanskildu því er tekur að nokkru til grundvallar samningssambands og stöku ákvæða ráðningarsamninga.  Því er haldið fram af hálfu stefnanda, ómótmælt af hálfu hinna stefndu,  að þeir hafi haft í hyggju að ráðast til starfa hjá nýju fyrirtæki, Seafood Union ehf.  Samkvæmt hlutafélagaskrá er dagsetning samþykkta félagsins 4. janúar 2005.  Um tilgang félagsins segir að hann sé “inn- og útflutningur sjávarafurða, kaup og sala sjávarafurðir, umboðsviðskipti með sjávarafurðir, umboðsviðskipti með sjávarafurðir, rekstur fasteigna og lánastarfsemi.”  Engra framangreindra manna er getið sem stofnenda, stjórnarmanna, framkvæmdastjóra eða prókúruhafa.  Þó var Ingvar Eyfjörð tilkynntur sem prókúruhafi 3. janúar 2005 til fyrirtækjaskrár RSK en afturköllun prókúru hans var síðan tilkynnt 5. s.m.

Uppsagnarbréf stefnda kveður á um að hann segi upp starfi sínu hjá stefnanda og er það móttekið af Erni Viðari Skúlasyni.

Í bréfi stefnanda, dags. 3. janúar 2005, til stefnanda, segir:

“Með bréfi sem móttekið var þann 28. desember sl. var tilkynnt að ég segði upp starfi mínu.  Á fundi með þér sem haldinn var þann 30. desember sl. tilkynntir þú að breytingar yrðu á starfi mínu og starfsaðstöðu á uppsagnarfresti sem hófst þann 1. sl.  Þar á meðal var þess krafist að ég skilaði þeim búnaði sem fyrirtækið hafði látið mér í té til þess að sinna starfi mínu og hef ég þegar orðið við þeirri kröfu.

Á almennum starfsmannafundi þann 29.12.04 tilkynntir þú að mér væri ekki heimill aðgangur að starfstöðvum SIF/Iceland Seafood.  Þá hefur þú ásamt Jakob Sigurðssyni forstjóra Sif hf. komið á framfæri gegnum fjölmiðla að starfskröftum (svo)  minna sé ekki óskað.

Ég lít svo á að með framangreindri háttsemi hafi fyrirtækið í raun rift ráðningarsamningi við mig.

Í samræmi við ofangreint tilkynnist að ég lít svo á að vinnuskyldu minni við Iceland Seafood sé lokið.”

Í bréfi Arnar Viðars Skúlasonar, f.h. stefnanda til stefnda, dags. 4. janúar 2005, er vísað til uppsagnarbréfs hans og framangreinds bréfs dags. 3. janúar 2005.  Í bréfinu er því hafnað að forsvarsmenn félagsins hafi rift ráðningarsamningi við stefnda.  Vísað er til 2. gr. um að uppsagnarfrestur sé sex mánuðir og hafi byrjað að líða 1. janúar.  Vakin er athygli á því að samkvæmt meginreglum vinnuréttar haldi ráðningar­samningur stefnda við stefnanda fullu gildi meðan uppsagnarfrestur vari, þ.m.t. skyldur hans um trúnað við félagið og bann við að taka þátt í starfsemi sem teljist í samkeppni við það.  Þá er bent á að samkvæmt 7. gr. ráðningarsamningsins sé stefnda óheimilt að taka með sé nein umboð eða viðskiptatengsl, sem tengist félaginu eða dótturfélögum er hann láti af starfi sínu svo og að honum sé óheimilt að taka þátt í starfsemi sem teljist í samkeppni við félagið og gildi samkeppnisbannið eftir að ráðningarsamningi sé slitið.  Uppsögn stefnda, ásamt uppsögnum annarra starfsmanna félagsins sem borist hafi á sama tíma, komi félaginu í opna skjöldu og sé til þess fallin að valda því tjóni.  Fjölmiðlar hafi flutt fréttir um að stefndi hafi í hyggju, ásamt öðrum starfsmönnum félagsins, að hefja störf í beinni samkeppni við félagið en slíkt mundi brjóta gegn samnings- og trúnaðarskyldum hans við félagið.  Að lokum segir í bréfinu:  “Þess er óskað, með tilliti til alls ofangreinds, að þér komið til fundar við forsvarsmenn félagsins á skrifstofu þess miðvikudaginn 5. janúar kl. 15.30 til að ræða fyrirkomulag vinnuframlags yðar í uppsagnarfresti svo og aðra þætti starfsloka yðar.  Óskar félagið þess að samkomulag náist um þessa þætti svo ekki komi til ágreinings sem hvorugum aðilanum er t il framdráttar.  Tekið skal fram að, þar til samkomulag hefur náðst um annað, mun félagið ekki óska eftir vinnuframlagi yðar í uppsagnarfresti.”

 Í svarbréfi stefnda, til SÍF/Iceland Seafood, dags. 5. janúar 2005, segir að eins og atvikum sé háttað telji hann rétt að forsvarsmenn félagsins geri skriflega grein fyrir tillögum að samkomulagi um starfslok sín og þar á meðal um hugsanlegt vinnuframlag. 

Framangreindu bréfi svarar framkvæmdastjóri stefnanda, Örn Viðar Skúlason, með bréfi 5. janúar 2005.  Þar er ítrekað að ráðningarsamningur stefnda við félagið sé enn í fullu gildi.  Félagið lýsi því yfir að það sé tilbúið að greiða stefnda laun samkvæmt ráðningarsamningi út uppsagnarfrest án þess að farið verði fram á vinnuframlag hans að öðru leyti en því er varðar eðlilegan frágang á þeim verkefnum sem hann hafi sinnt hjá félaginu að því tilskyldu að yfirlýsing berist frá honum um að hann muni ekki taka á neinn hátt þátt í starfsemi sem teljist vera í samkeppni við félagið á uppsagnarfresti.  Ennfremur að því tilskyldu að hann lýsi yfir að hann virðið að fullu ákvæði ráðningarsamnings um trúnað.  Berist slík yfirlýsing frá stefnda fyrir kl. 10 föstudaginn 7. janúar telji félagið að málinu geti orðið lokið með samkomulagi um ofangreind atriði og um önnur atriði sem varða starfslok stefnda.  Berist slík yfirlýsing ekki líti félagið svo á að stefndi hafi þegar, eða hafi í hyggju á uppsagnarfresti, að taka þátt í starfsemi sem teljist vera í samkeppni við félagið í trássi við ráðningarsamning stefnda.

Í frétt Morgunblaðsins 6. janúar 2005  er sagt frá fréttatilkynningu SÍF.  Þar segir m.a. að SÍF hafi ákveðið að leggja fram lögbannsbeiðni vegna starfsemi nýs fisksölufyrirtækis sem átta fyrrverandi starfsmenn hafi stofnað en þeir hafi hætt störfum hjá félaginu rétt fyrir áramót.  Í tilkynningunni segir að SÍF og Iceland Seafood telji að tímasetning og umgjörð uppsagna starfsmanna sé með þeim hætti að markmiðið hafi verið að reyna að skaða félögin.  Í ljósi þeirra skuldbindinga, sem viðkomandi starfsmenn hafi gagnvart félaginu, hafi verið ákveðið að fara fram á lögbann við því að starfsmenn félagsins brjóti gegn ráðningarsamningum sínum með því að hefja samkeppni við félagið.  Ennfremur hafi verið ákveðið að óska eftir lög­reglu­rannsókn vegna rökstudds gruns um að eigur og trúnaðarupplýsingar félagsins hafi verið misnotaðar í þessu ferli.

Stefnandi krafðist þess við sýslumanninn í Reykjavík 17. janúar 2005 að hann legði lögbann við því að stefndi réði sig í þjónustu Seafood Union ehf., kt. 450771-1479, eða héldi við slíkri ráðningu, hvort heldur sem launþegi, ráðgjafi, stjórnarmaður eða sjálfstæður verktaki eða tæki á nokkur annan hátt þátt í starfsemi þess til 30. júní 2005; einnig við því að hann hagnýtti sér á nokkurn hátt atvinnuleyndarmál og/eða trúnaðarupplýsingar í eigu gerðarbeiðanda sem vera kunni í vörslu gerðarþola eð kunni að komast í hans vörslur.  Sýslumaðurinn í Reykjavík tók beiðnina fyrir og var stefnanda gert að setja tryggingu að upphæð 1.000.000 króna fyrir hugsanlegu tjóni af gerðinni.  Af hálfu gerðarþola voru lögð fram skrifleg mótmæli við lögbanns­beiðninni.  Sýslumaður féllst á lögbannsbeiðni stefnanda þann 24. janúar 2005.  Í rökstuðningi hans segir m.a. að gögn, sem lögð hafi verið fram í málinu, bendi til þess að gerðarþoli hafi litið svo á að hann væri starfsmaður gerðarbeiðanda enda þótt bein yfirlýsing frá honum um það liggi ekki fyrir.  Þau gögn, sem lögð hafi verið fram um að gerðarþoli hafi í hyggju að hefja störf hjá samkeppnisaðila gerðarbeiðanda, þyki gera það sennilegt að svo sé og muni þannig brjóta gegn lögvörðum rétti gerðar­beiðanda þann tíma sem samkeppnisbann vari samkvæmt ráðningarsamningi.  Ekki var talið liggja ljóst fyrir að hagsmunir gerðarbeiðanda væru nægilega tryggðir með refsingu eða skaðabótum.  Þá var ekki talið að ákvæði í ráðningarsamningi um gerðardóm kæmi í veg fyrir að gerðarbeiðandi gæti nýtt sér lögbannsúrræðið.

II

Málsástæður stefnanda:

Stefndi var starfsmaður stefnanda.  Þegar hann lét skyndilega af störfum hjá stefnanda lýsti hann því yfir við forsvarsmenn stefnanda að hann hygðist taka þátt í starfsemi í samkeppni við stefnanda og í fjölmiðlum hafi verið sagt frá því að stefndi hygðist hefja störf hjá einkahlutafélaginu Seafood Union sem starfi í beinni samkeppni við stefnanda.  Þá hafi stefndi ekið um í bifreiðinni NB-376 sem nefnt fyrirtæki hafi tekið á rekstrarleigu.

Athafnir stefnda, sem miða að því að hefja eða halda áfram starfsemi sem telst í samkeppni við stefnanda feli í sér skýlaus brot á ákvæðum um samkeppnisbann í ráðningarsamningi milli stefnanda og stefnda.

Stefnandi hefur upplýsingar um að í einhverjum tilfellum hafi atvinnu­leyndarmál og trúnaðarupplýsingar í eigu stefnanda verið sendar af tölvupóstföngum ofangreindra einstaklinga hjá stefnanda, í tölvupóstföng í einkaeigu einstaklinganna, gagngert í því skyni að þær megi nýta í þágu samkeppnisaðilans Seafood Union ehf.  Stefnda sé, samkvæmt 27. gr. samkeppnislaga nr. 8/1993, óheimilt að veita upp­lýsingar um eða hagnýta sér á nokkurn hátt atvinnuleyndarmál stefnanda án hans samþykkis.  Stefnandi telur einnig að framferði stefnda feli í sér gagnvart stefnanda gróf brot á góðum viðskiptaháttum og stangist þannig á við 20. gr. samkeppnislaga.  Stefndi hafi,  á þeim tíma er hann starfaði hjá SÍF hf. og stefnanda, viðað að sér mikilli sérþekkingu og sé óþolandi fyrir stefnanda að vera settur í þá stöðu að hann geti komið allri þeirri sérþekkingu til Seafood Union ehf. án þess að það félag þurfi að kosta öðru til en að ráða stefnda og fáeina aðra starfsmenn til starfs. 

Augljóst er að sú þekking, sem fór frá stefnanda þegar umræddir starfsmenn gegnu þar út, varðar stefnanda afar miklu.  Þar eru í húfi mikilsverð viðskipta­sambönd, upplýsingar um gerða samninga við seljendur sjávarfangs og kaupendur svo og þekking á gangi mála í þessari grein atvinnulífsins.  Yfirvofandi tjón stefnanda af starfi stefnda fyrir Seafood Union ehf. er svo umfangsmikið að reglur um skaðabætur og refsiviðurlög samkeppnislaga tryggja hagsmuni hans engan veginn fyrir því tjóni sem stefnandi verður fyrirsjáanlega fyrir vegna réttarbrota stefnda gagnvart honum.

Með vísun til ofangreinds telur stefnandi sýnt að það séu mikilsverðir lögvarðir hagsmunir hans að athöfnum stefnda, sem miði að því að hefja eða halda áfram samkeppnisrekstri við stefnanda svo og að nýta sér atvinnuleyndarmál og trúnaðar­upplýsingar í eigu hans, verði afstýrt og að dómurinn staðfesti því lögbann það sem lagt hefur verið við umræddum athöfnum, sbr. 1. mgr. 36. gr., sbr. 1. mgr. 24. gr., laga nr. 31/1990.

Um lagastoð fyrir viðurkenningarkröfum sínum vísar stefnandi til meginreglna samningaréttar og vinnuréttar um að gerða samninga beri að efna, 37. gr. laga nr. 7/1936 og 2. mgr. 25. gr. laga nr. 91/1991.

III

Málsástæður stefnda:

Á því er byggt að allan vafa um efnisinnihald bannákvæða sem þeirra er um ræðir í málinu og feli í sér skerðingu á atvinnufrelsi manna beri að túlka starfsmanni í hag og ekki sé hægt að túlka efni þeirra víðtækar en beint orðalag veiti efni til.

Stefnandi hafi verið hættur að greiða stefnda laun þegar lögbannið var sett á.  Verði því að líta svo á að stefnandi hafi rift ráðningarsamningi sínum við stefnda og að stefndi hafi ekki verið lengur í starfi hjá stefnanda þegar lögbanns var krafist.  Í þessari háttsemi stefnanda felist að minnsta kosti að hann líti svo á að ráðningarsamningur aðila sé fallinn niður og skylda hans til greiðslu launa.

Í c-lið 7. gr. samnings aðila komi fram að bann við ráðningu eða vinnu hjá samkeppnisaðila eða við eigin starfsemi sé einungis bundin við þann tíma sem ráðning standi.  Það sama hljóti að gilda um b-lið 7. gr. um þátttöku í starfsemi, sem rekin sé í sama tilgangi eða í beinni samkeppni enda fráleitt að leita þurfi eftir samþykki við slíku hjá fyrri vinnuveitanda eftir að ráðningarsambandi lýkur.  Þá sé á það að líta að orðalag c-liðar 7. gr. verði ekki túlkað svo að það leggi höft á heimild stefnda til að ráða sig sem almennan starfsmann, þ.e. launþega, hjá samkeppnisaðila né heldur að taka í verktöku að sér verkefni fyrir slíkan aðila.  Orðalag b-liðar 7. gr. “að taka þátt í starfsemi” verði ekki túlkað á annan hátt en þann að ákvæðið leggi bann við því að stefndi megi eiga hlut í eða taka þátt í slíkum rekstri á þann hátt að hann njóti hagnaðar eða þoli tap af honum.

Krafa stefnanda þess efnis að lagt yrði lögbann við því að stefndi hagnýtti sér á nokkurn hátt atvinnuleyndarmál og/eða trúnaðarupplýsingar í eigu stefnanda, sem kynnu að vera í vörslum stefnda eða kæmust í hans vörslur, án þess að skilgreint sé hvaða leyndarmál eða trúnaðarupplýsingar um sé að ræða, sé ekki nægilega skýr, sbr. 2. tl. 1. mgr. 26. gr. laga nr. 31/1990.  Sú háttsemi stefnda, sem hér um ræði, fari gegn 20. gr. og 27. gr. samkeppnislaga nr. 8/1993.  Lögbann við slíkri háttsemi hafi því enga sjálfstæða þýðingu þar sem brot gegn lögbanninu og bannreglu samkeppnislaga hafi sömu réttarverkanir, þ.e. eftir atvikum refsingu og/eða skaðabótaskyldu.  Reglur refsiréttar og skaðabótaréttar hafi veitt hagsmunum, sem stefnandi leitaði lögbanns við, nægilega vernd og því hafi borið að synja um hið umkrafða lögbann.

Það, hvenær stefndi hæfi störf hjá nýjum vinnuveitanda hafi átt að ráðast af því hvernig starfslokum hans hjá stefnanda yrði háttað.  Engin marktæk gögn hafi verið lögð fram því til stuðnings að stefndi tæki þátt í starfsemi Seafood Union ehf. sem hluthafi eða að í fórum hans væru atvinnuleyndarmál eða trúnaðarupplýsingar í eigu stefnanda sem stefndi væri byrjaður að hagnýta sér eða sem yfirvofandi væri að hann hagnýtti sér.

Með vísun til framanritaðs er því haldið fram af hálfu stefnda að því fari fjarri að uppfyllt hafi verið skilyrði 24. gr. laga nr. 31/1990 til þess að fallist yrði á lögbannsbeiðni stefnanda á hendur stefnda.

Krafa um sýknu af viðurkenningarkröfum stefnanda er byggð á sömu meginsjónarmiðum og byggt er á varðandi þá kröfu að hafna beri staðfestingu lögbannsins.

IV

Það er ekki rétt, sem haldið er fram af hálfu stefnanda, að stefndi hafi látið skyndilega af störfum hjá stefnanda heldur sagði hann upp störfum eins og honum var heimilt.

Kröfugerð stefnanda í máli þessu grundvallast á ráðningarsamningi frá 4. apríl 2003, einkum ákvæði 7. gr. hans, þótt jafnframt sé að hluta til um rökstuðning vísað til ákvæða samkeppnislaga en á refsi- og bótaábyrgð stefnda á grundvelli þeirra kynni að reyna síðar ef efni yrði til.  Engin ástæða verður fundin fyrir því að nú verði fengin viðurkenning á lögbundnum rétti stefnanda að því leyti.

Stefnandi greiddi stefnanda ekki laun 15. janúar sl. né heldur eftir það.  Með því að efna ekki meginsamningsskyldu sína sleit stefnandi ráðningarsamninginn við stefnda og á ekki frá því tímamarki réttmæta kröfu til þess að hann efni skyldur samkvæmt samningnum.  Ákvæði 7. gr. hans um að samkeppnishömlur, sem þar eru raktar, gildi “eftir að ráðningarsamningi er slitið” skortir nauðsynlega afmörkun og leggur óhæfilegt haft á atvinnufrelsi stefnda og verður því metið ógilt.

Samkvæmt þessu er niðurstaða dómsins sú að sýkna beri stefnda af kröfum stefnanda.  Dæma ber stefnanda til að greiða stefnda málskostnað sem er ákveðinn 230.000 krónur.

Mál þetta dæmir Sigurður H. Stefánsson héraðsdómari.

D ó m s o r ð:

Stefndi, Sigurður Jóhannsson, er sýkn af kröfum stefnanda, Iceland Seafood International ehf.

Stefnandi greiði stefnda 230.000 krónur í málskostnað.