Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Helgi I. Jónsson, Benedikt Bogason og Greta Baldursdóttir.

Varnaraðili skaut málinu til Hæstaréttar með kæru 21. júní 2017, sem barst réttinum ásamt kærumálsgögnum 23. sama mánaðar. Kærður er úrskurður Héraðsdóms Reykjaness 20. júní 2017, þar sem varnaraðila var gert að sæta áfram gæsluvarðhaldi allt til þriðjudagsins 18. júlí 2017 klukkan 16. Kæruheimild er í l. lið 1. mgr. 192. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála. Varnaraðili krefst þess aðallega að hinn kærði úrskurður verði felldur úr gildi, en til vara að farbanni verði beitt í stað gæsluvarðhalds.

Sóknaraðili krefst staðfestingar hins kærða úrskurðar.

Ákæra á hendur varnaraðila var gefin út 20. júní 2017, þar sem honum eru gefin að sök fjársvik samkvæmt 248. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940, tilraun til fjársvika og fjárdráttur eftir 247. gr. sömu laga. Varnaraðili hefur sætt gæsluvarðhaldi samfellt frá 28. mars 2017 til þessa dags, fyrst á grundvelli rannsóknarhagsmuna, sbr. a. lið 1. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008, en frá 4. apríl sama ár með stoð í c. lið sömu málsgreinar. Samkvæmt því og með skírskotun til 1. mgr. 171. gr. laga nr. 88/2008 er brýnt að meðferð málsins verði hraðað eins og kostur er. Að þessu gættu, en að öðru leyti með vísan til forsendna hins kærða úrskurðar verður hann staðfestur.

 Dómsorð:

Hinn kærði úrskurður er staðfestur.

Úrskurður Héraðsdóms Reykjaness 20. júní 2017.

                Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hefur í dag krafist þess að Héraðsdómur Reykjaness úrskurði að X, kt. [...], [...], verði gert að sæta gæsluvarðhaldi allt til þriðjudagsins 18. júlí 2017 kl. 16:00. 

Krafan er reist á c- lið 1. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála. Lögreglustjóri telur að kærði sé undir grun um brot gegn 248. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940.

                Kærði mótmælir kröfunni og krefst þess aðallega að kröfunni  verði hafnað en til vara að kærða verð gert að sæta farbanni allt til 18. júlí 2017.

                Kærði var handtekinn 27. mars sl.  og úrskurðaður 28. mars sl. í gæsluvarðhald til 4. apríl sl. á grundvelli rannsóknarhagsmuna, sbr. R-175/2017. Var gæsluvarðhaldið framlengt á grundvelli c. liðar 1. mgr. 95. gr. sakamálalaga nr. 88/2008 þann 4. apríl, sbr. úrskurð héraðsdóms Reykjaness 4. apríl í máli nr. R-191/2017, sbr. dóm Hæstaréttar nr. 222/2017.  Með úrskurði Héraðsdóms Reykjaness í máli R-253/2017, sbr. dóm Hæstaréttar í máli nr. 274/2017, var kærði úrskurðaður í áframhaldandi gæsluvaðhald  frá 2. maí sl. til 30. maí sl. Loks var kærði úrskurðaður í gæsluvarðhald frá þeim tíma til dagsins í dag, sbr. dóm  Hæstaréttar í máli nr. 345/2017. 

                Í greinargerð lögreglu er eftirfarandi grein gerð fyrir málsatvikum:

„Mál lögreglu númer 007-2017-[...]: Þann 8. mars sl. kærði aðili kærða fyrir fjársvik. Kvaðst hún hafa greitt kærða kr. 300.000,- 14. feb. sl., í fyrirfram greidda leigu vegna marsmánaðar vegnu leigu á einbýlishúsi  að [...], en hún hafði séð auglýsingu kærða á Bland.is  um leigu á fyrrgreindu húsnæði. Jafnframt krafðist kærði kr. 900.000 sem tryggingu sem kærandi greiddi ekki. Ekkert varð úr leigunni. Kærandi var í samskiptum við kærða í gegnum tölvu og síma um afhendingu og frekari greiðslur, þar sem kærði virðist beita blekkingum til að hafa fé út úr kæranda vegna umrædds húsnæðis. Kærandi lagði fram gögn um samskipti við kærða máli sínu til stuðnings. Kærandi kvaðst hafa verið í sambandi um endurgreiðslu og kærði hafi lofað en ekkert greitt til baka. Hafði félag á vegum kærða [...] ehf gert samning um kaup á ofangreindri eign, sem greiða átti í júní næstkomandi,  en félagið hafði ekki heimild til að framleigja eignina. Kærði hefur gefið ótrúverðugar skýringar vegna málsins að mati lögreglu.

Mál lögreglu númer  008-2017- [...]: Kæra frá 23. mars sl.  vegna sama húsnæðis að [...], en þar kvaðst kærandi hafa greitt kærða um kr. 1.328.000.,- inn á bankareikning [...] ehf. þann 15. feb. sl.,  kr.  100.000,- og 17. febrúar kr.  928.000,- sl., þriggja mánaða leigu og tryggingu fyrir sama húsnæði í [...], sbr. ofangreind kæra. Kærandi kvaðst hafa séð auglýsingu á Bland.is  Kærandi fékk svo símtal frá réttmætum eiganda húsnæðisins í [...], þar sem hann kvað að kærði væri ekki réttmætur eigandi og hefði ekki heimild til að leigja húsnæðis. Kærði er undir sterkum grun um að hafa svikið út umrædda upphæð með blekkingum. Kærði neitar og gefur ótrúverðugar skýringar að mati lögreglu.

Mál lögreglu nr. 007-2017-[...]: Kæra frá 28. mars sl., þar sem kært er fyrir fjársvik vegna húsnæðis í [...], sem kærandi leigði án heimildar. Kærandi kvaðst hafa komist í samband við kærða gegnum Bland.is, þar sem húsnæðið var auglýst.  Kærandi kvaðst hafa greitt kærða í tvígang vegna leigu á ofangreindu húsnæði, 14. febrúar kr. 300.000,- og þá sem tryggingu og   kr. 300.000,- 10. mars sl. Var það millifært á félag skráð á kærða, [...] ehf. Kvaðst kærandi ekki hafa fengið lykil og ítrekað reynt að ná tali af kærða vegna þess. Þegar kærandi náði sambandi við kærða kvað hann leiguna vera krónur 600.000,- og ætlaður samningur var óundirritaður af hálfu kærða. Kærði er undir sterkum grun um fjársvik og hafa með blekkingum svikið krónur 600 þúsund.

Mál lögreglu númer 007-2017-[...]: Kæra eiganda [...], frá 23. mars, en þar er kærði grunaður um að hafa svikið út í mars 2017 kr. 900.000,- vegna sama húsnæðis í [...], sem hann framleigði án heimildar. Samskiptin við kærða X  byrjuðu með þeim hætti að fyrirtækið [...] ehf, sem er félag skráð á kærða,  gerði kauptilboð í eignina þann 08.12.2016 að [...], sem var tekið.  Greiða átti með einni greiðslu við kaupsamning í síðasta lagi 03.06.2017.  Þangað til ætlaði félagið að leigja húsið frá 03.01.2017. Leigan átti að vera kr. 260.000 á mánuði og þann 10.01.sl. greiddi X kr. 144.000 og síðan leið og beið til 20.02.sl. og þá greiddi hann kr. 205.000.  Síðan greiddi kærði ekki meir. Að sögn kæranda hafi kærandi mætt með foreldra  sína,  þegar hann kom og skoðaði húsið í fyrsta skiptið.

                Þann 21.03. sl. hafi kærandi farið, ásamt eiginmanni sínum, að [...] og hafi séð að einhverjir væru inní í húsinu. Að sögn kæranda hafi hann hringt í kærða  og þá hafi hann sagst vera í New York. Samkvæmt upplýsingum kæranda kom í ljós að pólverjar höfðu leigt eignina til tveggja ára og hafi þeir greitt kr. 900.000 fyrirfram til kærða sem tryggingu, sbr. fyrri kæru, 008-2017-[...]. Samkvæmt upplýsingum kæranda voru [...] hræddir og hafði kærði haft í hótunum við þá. Hafði kærði verið búinn að segja þeim að ef einhver myndi koma ættu þeir að segjast vera vinir hans sem væru að vinna að lagfæringum á húsinu. Samkvæmt  kæranda hafi hún rætt við [...] og kynnt  þeim stöðuna og þeir hafi sagt henni að þeir hafi skrifað undir leigusamning og hafi verið búnir að vera í húsinu í mánuð. Strax um kvöldið hafi þeir komið heim til kæranda í [...] og hafi leigusamningur þeirra verið ljósritaður og málin rædd. Kærandi sagðist vera búin að skipta um skrá í húsinu. Kærandi kvaðst hafa rift leigusamningi við kærða/[...] ehf. 21.3.2017 sl.

                Það er sterkur rökstuddur grunur lögreglu að með þessu móti hafi kærði svikið út fjármuni með blekkingum  með því að leigja sama húsnæði án  heimildar að [...] á sama tímabili, þremur mismunandi aðilum  í því skyni að afla sér ávinnings. Telst þetta varða við 248. gr. almennra hegningarlaga.

Mál lögreglu númer 007-2017-[...]: Kæra frá 23. mars sl. Þar er kærði grunaður um að hafa leigt íbúð að [...] 19. október sl.. Kærandinn hafi séð auglýsingu á Bland.is og skoðað íbúðina, og hitt þar aðila sem kynnti sig sem X. Daginn eftir hafi hún greitt kr. 700.000,- til kærða, sem tryggingu, en kærði hafði boðið íbúðina með skilyrði um tryggingu. Fékk kærandi lykla og íbúðina afhenta. Síðar kom í ljós við þinglýsingu leigusamnings að íbúðin var í eigu [...] ehf. Og kom fram að kærði hafði ekkert umboð til leigja íbúðina. Félag skráð á kærða [...] ehf. hafði leigt íbúðina og ekki staðið við neitt og átti að bera aðilann út.  Kærði hafi því svikið út umrædda upphæð, með blekkingum og kynnt sig sem leigusala. Samkvæmt upplýsingum kæranda var hún í samskiptum við kærða.  um að hann endurgreiddi og hafi hann lofað greiðslu en ekkert orðið úr því. Kærði hefur gefið ótrúverðugar skýringar á þessu, en viðurkennir að hafa móttekið kr. 700.000.

Mál lögreglu númer 007-2017-[...] ,- [...]: Kæra frá 4. apríl sl., þar er kærði grunaður um hafa svikið út leigugreiðslur vegna verslunarhúsnæðis að [...], íbúðarhúsnæðis að [...], [...], í [...] frá  september 2016. Kærandi var í sambandi við [...] þar sem kærði var starfsmaður í júlí 2016 vegna [...]. Virðist kærði hafa beitt blekkingum og gert leigusamning og fengið kæranda til að greiða sér persónulega og inn á reikning fyrirtæki kærða [...] ehf. kr. 173.600,- 26. júlí 2016 og greitt kærða persónulega  í tvígang, fyrst  kr.  585.000,- og aftur kr. 180.000,-  í reiðufé, samtals kr. 938.000,-. En kærði hafði ekki heimild til að fá greitt fyrirfram inn á eigin reikning og  fyrirtæki sitt. Einnig beitti kærði sömu blekkingum við leigu á íbúðarhúsnæði að [...], en þar greiddi kærandi kærða samtals kr. 562.000,-, inn á reikning fyrirtækis kærða, [...] ehf. fyrst þann 187.600,- 15. september og þann  2. október kr. 375.000,-. Samkvæmt framburði kæranda byrjuðu reikningar að berast frá [...] vegna leigu á ofangreindu húsnæði og var kærandi í sambandi við [...] í október 2016, þar sem kom fram hjá starfsmanni [...] að kærði hafi ekki haft heimild til að móttaka þessar greiðslur og hafði hann hætt störfum í kjölfarið. Eigandi húsnæðisins að [...] hafði aldrei móttekið greiðslur vegna leigu á þessu húsnæði.

Mál lögreglu númer 007-2017-[...]: Fjárdráttur, kæra frá 19. apríl sl., vegna leigu á [...] og [...]. Þar er kærði grunaður um að hafa dregið sér heimildarlaust leigugreiðslur 5. október 2016 að fjárhæð kr. 800.000,- vegna ofangreinds húsnæðis þegar hann var starfsmaður hjá [...]. Um var að ræða greiðslur sem ganga áttu til leigusala, en hluta af þessu hélt kærði, sem þóknun en sú upphæð átti að ganga til [...].

Mál lögreglu númer 007-2017-[...]: Fjárdráttur. Kæra frá 21. apríl sl. Vegna  [...], þar er kærði grunaður um að svíkja út með blekkingum kr. 992.000, - 2.11.2016, sem greitt var inn á  reikning [...] ehf. félag í eigu kærða., sem starfsmaður [...], en hann hafði látið af störfum. Þar misnotaði kærði aðstöðu sína, og lét kæranda með blekkingum greiða umrædda upphæð á félag í sinni eigu.

Mál lögreglu númer 007-2016-[...], -[...]: Fjárdráttur. Kæra frá október 2016, en  þar er kærði grunaður um að hafa með blekkingum svikið út úr aðila leigugreiðslur vegna húsnæðis að [...] og  [...] að fjárhæð krónur 1.350.000,- en það mál var kært til lögreglu 20. október sl. Kærandi hafði greitt krónur 1.000.000,- sem var fyrirframgreidd leiga vegna [...]. Kærði játar að hafa móttekið krónur 1. milljón vegna leigu á [...]. Kærði virðist ekki hafa haft umboð til að leigja [...], en sú eign var í eigu þriðja aðila. Kærði hafði verið starfsmaður fasteignasölunnar [...], en hætt þar sem starfsmaður. Svo virtist sem kærði hafi útbúið samninga í nafni [...]. Kærði neitar sök og gefur ekki  trúverðugar skýringar vegna málsins að mati lögreglu.

                Eldri mál frá 2015, en kærði var þá reynslulausn (2.  mars 2014, 495 daga eftirstöðvar, sem lauk 2. mars 2016), sbr., sakavottorð og reynslulausnarákvörðun.  Mál lögreglu númer 319-2015-[...]. Fjársvik, kæra frá 20. mars  2015 en þar er kærði  grunaður um að hafa svikið aðila með því að auglýsa á vefsíðunni „Bland“ Iphone 6 + síma  til sölu, og greiddi kærandi inn á reikning kærða í [...] kr. 105.000 í þremur greiðslum. Kærandi fékk símann aldrei afhentan þrátt fyrir að kærði hafi lofað að endurgreiða. Kærði getur ekki gefið viðhlítandi skýringar á þessu. Ekki náðist í kærða í fyrstu,  þar sem hann virðist hafa verið erlendis, en málið var kært í maí 2015.  Kærði getur ekki gefið viðhlítandi skýringar á þessu.

Mál  lögreglu númer 007-2015-[...]: Fjársvik,  kæra frá 13. maí 2015,  en  þar er kærði grunaður um að hafa svikið aðila með því að auglýsa á vefsíðunni „Bland“  Samsung síma til sölu, en kærandi  greiddi kærða krónur 90.000,- andvirði símans inn á reikning kærða,  en kærði fékk símann aldrei afhentan. Ekki náðist í kærða, en málið er kært í júlí 2015. Kærði getur ekki gefið viðhlítandi skýringar á þessu.“

                Lögreglustjóri heldur því fram að í þessum málum hafi kærði meðal annars  verið í tölvu,- net og símasamskiptum við kærendur þar sem hann hafi beitt blekkingum og lofað meðal annars að greiða til baka umræddar greiðslur. Virðist sem skipulega hafi verið gengið til verks af hálfu kærða. Lögreglan telur vera sterkan rökstuddan grun um að kærði X hafi haft fé af fjölda aðila með ólögmætum og refsiverðum hætti og  svikið út fé með blekkingum. Það sé því nauðsynlegt að hann sæti gæsluvarðhaldi uns dómur liggi fyrir í málum hans. Um sé að ræða fjársvika- og fjárdráttarbrot sem beinist að fólki sem oft sé í erfiðri aðstöðu vegna erfiðs leigumarkaðar. Það sé mat lögreglu að um sé að ræða brotahrinu sem þurfi að stöðva og því sé nauðsynlegt að kærði sæti gæsluvarðhaldi þar til dómur liggi fyrir. Kærði sé undir sterkum rökstuddum  grun um aðild að málunum  samkvæmt gögnum og vitnisburði. Kærði   hafi áður komið við sögu lögreglu í tengslum við fjársvik og hafi hann áður hlotið dóma vegna fjársvika hér á landi og í [...].

                 Með vísan til brotaferils kærða á undanförnum vikum og mánuðum sé það mat lögreglustjóra að yfirgnæfandi líkur séu á því að kærði muni halda áfram brotastarfsemi fari hann frjáls ferða sinna en nauðsynlegt sé að ljúka þeim málum sem séu til meðferðar hjá  lögreglu og dómstólum sem fyrst. Í dag hafi lögregla gefið út ákæru vegna ofangreindra mála. Með vísan til framangreinds, framlagðra gagna og c-liðar 1. mgr. 95. gr. laga 88/2008 um meðferð sakamála sé þess krafist að krafan nái fram að ganga.

                Samkvæmt gögnum málsins er kærði undir rökstuddum grun um fjölda hegningarlagabrota. Ákæra hefur verið gefin út á hendur honum. Þá liggur fyrir að kærði á að baki nokkurn sakarferil og hefur í þrígang hlotið dóma fyrir brot gegn 248. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Hlaut kærði reynslulausn 2. mars 2014 í tvö ár á 495 daga eftirstöðvum refsingar samkvæmt tveimur dómum, uppkveðnum 4. mars og 27. september 2013. Með vísan til greinargerðar lögreglustjóra og gagna málsins þykir kominn fram rökstuddur grunur um að kærði hafi gerst sekur um háttsemi sem fangelsisrefsing er lögð við og að ætla megi að hætta sé á að kærði muni halda áfram brotastarfsemi fari hann frjáls ferða sinna. Er því fallist á það með lögreglustjóra að skilyrði c- liðar 1. mgr. 95. gr. laga 88/2008 um meðferð sakamála séu uppfyllt. Er krafa um gæsluvarðahald því tekin til greina með þeim hætti sem nánar greinir í úrskurðarorði.            

                Úrskurð þennan kveður upp Gunnar Aðalsteinsson héraðsdómari.

Úrskurðarorð:

                Ákærði, X, skal sæta gæsluvarðhaldi allt til þriðjudagsins 18. júlí 2017 kl. 16:00.