Miðvikudaginn 7. mars 2012.
Nr. 146/2012.	Ákæruvaldið (Stefanía G. Sæmundsdóttir settur saksóknari) gegn X (Björgvin Þorsteinsson hrl.)

 

Kærumál. Gæsluvarðhald. 2. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008. Sératkvæði.

Úrskurður héraðsdóms um að X skyldi sæta gæsluvarðhaldi, á grundvelli 2. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála, var staðfestur.

 

Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Jón Steinar Gunnlaugsson, Greta Baldursdóttir og Þorgeir Örlygsson.

Varnaraðili skaut málinu til Hæstaréttar með kæru 2. mars 2012 sem barst réttinum ásamt kærumálsgögnum 6. sama mánaðar. Kærður er úrskurður Héraðsdóms Vesturlands 2. mars 2012, þar sem varnaraðila var gert að sæta gæsluvarðhaldi þar til dómur gengur í máli hans, þó eigi lengur en til fimmtudagsins 29. mars 2012 klukkan 16. Kæruheimild er í l. lið 1. mgr. 192. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála. Varnaraðili krefst þess að hinn kærði úrskurður verði felldur úr gildi.

Sóknaraðili krefst staðfestingar hins kærða úrskurðar.

Með vísan til forsendna hins kærða úrskurðar verður hann staðfestur.

Dómsorð:

Hinn kærði úrskurður er staðfestur.

 

Sératkvæði

Jóns Steinars Gunnlaugssonar

Varnaraðili hefur sætt gæsluvarðhaldi frá 1. desember 2011 vegna þess brots sem honum er gefið að sök. Gæsluvarðhaldið hefur frá 11. desember 2011 verið reist á 2. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála, þar sem meðal annars er kveðið á um að „sterkur grunur“ þurfi að leika á að sakborningur hafi framið afbrotið og ætla megi varðhald „nauðsynlegt með tilliti til almannahagsmuna.“ Sitji varnaraðili áfram í gæsluvarðhaldi þann tíma sem getur í hinum kærða úrskurði mun gæsluvarðhald hans hafa staðið í um fjóra mánuði.

Það er fjarri öllu lagi að uppfyllt séu skilyrði 2. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 fyrir áframhaldandi gæsluvarðhaldi varnaraðila. Þannig er augljóst að ekki getur talist vera sterkur grunur um að hann hafi framið brotið sem honum er gefið að sök. Vísast um rökstuðning fyrir þessu til sératkvæðis míns 9. febrúar 2012 í máli nr. 84/2012 og sjónarmiða sem fram koma í sératkvæði mínu 13. febrúar 2012 í máli nr. 95/2012, en báðir þessir dómar varða mál sóknaraðila gegn varnaraðila. Auk þessa hefur sóknaraðili ekki leitast við að sýna fram á að telja megi gæsluvarðhaldið nauðsynlegt með tilliti til almannahagsmuna, svo sem einnig er tilskilið í lagaákvæðinu. Af þessum ástæðum er einboðið að fella ber hinn kærða úrskurð úr gildi.

                                                                        

Úrskurður Héraðsdóms Vesturlands 2. mars 2012.

Árið 2012, föstudaginn 2. mars, er á dómþingi Héraðsdóms Vesturlands sem háð er í dómsal Héraðsdóms Suðurlands að Austurvegi 4, Selfossi af Hirti O. Aðalsteinssyni dómstjóra kveðinn upp úrskurður þessi.

         Ríkissaksóknari hefur gert þá kröfu að ákærða, X, kt. [...], [...], [...], verði gert að sæta áframhaldandi gæsluvarðhaldi uns dómur gengur í máli hans, þó eigi lengur en til fimmtudagsins 29. mars 2012, kl. 16:00, aðallega á grundvelli 2. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála. Ákærði mótmælir kröfunni og krefst þess að henni verði hafnað.  Krafan var tekin fyrir á dómþingi í gær en dómari tók sér frest til dagsins í dag til að úrskurða um kröfuna.

         Með úrskurði dómsins upp kveðnum 1. desember sl. var ákærða gert að sæta gæsluvarðhaldi á grundvelli a-liðar 1. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála allt til laugardagsins 10. desember sl. kl. 16:00 en hann hafði verið handtekinn 30. nóvember sl.  grunaður um kynferðisbrot gagnvart 11 ára gamalli dóttur sinni, A, kt. [...]. Úrskurðurinn var staðfestur með dómi Hæstaréttar Íslands upp kveðnum 5. desember sl. Með úrskurði dómsins upp kveðnum 11. desember sl. var ákærða gert að sæta gæsluvarðhaldi allt til 6. janúar sl. kl. 16:00 á grundvelli 2. mgr. 95. gr. sömu laga og var úrskurðurinn staðfestur með dómi Hæstaréttar upp kveðnum 14. desember sl.  Gæsluvarðhald ákærða var enn framlengt á grundvelli sama lagaákvæðis með úrskurði upp kveðnum 6. janúar sl. og var honum gert að sæta gæsluvarðhaldi til föstudagsins 3. febrúar kl. 16:00. Úrskurðurinn var staðfestur með dómi Hæstaréttar upp kveðnum 11. janúar sl. Enn var gæsluvarðhald ákærða framlengt á sama grunni og fyrr með úrskurði upp kveðnum 4. febrúar s.l. og samkvæmt þeim úrskurði rennur gæsluvarðhaldið  út  kl. 16:00 í dag. Hæstiréttur staðfesti þennan úrskurð með dómi upp kveðnum 9. febrúar sl. 

             Í greinargerð ríkissaksóknara kemur fram að rannsókn málsins hafi hafist er lögreglunni á Akranesi hafi borist bréf barnaverndarnefndar [...] 29. nóvember sl. Í bréfinu hafi verið tilkynnt um ætlað kynferðisbrot kærða gegn brotaþola. Í kæru barnaverndarnefndar sé vísað til bréfs námsráðgjafa [...]skóla á [...] 28. nóvember sl. þar sem vísað hafi verið til upplýsinga sem námsráðgjafa hefðu borist um ætlað brot kærða.  

             Með ákæru útgefinni 5. janúar sl. hafi ríkissaksóknari höfðað sakamál fyrir Héraðsdómi Vesturlands á hendur ákærða fyrir kynferðisbrot gegn brotaþola, framin á tímabilinu maí til júlí 2011, að [...], [...].  Í ákæru sé ákærða gefið að sök að hafa ítrekað látið brotaþola afklæðast, í fjögur aðgreind skipti látið hana sjúga á sér kynfærin uns hann hafði sáðlát í munn hennar, í þrjú aðgreind skipti sleikt á henni kynfærin, í eitt skipti reynt að hafa við hana endaþarmsmök, eins og nánar sé lýst í ákæruskjali, og með því að hafa að minnsta kosti í tvö aðgreind skipti þreifað með höndunum á berum brjóstum hennar og jafnframt að hafa þá og í nokkur önnur skipti á sama ári spurt hana hvort brjóstin á henni væru að stækka.  Í ákæru er sakarefnið talið varða við 1. og 2. mgr. 200 gr. og 1. og 2. mgr. 202. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940, sbr. síðari breytingar.  Af hálfu ákæruvaldsins hafi verið lögð áhersla á að málinu verði hraðað eins og kostur er.  Málið hafi verið þingfest 17. janúar sl., og  hafi ákærð lýst sig saklausan af ákæru.  Aðalmeðferð hafi farið fram í málinu 22. febrúar sl. og hafi málið verið dómtekið að loknum skýrslutökum og málflutningi.     Ákæruvaldið væntir þess að dómur verði kveðinn upp í málinu innan skamms tíma, sbr. 1. mgr. 184. gr. laga um meðferð sakamála nr. 88/2008.

Ríkissaksóknari telur gæsluvarðhald vera nauðsynlegt áfram vegna almannahagsmuna af sömu ástæðum og lagðar hafi verið til grundvallar í fyrrgreindum hæstaréttardómum frá 14. desember, 11. janúar og 9. febrúar sl.  Um sé að ræða ætluð gróf og endurtekin kynferðisbrot föður gegn dóttur.  Ríkissaksóknari telur að það særi réttarvitund almennings og valdi almennri hneykslan í samfélaginu ef ákærði, sem liggi undir sterkum rökstuddum grun um svo alvarleg kynferðisbrot gegn dóttur, gangi laus á meðan mál hans er ólokið.

         Eins og rakið hefur verið hér að framan hefur ákærði setið í gæsluvarðhaldi á grundvelli 2. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008,  síðast samkvæmt úrskurði dómsins frá 4. febrúar sl. sem staðfestur var í Hæstarétti 9. febrúar sl.  Í dómum Hæstaréttar sem gengið hafa um gæsluvarðhald ákærða hefur verið fallist á með héraðsdómi að álykta megi af gögnum málsins að sterkur grunur leiki á um að varnaraðili hafi framið afbrot, sem að lögum geti varðað 10 ára fangelsi og að öðrum skilyrðum 2. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 sé fullnægt. Ríkissaksóknari krefst nú framlengingar gæsluvarðhaldsins allt til fimmtudagsins 29. mars nk. kl. 16:00 á grundvelli 2. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála. Ákærði mótmælir kröfunni og krefst þess að henni verði hafnað.

          Gefin hefur verið út ákæra á hendur ákærða og eru ætluð brot hans talin varða við 1. og 2. mgr. 200. gr. og 1. og 2. mgr. 202. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940, sbr. 8. og 10. gr. laga nr. 40/1992, 2. og 4. gr. laga nr. 40/2003 og 9. og 11. gr. laga nr. 61/2007.  Brot gegn 1. mgr. 200. gr. almennra hegningarlaga varða fangelsi allt að 8 árum og allt að 12 árum ef barnið er yngra en 16 ára og brot gegn 1. mgr. 202. gr. laganna varða fangelsi allt að 16 árum ef barn er yngra en 15 ára. Aðalmeðferð í málinu fór fram 22. febrúar sl. og er nú beðið dóms í því. Við upphaf aðalmeðferðar var lagt fram B sálfræðings dagsett 20. febrúar sl. en þar kemur fram að brotaþoli hafi fram að þeim degi frá 7. desember sl. sótt alls 7 viðtöl til hennar. Fram hafi komið að hún sýni enn talsverð „forðunareinkenni“ þar sem hún reyni ávallt að hafa eitthvað fyrir stafni svo hugsanir um ætlað kynferðislegt ofbeldi herji ekki á hana. Slík „forðun“ sé eitt megineinkenni áfallastreituröskunar og valdi ungum börnum oft mikilli streitu sem komið geti fram í kvíðaeinkennum eins og virðist vera hjá brotaþola. Þá velti hún því talsvert fyrir sér hvort hún megi hugsa um ætlað kynferðisofbeldi og hvort hún eigi eða eigi ekki að gera það. Þá hafi hún tjáð sig lítillega um ætlað kynferðislegt ofbeldi í viðtölum. Hún hafi rætt um það í frjálsri frásögn, óaðspurð, að pabbi hennar hefði verið í vímu þegar hann hefði gert þetta og að hún teldi að hann hefði annars ekki gert þetta. Þá hafi hún í verkefnavinnu unnið á sama hátt og börn sem sætt hefðu  kynferðislegu ofbeldi og hafi ekkert komið fram sem bendi til annars en að hún væri að vinna verkefni út frá eigin reynslu. Hún hafi ekki tjáð sig frekar um það hvort hún haft verið að ruglast á draumi og veruleika  og hvort hún hafi greint jafnöldrum frá ætluðu kynferðisofbeldi af hálfu föður sökum þess að hún hafi skammast sín fyrir að vera í samskiptum af kynferðislegum toga við aðila af sama kyni. Hafi ekkert komið fram sem bendi til óheiðarleika í samskiptum stúlkunnar við sálfræðinginn og hafi hún þörf fyrir þó nokkuð mörg viðtöl til viðbótar.

         Skilyrði 2. mgr. 95. gr. laga um meðferð sakamála nr. 88/2008 um alvarleika brota sem sterkur grunur er um að ákærði hafi framið er því uppfyllt í máli þessu. Samkvæmt framangreindu lagaákvæði er það skilyrði þess að gæsluvarðhaldi verði beitt að brot sé þess eðlis að ætla megi gæsluvarðhald nauðsynlegt með tilliti til almannahagsmuna. Ákærði er grunaður um alvarleg kynferðisbrot gegn dóttur sinni   og standa ríkir almannahagsmunir til þess að menn sem sterklega eru grunaðir um svo alvarleg brot gegn ungum börnum, gangi ekki lausir. Þá ber að líta til nýlegra fordæma Hæstaréttar Íslands í sambærilegum málum og jafnframt fyrri dóma réttarins í máli ákærða.

          Samkvæmt öllu framansögðu og með vísan til rannsóknargagna verður því að telja að ákærði sé enn undir sterkum grun um að hafa brotið kynferðislega gegn dóttur sinni og hefur að mati dómsins enn ekkert komið fram sem breytt getur þessu mati og ber þar sérstaklega að líta til vottorðs B sálfræðings sem lagt var fram við upphaf aðalmeðferðar málsins. 

         Með vísan til þess sem að framan er rakið, atvika máls þessa og rannsóknargagna málsins verður með tilliti til almannahagsmuna fallist á það með ríkissaksóknara að ætluð brot þau sem sterkur grunur er um að ákærði hafi framið séu þess eðlis að nauðsynlegt sé að tryggja að hann gangi ekki laus á meðan mál hans er til meðferðar fyrir dómi, sbr. 2. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008. Er því fallist á kröfuna eins og nánar greinir í úrskurðarorði.  

         Hjörtur O. Aðalsteinsson kvað upp þennan úrskurð.

Ú r s k u r ð a r o r ð:

         Ákærði, X, kt. [...], skal sæta gæsluvarðhaldi uns dómur gengur í máli hans, en þó eigi lengur en til fimmtudagsins 29. mars 2012 kl. 16:00.