Miðvikudaginn 25. apríl 2012.
Nr. 283/2012.	Sýslumaðurinn á Akureyri (Guðjón Jóel Björnsson fulltrúi) gegn X (Sveinn Andri Sveinsson hrl.)

 

Kærumál. Gæsluvarðhald. C. liður 1. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008.

Úrskurður héraðsdóms um að X skyldi sæta gæsluvarðhaldi, á grundvelli c. liðar 1. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála, var staðfestur.

 

Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Eiríkur Tómasson og Þorgeir Örlygsson og Helgi I. Jónsson settur hæstaréttardómari.

Varnaraðili skaut málinu til Hæstaréttar með kæru 20. apríl 2012 sem barst héraðsdómi sama dag og Hæstarétti ásamt kærumálsgögnum 24. sama mánaðar. Kærður er úrskurður Héraðsdóms Norðurlands eystra 18. apríl 2012, þar sem varnaraðila var gert að sæta áfram gæsluvarðhaldi allt til 16. maí 2012 klukkan 14.30. Kæruheimild er í l. lið 1. mgr. 192. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála. Varnaraðili krefst þess aðallega að hinn kærði úrskurður verði felldur úr gildi, en til vara að gæsluvarðhaldi verði markaður skemmri tími.

Sóknaraðili krefst staðfestingar hins kærða úrskurðar.

Varnaraðili hefur hlotið tuttugu og fjóra refsidóma frá árinu 1994, síðast 29. júní 2011. Eins og rakið er í hinum kærða úrskurði eru nú til rannsóknar hjá lögreglu tíu brot sem varnaraðili er undir rökstuddum grun um að eiga aðild að og fangelsisrefsing er lögð við. Þegar af þessum ástæðum og með vísan til c. liðar 1. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 verður niðurstaða hins kærða úrskurðar staðfest. Er því ekki þörf á að taka afstöðu til kröfu sóknaraðila um gæsluvarðhald á grundvelli 2. mgr. sama lagaákvæðis.

Dómsorð:

Hinn kærði úrskurður er staðfestur.

 

Úrskurður Héraðsdóms Norðurlands eystra 18. apríl 2012.

Lögreglustjórinn á Akureyri krefst þess að sakborningur, X, kt. [...], [...],[...], verði úrskurðaður í áframhaldandi gæzluvarðhald til miðvikudagsins 16. maí. Sakborningur krefst þess að kröfunni verði hafnað en til vara þess að varðhaldinu verði markaður skemmri tími. Mál þetta var tekið til úrskurðar á dómþingi fyrr í dag.

Lögreglustjóri kveðst styðja kröfu sína við c og d lið 1. mgr. og 2. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008.

Hinn 25. marz var sakborningur úrskurðaður í gæzluvarðhald á grundvelli a og c liðar 1. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008. Með dómi Hæstaréttar Íslands í máli nr. 214/2012, sem kveðinn var upp hinn 29. marz, var sá úrskurður staðfestur.

Lögreglustjóri segir að hinn 24. marz hafi sakborningur verið handtekinn fyrir að ráðast að barnsmóður sinni, meðal annars með hamri, og veita henni áverka. Þá sé til rannsóknar árás hans á hana sem framin hafi verið 23. marz.

Hinn 23. marz hafi borizt tilkynning um að sakborningur hafi valdið tjóni í húsakynnum Fjölskyldudeildar [...] og um að hann hafi hótað starfsfólki þar lífláti. Sama dag hafi verið tilkynnt að hann hefði barið með hafnaboltakylfu í hliðarrúður bifreiðar sem hafi verið fyrir utan heimili hans. Á þessum tíma hafi lögreglan verið með fjölmörg mál til rannsóknar á hendur sakborningi. Þessi séu helzt:

Mál nr. 024-2012-1046. Þar sé sakborningur grunaður um að kúga fé út úr ungum dreng. Rannsókn málsins sé ekki lokið.

Mál nr. 024-2012-902. Umtalsvert magn fíkniefna hafi fundizt fyrir utan íbúð sakbornings og sé talið að hann eigi þau. Húsleit hafi verið gerð hjá honum og fundizt fíkniefni, ætlaðir skuldalistar og grammavogir. Málið sé enn í rannsókn.

Mál nr. 024-2012-487. Í vopnuðu ráni hafi verið teknar um 600 þúsund krónur í reiðu fé. Sé rökstuddur grunur um að sakborningur hafi átt hlutdeild í ráninu eða alltjent tekið við hluta þýfis. Telji lögregla sig hafa gögn um þátt sakbornings í málinu. Rannsókn sé ekki lokið.

Mál nr. 024-2012-487 [svo]. Það hafi hafizt með kæru bæjarlögmanns [...] á hendur sakborningi, þar sem hann hafi verið sakaður um að hafa margsinnis hótað starfsmönnum barnaverndar hjá fjölskyldudeild bæjarins. Hafi nokkur tilvik verið rakin, meðal þeirra að sakborningur hafi hinn 29. nóvember 2011 hótað að drepa einhvern í barnaverndinni ef hann fengi ekki barn sitt, hinn 28. desember 2011 hótað að hefna sín grimmilega á forstöðumanni barnaverndarinnar fyrir að hafa tekið af sér son sinn, hinn 8. janúar 2012 hótað starfsmönnum barnaverndarinnar dauða á „facebook“-síðu sinni, í símtali hinn 9. janúar hótað starfsmanni barnaverndar ófarnaði og hinn 20. janúar 2012 hótað forstöðumanni barnaverndarinnar og fjölskyldu hans ófarnaði vegna afskipta hans af barni sakbornings. Skömmu síðar hafi verið unnið tjón á garði forstöðumannsins og beinist grunur lögreglu að því að þar hafi sakborningur verið að verki. Mál þessi séu enn í rannsókn.

Mál nr. 007-2012-5051. Þar sé sakborningur kærður fyrir akstur undir áhrifum fíkniefna og vörzlur á þeim í Reykjavík. Sé rannsókn lokið og hafi ákæra verið gefin út og sé til meðferðar hjá héraðsdómi Norðurlands eystra.

Mál nr. 024-2011-5999. Þar sé sakborningur grunaður um að hafa notað keðjusög við að hóta manni ófarnaði borgaði hann ekki skuld vegna fíkniefnaviðskipta við sakborning. Málið sé enn í rannsókn.

Mál nr. 024-2011-5931. Þar sé sakborningur kærður fyrir að hafa ásamt þremur öðrum innheimt skuld hjá aðila í Hörgársveit. Sé hann sakaður um líkamsárás með vopni. Við rannsóknina hafi verið lagt hald á fíkniefni og umtalsverða fjármuni. Málið sé enn í rannsókn.

Mál nr. 024-2011-5121. Hinn 12. október hafi lögregla lagt hald á nokkurt magn fíkniefna á heimili sakbornings. Hafi hann verið ákærður og sé sú ákæra til meðferðar héraðsdóms Norðurlands eystra.

Mál nr. 024-2012-1554. Við húsleit hjá sakborningi hinn 24. marz 2012 hafi lögregla fundið tvo flotgalla, þýfi úr innbroti í skipið [...] í [...]höfn í byrjun febrúar 2012.  Lögreglustjóri segir að rannsókn þessara mála sé langt komin og hafi ákæra verið gefin út vegna hluta þeirra. Sé ekki þörf á gæzluvarðhaldi til að að koma í veg fyrir að sakborningur spilli rannsókninni en enn sé veruleg hætta á að hann haldi áfram brotum gangi hann laus meðan mál hans séu óafgreidd. Þá álíti lögregla að margítrekaðar hótanir hans í garð starfsfólks barnaverndar [...] séu þess eðlis að þörf sé á að vernda það fólk fyrir hugsanlegum gerðum hans. Þá hafi fyrir nokkurum dögum, við leit í klefa hans í fangelsinu á [...], komið í ljós að sakborningur hafi útvegað sér nettengingu og verið farinn að hóta aðilum, greiddu þeir ekki skuldir sínar. Þá hafi verið lagt hald á ætlaðan skuldalista og hafi sakborningur útbúið hann á bakhlið gæzluvarðhaldsúrskurðar frá 25. marz 2012.

Rökstuddur grunur sé um hlutdeild sakbornings í ráni og tvö tilvik þar sem hann sé kærður fyrir brot gegn 2. mgr. 218. gr. almennra hegningarlaga, en refsirammi í þessum málum sé tíu ára fangelsi eða meira og séu brotin þess eðlis að gæzluvarðhald sé nauðsynlegt þegar horft sé til almannahagsmuna.

Sakborningur hafnar kröfu lögreglustjóra. Að því er varði ætlaðar hótanir í garð starfsmanna barnaverndar standi þar yfirleitt frásagnir starfsmannanna gegn orðum sakbornings. Verði þar einnig að hafa í huga forsögu mála. Fyrir dómi kvaðst sakborningur hafa misst stjórn á sér þegar niðurstaða í forræðismáli hafi legið fyrir en hann myndi aldrei gera neitt á hlut starfsmannanna. Þá var byggt á því af hálfu sakbornings að tryggja mætti öryggi starfsmannanna með mildari hætti en gæzluvarðhaldi, svo sem nálgunarbanni.

Af hálfu sakbornings var því borið við að ekki lægi fyrir rökstuddur grunur um að sakborningur hefði kúgað fé út úr dreng, svo sem lögreglustjóri byggir á. Þá bærust engin bönd að sakborningi í því ránsmáli sem lögreglustjóri hefði tilgreint og fíkniefni, sem lögregla hefði fundið á lóð hans, gætu verið í eigu hvers sem væri. Gæzluvarðvald væri viðurhlutamikil aðgerð sem sakborningur hefði nú þegar sætt í rúmar þrjár vikur.

Sakborningur tók fram að í fangelsinu sækti hann reglulega fundi á vegum [...]-samtakanna og hefði fengið vilyrði um að komast í sex mánaða meðferð hjá SÁÁ.

Svo sem rakið hefur verið, hefur lögregla til rannsóknar margvísleg brot, sem hún grunar sakborning um að hafa framið eða átt hlutdeild í. Meðal þeirra eru brot gegn 2. mgr. 218. og 252. gr. almennra hegningarlaga.

Eins og áður er rakið, var sakborningur úrskurðaður í gæzluvarðhald hinn 25. marz, á grundvelli a og c liðar 1. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008. Í úrskurði héraðsdóms, sem Hæstiréttur Íslands staðfesti með vísan til forsendna, segir meðal annars að „með vísan til þess sem að framan er rakið um kærur til lögreglu á hendur sakborningi undanfarið, svo og afskipti lögreglu af honum, og sérstaklega þegar litið er til framferðis hans í gær og fyrradag, [megi ætla] að hann muni halda áfram brotum meðan máli hans er ekki lokið“.

Lögreglustjóri byggir á því að sakborningur hafi, úr gæzluvarðhaldsklefa sínum, haft uppi hótanir við menn greiddu þeir ekki skuldir sínar. Engin gögn fylgja þessari staðhæfingu og verður ekki litið til hennar. Á hinn bóginn liggur fyrir í gögnum málsins að í klefa sakbornings var lagt hald á skrifaðan lista þar sem skráð eru fjölmörg nöfn og er tala skráð við hvert og eitt nafn. Miklu stærsta talan, 10.000.000, er skráð við nafnið „[...]“, sem er skírnarnafn barnsmóður sakbornings. Þykir staðhæfing lögreglustjóra, um að sakborningur hafi í varðhaldsvist sinni tekið saman skuldalista, vera styrkum stoðum studd. Þegar á þetta er horft og gögn málsins í heild þykja enn verða að telja verulegar líkur á því að sakborningur muni halda áfram brotum sínum meðan máli hans er ekki lokið. Þá þykja gögn málsins sýna að sakborningur er undir sterkum grun um að hafa ráðizt að barnsmóður sinni og veitt henni áverka, með aðferð sem kann að varða við 2. mgr. 218. gr. almennra hegningarlaga, en hann er grunaður um að hafa ráðizt á hana með hamri, meðal annars á höfuð hennar. Rannsókn þess máls er ekki lokið en eins og á stendur þykir verða að fallast á með lögreglustjóra að almannahagsmunir geri hér áframhaldandi gæzluvarðhald sakbornings nauðsynlegt. Þegar á framanritað er horft þykir verða að fallast á kröfu lögreglustjóra og framlengja gæzluvarðhald sakbornings á grundvelli c liðar 1. mgr. og 2. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 svo sem í úrskurðarorði greinir.

Af hálfu lögreglustjóra gerði kröfuna Eyþór Þorbergsson.

Þorsteinn Davíðsson héraðsdómari kveður upp úrskurð þennan.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Sakborningur, X, sæti áfram gæzluvarðhaldi en þó ekki lengur en til miðvikudagsins 16. maí kl. 14:30.