Þriðjudaginn 9. apríl 2013.
Nr. 185/2013.	Tollstjóri (Jóhanna Lára Guðbrandsdóttir fulltrúi) gegn X (Vilhjálmur Hans Vilhjálmsson hrl.)

Kærumál. Kærufrestur. Frávísun frá Hæstarétti.

Kærður var úrskurður héraðsdóms þar sem hafnað var kröfu X um að felld yrði úr gildi árangurslaus kyrrsetningargerð sem sýslumaðurinn í Reykjavík hafði framkvæmt hjá X að beiðni tollstjóra. Kæra X barst ekki héraðsdómi fyrr en að liðnum kærufresti og var málinu því vísað frá Hæstarétti.

  

Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Þorgeir Örlygsson, Benedikt Bogason og Helgi I. Jónsson.

Varnaraðili skaut málinu til Hæstaréttar með kæru 7. mars 2013 sem barst réttinum ásamt kærumálsgögnum 19. sama mánaðar. Kærður er úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 22. febrúar 2013, þar sem hafnað var kröfu varnaraðila um að felld yrði úr gildi árangurslaus kyrrsetningargerð sýslumannsins í Reykjavík 18. október 2012 í máli nr. K-34/2012. Um kæruheimild vísar varnaraðili til 1. mgr. 35. gr. laga nr. 31/1990 um kyrrsetningu, lögbann o.fl., sbr. 4. mgr. 91. gr. laga nr. 90/1989 um aðför. Varnaraðili krefst þess að fyrrgreind kyrrsetningargerð verði felld úr gildi. Þá krefst hann málskostnaðar í héraði og kærumálskostnaðar.

Sóknaraðili krefst staðfestingar hins kærða úrskurðar og kærumálskostnaðar.

Að kröfu sóknaraðila framkvæmdi sýslumaðurinn í Reykjavík árangurslausa kyrrsetningargerð hjá varnaraðila 18. október 2012, en gerðarinnar var krafist til tryggingar væntanlegri skattkröfu á hendur honum vegna ætlaðra brota gegn lögum nr. 50/1988 um virðisaukaskatt. Með bréfi 24. sama mánaðar var þess krafist á grundvelli 4. mgr. 41. gr. a laga nr. 50/1988, sbr. 2. mgr. 102. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála, að héraðsdómur felldi hina árangurslausu kyrrsetningu úr gildi. Þeirri kröfu var hafnað með hinum kærða úrskurði.

Samkvæmt 1. mgr. 41. gr. a laga nr. 50/1988, sbr. lög nr. 24/2011, er heimilt að krefjast kyrrsetningar hjá skattaðila og öðrum þeim, sem rökstuddur grunur um refsivert brot samkvæmt 40. gr. laganna beinist að, til tryggingar greiðslu væntanlegrar kröfu um virðisaukaskatt, fésekt og sakarkostnað í málum er sæta rannsókn hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins að nánar tilgreindum skilyrðum fullnægðum. Í 4. mgr. sömu greinar kemur fram að leggja má fyrir héraðsdóm ágreining um lögmæti kyrrsetningargerðar með sama hætti og greinir í 2. mgr. 102. gr. laga nr. 88/2008. Heimild til að kæra slíkan úrskurð til Hæstaréttar er í k. lið 1. mgr. 192. gr. laga nr. 88/2008, sbr. til hliðsjónar dóm Hæstaréttar 21. júní 2010 í máli nr. 372/2010 að því er varðar hliðstæða heimild í 113. gr. laga nr. 90/2003 um tekjuskatt. Samkvæmt 2. mgr. 193. gr. laga nr. 88/2008 er kærufrestur þrír sólarhringar frá því að kærandi fékk vitneskju um úrskurðinn. Mætt var af hálfu varnaraðila við uppkvaðningu hins kærða úrskurðar 22. febrúar 2013. Kærufrestur var því liðinn þegar kæran barst héraðsdómi 7. mars sama ár. Samkvæmt þessu verður málinu vísað frá Hæstarétti.

Krafa sóknaraðila um kærumálskostnað á sér ekki lagastoð og verður henni hafnað.

Dómsorð:

Máli þessu er vísað frá Hæstarétti.

Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 22. febrúar 2013.

Mál þetta var þingfest 23. nóvember sl. og tekið til úrskurðar að loknum munnlegum málflutningi 23. janúar sl. Sóknaraðili er X, [...], Reykjavík en varnaraðili er Tollstjóri, Tryggvagötu 19, Reykjavík.

Dómkröfur sóknaraðila eru þær að árangurlaus kyrrsetning sem Sýslumaðurinn í Reykjavík framkvæmdi hjá sóknaraðila í  máli nr. K-34/2012, 18. október 2012, verði felld úr gildi með úrskurði. Þá krefst lögmaður sóknaraðila málsvarnarlauna úr ríkissjóði, en til vara málskostnaðar úr hendi varnaraðila.

Varnaraðili krefst þess að öllum kröfum sóknaraðila verði hafnað.

Málavextir

Skattrannsóknarstjóri ríkisins hóf rannsókn 30. maí 2012 á meintum vanframtöldum virðisaukaskatti og offramtöldum innskatti vegna tilhæfulausra útgefinna sölureikninga [...] ehf., kt. [...]. Hinn 28. september s.l. barst Tollstjóra tilkynning frá Skattrannsóknarstjóra ríkisins um rökstuddan grun um refsiverða háttsemi sóknaraðila vegna ætlaðra brota á skattalöggjöf.

Að sögn varnaraðila hefur Skattrannsóknarstjóri ríkisins rökstuddan grun um að sóknaraðili hafi í störfum sínum sem stjórnarformaður [...] ehf. gerst sekur um refsiverða háttsemi samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988 um virðisaukaskatt, sbr. og 1. mgr. 262. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Ætluð brot felist í því að staðið hafi verið skil á röngum virðisaukaskattsskýrslum í rekstri [...] ehf. vegna uppgjörstímabila á rekstrarárunum 2006 og 2007.

Við skoðun á skattframtölum sóknaraðila frá árunum 2006-2012 vegna tekjuáranna 2005-2011 hafi komið í ljós að hann hafi verið skráður fyrir umtalsverðum eignum á þessu tímabili, fasteignum, ökutækjum og skuldabréfum. Þessar eignir hafi verið seldar án þess að séð verði að önnur verðmæti hafi komið í stað þeirra. Varnaraðili telji að sóknaraðili hafi unnið að því að koma eignum undan og þá einkum á árunum 2010 – 2012.

Með kyrrsetningarbeiðni sem móttekin var hjá Sýslumanninum í Reykjavík 11. október 2012 krafðist varnaraðili kyrrsetningar í eignum sóknaraðila fyrir kröfum að fjárhæð 17.000.000 króna vegna væntanlegrar skattkröfu. Beiðnin var tekin fyrir hjá sýslumanni 18. október 2012 í máli nr. K-34/2012. Að kröfu varnaraðila en gegn mótmælum sóknaraðila var gerðinni lokið með árangurslausri kyrrsetningu hjá sóknaraðila. Krafa sóknaraðila um úrskurð dómsins var móttekin 25. október 2012.

Málsástæður og lagarök sóknaraðila

Sóknaraðili byggir kröfu sína annars vegar á því að skilyrði 1. mgr. 5. gr. laga nr. 31/1990 um kyrrsetningu, lögbann o.fl. fyrir kyrrsetningu vegna meintrar kröfu varnaraðila gegn sóknaraðila séu ekki uppfyllt, hins vegar að árangurslaus kyrrsetning verði ekki framkvæmd hjá sóknaraðila á grundvelli sérreglna 1. og 2. mgr. 41. gr. a laga nr. 50/1988 um virðisaukaskatt þar sem til þess skorti lagaheimild.

Hvað varðar skilyrði kyrrsetningar samkvæmt 1. mgr. 5. gr. laga nr. 31/1990 rekur sóknaraðili að í ákvæðinu sé í fyrsta lagi áskilið að um peningakröfu sé að ræða, í öðru lagi að krafan sé lögvarin og í þriðja lagi að það dragi mjög úr líkindum á fullnustu kröfunnar eða að fullnustan verði verulega örðugri fari kyrrsetning ekki fram. Það sé þannig frumskilyrði 1. mgr. 5. gr. að tryggja fullnustu lögvarinnar kröfu. Kyrrsetningarbeiðni sóknaraðila sé hins vegar byggð á væntanlegri kröfu að óvissri fjárhæð. Ekkert þessara skilyrða sé uppfyllt í þessu máli og hafi sýslumanni því borið að synja varnaraðila um hina árangurslausu kyrrsetningu hjá sóknaraðila.

Í fyrsta lagi sé engin krafa til staðar, enda hafi sóknaraðili hvorki verið dæmdur til greiðslu sektar né ákvörðuð sekt af þar til bærum yfirvöldum. Af því leiði að hin meinta krafa sé án gjalddaga og fjárhæð hennar óviss, en engin rök séu færð fyrir fjárhæð hinnar meintu kröfu í kyrrsetningarbeiðni varnaraðila. Af þessu leiði í öðru lagi að krafa varnaraðila sé ekki lögvarin.

Í þriðja lagi sé vandséð að það dragi úr líkum á fullnustu hinnar meintu kröfu eða að fullnusta hennar verði verulega örðugari nái hin árangurlausa kyrrsetning ekki fram að ganga. Árangurslaus fullnusta á kröfu feli í sér ákveðin málalok eða fullnustu. Líkur á því að varnaraðili fái fullnustu hinnar meintu kröfu sinnar aukist ekki með því að gerð sé árangurslaus kyrrsetning hjá sóknaraðila. Þvert á móti minnki líkurnar. Ekki verði með nokkru móti séð að varnaraðili sé betur settur með því að gera árangurlausa kyrrsetningu hjá sóknaraðila nú á grundvelli meintrar kröfu eða þegar það liggi fyrir hvort varnaraðili eigi yfirhöfuð kröfu á sóknaraðila.

Varðandi sérreglur 1. og 2. mgr. 41. gr. a laga nr. 50/1988 um virðisaukaskatt telur sóknaraðili að kyrrsetningargerð samkvæmt greininni sé ætlað að tryggja greiðslu skattkröfu. Í greininni sé ekki rætt um fullnustu skattkröfu heldur greiðslu. Árangurslaus kyrrsetning tryggi ekki greiðslu væntanlegrar skattkröfu. Þegar af þeirri ástæðu beri að fella hina árangurslausu kyrrsetningu úr gildi. Sömu röksemdir eigi við um hættu á undanskoti eigna eða rýrnum þeirra, en greinin geri það að skilyrði að slík hætta þurfi að vera fyrir hendi til þess að kyrrsetning nái fram að ganga. Sóknaraðili eigi engar eignir og því sé hætta á undanskoti eða rýrnun eigna ekki til staðar.

Í athugasemdum með frumvarpi sem varð að lögum nr. 24/2011, um breytingu á m.a. lögum nr. 50/1988, komi fram að lögunum sé ætlað að tryggja greiðslur til ríkissjóðs. Þar segi ekkert um að lögunum sé ætlað að tryggja fullnustu krafna ríkissjóðs með öðrum hætti, s.s. með árangurslausri kyrrsetningu.

Sóknaraðili mótmælir því að hann hafi gerst sekur um refsiverða háttsemi, hvað þá heldur háttsemi sem varði við 262. gr. almennra hegningarlaga. Rannsókn skattrannsóknarstjóra sé skammt á veg komin. Samkvæmt 41. gr. a. laga nr. 50/1988 verði grunur skattrannsóknarstjóra að vera rökstuddur. Engin rök séu færð fyrir því í kyrrsetningarbeiðni hvers vegna krafist sé kyrrsetningar hjá sóknaraðila fyrir meintri kröfu að fjárhæð 17.000.000 króna eða hvernig sú fjárhæð sé fundin út. Lýsing varnaraðila í kyrrsetningarbeiðni á hinum meintu brotum sóknaraðila sé mjög fátækleg. Af þeirri ástæðu hafni sóknaraðili því að rökstuddur grunur sé um refsiverða háttsemi.

Sóknaraðili byggir einnig á því að varnaraðili hafi enga hagsmuni af hinni árangurslausu kyrrsetningu. Hagsmunir sóknaraðila af því að  kyrrsetningargerðin verði felld úr gildi séu hins vegar mjög miklir. Á grundvelli hinnar árangurslausu kyrrsetningar geti hver sem er af kröfuhöfum sóknaraðila krafist gjaldþrotaskipta á búi hans án þess að fyrirsjáanlegt sé að sóknaraðili fái varist slíkri kröfu. Bú sóknaraðila yrði þá tekið til gjaldþrotaskipta vegna árangurslausrar kyrrsetningar sem fram hafi farið á grundvelli ólögvarinnar kröfu varnaraðila sem ekki sé orðin til og verði hugsanlega aldrei til. Hin árangurlausa kyrrsetning varnaraðila hjá sóknaraðila  brjóti þannig í bága við 69., 70., 71. og 72. gr. stjórnarskrárinnar nr. 33/1944 og 1. mgr. 6. gr. mannréttindasáttmála Evrópu.

Krafa um úrskurð héraðsdóms byggist á 4. mgr. 41. gr. a laga nr. 50/1988, sbr. 2. mgr. 102. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála. Krafa sóknaraðila um málskostnað styðst við XXI. kafla laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála.

Málsástæður og lagarök varnaraðila

Varnaraðili byggir á því að umrædd kyrrsetningargerð hafi farið fram á grundvelli 1. mgr. 41. gr. a. laga nr. 50/1988 um virðisaukaskatt en ekki á grundvelli 5. gr. laga nr. 31/1990 um kyrrsetningu, lögbann o.fl. Heimild 1. mgr. 41. gr. a. laga nr. 50/1988 sé sama eðlis og 88. gr. laga um meðferð sakamála nr. 88/2008 og sé því rýmri en almenn heimild til kyrrsetningar samkvæmt 5. gr. laga nr. 31/1990.

Ákvæði 1. mgr. 41. gr. a. laga nr. 50/1988 heimili að eignir gerðarþola séu kyrrsettar til að tryggja greiðslu væntanlegrar skattkröfu, fésektar og sakarkostnaðar. Ákvæðið áskilji ekki að endanleg ákvörðun um skattkröfu eða sekt liggi fyrir. Tilgangur ákvæðisins sé að tryggja kröfu á meðan málið sé í rannsókn og ekki sé hægt að beita öðrum aðferðum fullnusturéttarfars til að tryggja greiðslu kröfunnar. Vegna hins langa málsmeðferðartíma og sérstaks eðlis brotanna sé veruleg hætta á undanskoti eigna.

Hin væntanlega krafa sé lögvarin þar sem hún byggist á lögum nr. 50/1988. Skattrannsóknarstjóri ríkisins tilkynni varnaraðila aðeins um lágmarksfjárhæð sem talið sé víst að tryggja verði með kyrrsetningu. Skattrannsóknarstjóri fari mjög varlega í þetta mat og láti sóknaraðila njóta alls vafa við ákvörðun um fjárhæð.

Skilyrði fyrir kyrrsetningu séu að öðru leyti uppfyllt. Hætta sé á að eignum verði skotið undan eða þær glatist eða rýrni að mun. Sóknaraðili sé fluttur til [...] og augljóst sé að eignir hans hafi rýrnað verulega á undanförnum árum auk þess sem hann hafi afsalað nátengdum aðila einu fasteign sinni án þess að séð verði að eðlilegt endurgjald hafi komið fyrir.

Almennar reglur laga nr. 31/1990 gildi um framkvæmd kyrrsetningar að öðru leyti en fram komi í sérákvæðum laga nr. 50/1988, sbr. 2. mgr. 41. gr. a. laganna. Í 15. gr. laga nr. 31/1990 komi fram að ákvæði laga um aðför nr. 90/1989 gildi um þær eignir sem kyrrsettar verði, virðingu þeirra og rétt málsaðila til að vísa á þær og um heimildir til að ljúka kyrrsetningargerð án árangurs. Þetta sjónarmið komi ennfremur fram í nefndaráliti meirihluta efnahags- og skattanefndar um frumvarp sem varð að lögum nr. 24/2011.

Málsvari sóknaraðila hafi lýst því yfir við gerðina að ekki væru til staðar eignir sem tryggðu kröfu varnaraðila ásamt því að trygging yrði ekki lögð fram til varnar gerðinni. Gerðinni hafi því ekki getað lokið á annan hátt, sbr. 62. gr. laga um aðför.

Sóknaraðili hafi afsalað fasteign sinni að [...] í Reykjavík til nátengds aðila án þess að eðlilegt endurgjald hafi komið fyrir. Varnaraðili og aðrir hugsanlegir kröfuhafar hafi lögvarða hagsmuni af því að ná fram árangurslausri kyrrsetningargerð. Við gjaldþrotaskipi sé hægt að höfða riftunarmál og endurheimta verðmæti sem skotið hafi verið undan. Varnaraðili hafi því lögvarða hagsmuni af því að ljúka kyrrsetningargerð án árangurs þar sem hún geti leitt til greiðslu á síðari stigum.

Varnaraðili telur að sú fullyrðing sóknaraðila að kyrrsetningu á grundvelli 1. mgr. 41. gr. a. laga nr. 50/1988 megi eingöngu ljúka með árangri sé í andstöðu við meginreglur fullnusturéttarfars og óeðlileg með vísan til þess sem að framan greini.

Ákvæði 1. mgr. 41. gr. a laga nr. 50/1988 heimili að kyrrsetning fari fram til tryggingar greiðslu væntanlegrar kröfu. Varnaraðili hafnar því að orðið greiðsla í stað fullnustu loki fyrir það að kyrrsetning á grundvelli ákvæðisins verði árangurslaus. Í orðinu fullnusta felist að fengin sé fullnægja eða greiðsla á kröfunni.

Loks andmælir varnaraðili fullyrðingum sóknaraðila um að kyrrsetningin feli í sér brot á stjórnarskrárvörðum réttindum hans.

Niðurstaða

Samkvæmt 1. mgr. 41. gr. a laga nr. 50/1988 um virðisaukaskatt er heimilt,  til tryggingar greiðslu væntanlegrar kröfu um virðisaukaskatt, fésekt og sakarkostnað í málum er sæta rannsókn hjá Skattrannsóknarstjóra ríkisins, að krefjast kyrrsetningar hjá skattaðila og öðrum þeim sem rökstuddur grunur um refsiverða háttsemi samkvæmt 40. gr. sömu laga beinist að ef hætta þykir á að eignum verði ella skotið undan eða þær glatist eða rýrni að mun, enda megi ætla að meint refsiverð háttsemi varði við 262. gr. almennra hegningarlaga. Fram kemur í 2. mgr. sömu greinar að tollstjóri annist rekstur mála samkvæmt 1. mgr. og skuli skattrannsóknarstjóri ríkisins tilkynna tollstjóra um mál þar sem hann telur að rannsókn hans muni leiða til þess að virðisaukaskattur skattaðila verði hækkaður eða honum eða öðrum þeim sem grunur um refsiverða háttsemi samkvæmt 40. gr. sömu laga beinist að verði gerð fésekt. Þá kemur fram í sömu málsgrein að  um framkvæmd og gildi kyrrsetningar fari sem um kyrrsetningu fjármuna almennt sé að ræða, með þeim undantekningum að tryggingu þurfi ekki að setja, mál þurfi ekki að höfða til staðfestingar á kyrrsetningu og gjöld skuli ekki greiða fyrir ráðstafanirnar. Tekið er fram í 4. mgr. sömu greinar að leggja megi fyrir héraðsdóm ágreining um lögmæti kyrrsetningargerðar með sama hætti og greinir í 2. mgr. 102. gr. laga um meðferð sakamála.

Ákvæði 1. mgr. 41. gr. a laga nr. 50/1988 er sérstök regla um kyrrsetningu sem heimilar yfirvöldum að krefjast kyrrsetningar eigna í afmörkuðum tilvikum að tilteknum skilyrðum uppfylltum. Í samræmi við almennar lögskýringarreglur verður að líta svo á að ákvæðið sé sérregla sem gangi framar almennu kyrrsetningarheimildinni í 1. mgr. 5. gr. laga nr. 31/1990 um kyrrsetningu, lögbann o.fl. Það rennir styrkari stoðum undir þessa ályktun að í lokamálslið 2. mgr. 41. gr. a er tekið fram að um ,,framkvæmd og gildi kyrrsetningar“ en ekki skilyrði kyrrsetningar fari sem um kyrrsetningu fjármuna almennt með þeim undantekningum sem þar greinir. Af þessu leiðir að hafna verður málsástæðum sóknaraðila sem lúta að því að skilyrði 1. mgr. 5. gr. laga nr. 31/1990 séu ekki uppfyllt.

Það kemur fram í 1. mgr. 41. gr. a laga nr. 50/1988 að heimilt sé að krefjast kyrrsetningar ,,til tryggingar greiðslu væntanlegrar kröfu“. Ákvæðinu var bætt við lög nr. 50/1988 með 2. gr. laga nr. 24/2011. Í athugasemdum við frumvarp sem varð að þeim lögum kemur fram að  frumvarpinu sé ætlað að veita skattyfirvöldum heimild til að krefjast kyrrsetningar á eignum aðila sem séu til rannsóknar vegna brota á m.a. lögum um virðisaukaskatt. Heimildinni sé ætlað að bregðast við hættu á undanskoti eigna meðan rannsókn stendur yfir en málsmeðferðartími vegna þessara brota geti orðið mjög langur og því aukin hætta á því að þeir aðilar sem rannsókn sæti reyni að koma sér undan greiðslum skatta og mögulegra fésekta með því að færa eignir sínar í hendur öðrum eða koma þeim undan með öðrum hætti. Gert sé ráð fyrir að heimilt sé að beita kyrrsetningu gagnvart skattaðilanum sjálfum og öðrum þeim er grunur um refsiverða háttsemi beinist að og kunni þar af leiðandi að verða gert að greiða fésekt vegna refsiverðra brota. Fyrirsvarsmenn lögaðila beri refsiábyrgð vegna brota sem séu framin í rekstri lögaðila og því muni kyrrsetningarheimild þessa frumvarps einnig ná til þeirra. Rökstuddur grunur um stórfelld skattalagabrot verði að vera til staðar svo að unnt sé að beita kyrrsetningu samkvæmt frumvarpinu. Almennar reglur um kyrrsetningu samkvæmt lögum nr. 31/1990 gildi um kyrrsetningu samkvæmt greininni eftir því sem við eigi, til dæmis við mat á því hvað geti verið andlag kyrrsetningargerðar. Þó sé gert ráð fyrir að reglur um tryggingu fyrir kyrrsetningu, málshöfðun og lögboðin gjöld vegna ráðstafananna taki ekki til kyrrsetningar tollstjóra.

Samkvæmt þessu er ljóst að hægt er að krefjast kyrrsetningar meðan mál er til rannsóknar, jafnvel þó að rannsókn sé á frumstigi. Rannsókn skattrannsóknarstjóra beinist að skattskilum [...] ehf. og eru ætluð brot talin felast í því að skilað hafi verið röngum virðisaukaskattsskýrslum í rekstri félagsins vegna uppgjörstímabila á rekstrarárunum 2006 til 2007. Samkvæmt gögnum málsins var sóknaraðili stjórnarformaður félagsins á þeim tíma. Samkvæmt 6. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988 skal hver sá sem af ásetningi eða stórkostlegu hirðuleysi lætur skattyfirvöldum í té rangar eða villandi upplýsingar eða gögn varðandi virðisaukaskattsskýrslur annarra aðila eða aðstoðar við ranga eða villandi skýrslugjöf til skattyfirvalda sæta þeirri refsingu er segir í 1. mgr. greinarinnar. Er því heimild til þess í 1. mgr. 41. gr. a laga nr. 50/1988 að krefjast kyrrsetningar hjá sóknaraðila. Fram kemur í bréfi skattrannsóknarstjóra til varnaraðila frá 28. september sl. að ætlaður vanframtalinn og offramtalinn virðisaukaskattur á virðisaukaskattsskýrslum félagsins á rekstrarárunum 2006 til 2007 nemi samtals 18.390.220 krónum. Eins og kemur fram í bréfi skattrannsóknarstjóra og kyrrsetningarbeiðni tollstjóra liggur því fyrir rökstuddur grunur um að sóknaraðili hafi gerst sekur um refsiverða háttsemi samkvæmt 6. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988 og 1. mgr. 262. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Þá liggur fyrir samkvæmt gögnum máls að eftir að rannsókn skattrannsóknarstjóra hófst gaf sóknaraðili út tvö afsöl 15. ágúst 2012  til Y fyrir fasteign sinni að [...] í Reykjavík, en áður hafði eignin verið auglýst til sölu með auglýsingu sem birtist á vefsvæðinu mbl.is/fasteignir [...] 2012. Eignin er í auglýsingunni auglýst til sölu á 82 milljónir króna en áhvílandi skuldir eru sagðar vera um 36 milljónir króna. Í afsölunum er tekið fram að kaupandi yfirtaki tilteknar áhvílandi veðskuldir og að kaupverðið sé að fullu greitt. Sóknaraðili hefur hins vegar borið því við í greinargerð sinni og við fyrirtöku kyrrsetningarbeiðni varnaraðila hjá sýslumanni að hann sé eignalaus. Verður því að líta svo á að hætta sé á að eignum verði skotið undan eða þær glatist eða rýrni að mun. Samkvæmt þessu eru skilyrði kyrrsetningar samkvæmt 1. mgr. 41. gr. a laga nr. 50/1988 uppfyllt.

Eins og fyrr greinir fer um ,,framkvæmd og gildi kyrrsetningar“ sem um kyrrsetningu fjármuna almennt. Í 15. gr. laga nr. 31/1990 er vísað um heimildir til að ljúka kyrrsetningargerð án árangurs til 62. og 63. gr. laga nr. 90/1989 um aðför. Eftir 1. tl. 62. gr. laga nr. 90/1989 má ljúka fjárnámi án árangurs ef gerðarþoli eða málsvari hans er staddur við gerðina og lýsir yfir að hann eigi engar eignir. Þegar umrædd kyrrsetningargerð var tekin fyrir hjá sýslumanni lýsti lögmaður sóknaraðila því yfir að hann væri eignalaus. Var því heimilt að ljúka kyrrsetningunni án árangurs.

Sóknaraðili byggir einnig á því að varnaraðili hafi enga hagsmuni af hinni árangurslausu kyrrsetningu. Þessi málsástæða er ekki rökstudd nánar og verður því ekki á henni byggt. Sóknaraðili rökstyður að hann hafi hagsmuni af því að kyrrsetningargerðin verði felld úr gildi, enda gæti annars hver sem er af kröfuhöfum sóknaraðila krafist gjaldþrotaskipta á búi hans. Hér að framan hefur verið komist að þeirri niðurstöðu að skilyrði kyrrsetningar samkvæmt 1. mgr. 41. gr. a laga nr. 50/1988 séu uppfyllt og að heimilt hafi verið að ljúka kyrrsetningunni án árangurs. Fer það ekki í bága við stjórnarskrárvarin réttindi sóknaraðila eins og hann byggir á. Er þessi málástæða sóknaraðila því haldlaus.

Samkvæmt öllu framangreindu verður hafnað kröfu sóknaraðila um að árangurlaus kyrrsetning sem Sýslumaðurinn í Reykjavík framkvæmdi hjá sóknaraðila í  máli nr. K-34/2012, 18. október 2012, verði felld úr gildi.

 Varnaraðili krafðist ekki málskostnaðar og verður málskostnaður því ekki úrskurðaður úr hendi sóknaraðila.

Lögmaður sóknaraðila krafðist málsvarnarlauna úr ríkissjóði við munnlegan flutning málsins, sem skipaður verjandi hans við rannsókn málsins hjá skattrannsóknarstjóra. Krafa um kyrrsetningu þessa er byggð á 1. mgr. 41. gr. a laga nr. 50/1988, eins og fyrr er rakið. Það ákvæði tekur mið af 88. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála, þar sem lögreglu er fengin heimild til kyrrsetningar eigna, eins og tekið er fram í athugasemdum við frumvarp sem varð að lögum nr. 24/2011. Mál þetta er lagt fyrir dóminn samkvæmt heimild í 2. mgr. 102. gr. laga nr. 88/2008, sbr. 4. mgr. 41. gr. a laga nr. 50/1988. Það þykir þó mega leiða af ákvæðum 38. gr. laga nr. 88/2008 að lögmanni sóknaraðila verða ekki ákvörðuð málsvarnarlaun af dómara við meðferð máls þessa og er þeirri kröfu hafnað. Til vara krefst sóknaraðili málskostnaðar úr hendi varnaraðila, en þar sem kröfu sóknaraðila hefur verið hafnað verður málskostnaður ekki úrskurðaður honum úr hendi varnaraðila.

 Eggert Óskarsson héraðsdómari kveður upp þennan úrskurð.

Úrskurðarorð:

 Hafnað er kröfu sóknaraðila, X, um að árangurlaus kyrrsetning sem Sýslumaðurinn í Reykjavík framkvæmdi hjá sóknaraðila í  máli nr. K-34/2012, 18. október 2012, verði felld úr gildi.

Málskostnaður úrskurðast ekki.