Mánudaginn 23. september 2002.
Nr. 440/2002.	Lögreglustjórinn í Reykjavík (Egill Stephensen) gegn X (Sigurður Kári Kristjánsson hdl.)

 

Kærumál. Gæsluvarðhald. C. liður 1. mgr. 103. gr. og 106. gr. laga nr. 19/1991.

Hæstiréttur staðfesti úrskurð héraðsdóms um að X skyldi sæta gæsluvarðhaldi á grundvelli c. liðar 1. mgr. 103. gr., sbr. 106. gr. laga nr. 19/1991 um meðferð opinberra mála.

 

Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Gunnlaugur Claessen, Árni Kolbeinsson og Ingibjörg Benediktsdóttir.

Varnaraðili skaut málinu til Hæstaréttar með kæru 18. september 2002, sem barst réttinum ásamt kærumálsgögnum 20. sama mánaðar. Kærður er úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 18. september 2002, þar sem varnaraðila var gert að sæta áfram gæsluvarðhaldi allt til miðvikudagsins 16. október nk. Kæruheimild er í 1. mgr. 142. gr. laga nr. 19/1991 um meðferð opinberra mála. Varnaraðili krefst þess aðallega að hinn kærði úrskurður verði felldur úr gildi, en til vara að gæsluvarðhaldinu verði markaður skemmri tími. Þá krefst hann kærumálskostnaðar.

Sóknaraðili krefst þess að úrskurður héraðsdómara verði staðfestur.

Með vísan til forsendna hins kærða úrskurðar verður hann staðfestur.

Kærumálskostnaður verður ekki dæmdur.

Dómsorð:

Hinn kærði úrskurður er staðfestur.

 

Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 18. september 2002.

Lögreglustjórinn í Reykjavík hefur gert kröfu um að dómþola, X, verði gert að sæta áfram gæsluvarðhaldi á grundvelli c-liðar 103. gr. og með vísan til 106. gr. laga nr. 19/1991, samkvæmt úrskurði frá 10. þessa mánaðar og þar til fyrir liggur hvort hann áfrýjar dómi sem kveðinn var upp í dag í sakamálinu nr. S-1499/2002 Ákæruvaldið gegn X, eða þar til áfrýjunarfrestur er liðinn. Með greindum dómi var hann dæmdur til að sæta fangelsi í 6 ár. Tók dómþoli sér lögbundinn fjögurra vikna frest til ákvörðunar um áfrýjun dómsins eftir dómsuppkvaðningu samkvæmt 1., sbr. 2. mgr. 151. gr. laga nr. 19/1991.

Af hálfu varnaraðila er kröfunni mótmælt.

Fulltrúi lögrelgustjóra rökstyður kröfu sína um gæsluvarðhald með því dómþoli hafi fimm sinnum verið úrskurðaður í gæsluvarðhald á grundvelli c-liðar 103. gr. laga nr. 19/1991 frá því hann var handtekinn 14. apríl sl. og hafi Hæstiréttur staðfest úrskurðinn í öll skiptin en þó stytt tímann í eitt skipti.

Eðlilegt sé að dómþoli hefji afplánun í beinu framhaldi af dómi eða þegar ákvörðun um áfrýjun liggur fyrir ef um alvarlega refsiverða háttsemi sé að ræða. Sé þetta staðfest af mörgum dómafordæmum, jafnvel þótt ekki sé um svo þunga refsingu að ræða og í þessu tilviki. Krafan sé reist á sjónarmiðum sem liggi að baki c-liðar 103. gr. laga nr. 19/1991 og á því byggt að alvarlegir þjóðfélagslegir hagsmunir séu í húfi.

Verjandi rökstyður mótmæli gegn gæsluvarðhaldskröfunni með því að hér sé í sjötta sinn krafist gæsluvarðhalds, en fyrst hafi verið úrskurðað þar um 14. apríl sl. Hafi krafan alltaf byggst á c-lið 103. gr. laga nr. 19/1991. Nú hafi dómur verið kveðinn upp í málinu og forsendur séu því breyttar. Dómþoli hafi setið í gæsluvarðhaldi frá því 14. apríl  sl. og þótt hann hafi verið í slæmu ástandi þá, er hann var handtekinn, sé hann nú í fínu formi. Engin rök séu til þess að hann sé látinn sæta frelsissviptingu á meðan hann hugsar málið og tekur ákvörðun um hvort hann áfrýjar dómi þeim sem kveðinn var upp í dag.

Dómþoli tjáði sig sjálfur stuttlega. Kvaðst hann hafa sótt um meðferðarpláss og hafi Byrgið samþykkt að taka við honum. Kvaðst hann ekki hafa í hyggju að brjóta af sér ef hann losni, heldur vilji hann þvert á móti ná tökum á lífi sínu, og telur að hag sínum sé betur borgið utan fangelsis og geti hann þá hafið meðferð.

Dómþoli fékk reynslulausn hinn 29. júní 2001 er hann átti óafplánaða 2040 daga af 17 ára dómi. Hann mun enga sem litla launaða vinnu hafa stundað eftir að hann fékk reynslulausn og fór að eigin sögn að “detta í það” í nóvember. Á þeim tíma sem afbrotin voru framin var hann í neyslu áfengis og fíkniefna og kveðst sjálfur hafa verið illa áttaður. Með dómi þeim sem kveðinn var upp í dag er reynslulausnin tekin upp og óafplánuð refsing og refsing fyrir þau brot, sem sakfellt er fyrir, dæmd í einu lagi. Var hann sakfelldur fyrir fjölmörg brot sem varða veruleg verðmæti, en meðal þeirra eru allmörg auðgunarbrot. Dómþoli hefur lengi átt við alvarlegan fíkniefnavanda að stríða og hefur hann játað að flest brotin hafi verið framin til að fjármagna fíkniefnakaup. Lýsti hann eindregnum ásetningi sínum í dóminum til að takast á við fíkniefnavanda sinn og láta af afbrotum. Einnig er staðfest í gögnum málsins að meðferðarstofnunin Byrgið hafi áður samþykkt að taka á móti dómþola í meðferð.

Þessi sömu rök hafa áður komið til úrlausnar dómsins og Hæstaréttar. Hefur ekki þótt tryggt með vísan til ferils dómþola og málsgagna að hann muni láta af neyslu og afbrotum verði hann látinn laus á meðan málum hans er ekki lokið, þrátt fyrir góðan ásetning hans þar um. Á meðan ekki liggur fyrir hvort dómþoli unir dómi þeim sem upp var kveðinn í dag og ekki liggur fyrir hvort málinu verður áfrýjað til æðra dóms er því ekki lokið. Þykja því eiga við sömu rök og áður fyrir því að dómþoli sæti áfram gæsluvarðhaldi. Af þessum ástæðum er fallist á að skilyrðum um gæsluvarðhald dómþola samkvæmt c-lið 1. mgr. 103. gr. laga nr. 19/1991, sbr. 106. gr. sömu laga, sé fullnægt. Er krafa lögreglustjórans í Reykjavík um að kærði sæti áfram gæsluvarðhaldi tekin til greina eins og hún er fram sett og nánar greinir í úrskurðarorði.

Hjördís Hákonardóttir héraðsdómari kvað upp úrskurðinn.

Úrskurðarorð:

Dómþoli, X, sæti áfram gæsluvarðhaldi þar til hann hefur tekið ákvörðun um áfrýjun dóms í sakamáli nr. 1499/2002 sem upp var kveðinn í dag, 18. september 2002, og birtur sama dag, eða eigi lengur en þar til fjögurra vikna áfrýjunarfrestur hans er liðinn hinn 16. október 2002.