Mánudaginn 16. febrúar 2009.
Nr. 73/2009.	Ákæruvaldið (Sigríður Elsa Kjartansdóttir saksóknari) gegn X (Helgi Jóhannesson hrl.)

 

Kærumál. Gæsluvarðhald. 2. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008.

Úrskurður héraðsdóms um að X skyldi gert að sæta áfram gæsluvarðhaldi, á grundvelli 2. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála, var staðfestur.

 

Dómur Hæstaréttar.

Mál þetta dæma hæstaréttardómararnir Ólafur Börkur Þorvaldsson, Hjördís Hákonardóttir og Jón Steinar Gunnlaugsson.

Varnaraðili skaut málinu til Hæstaréttar með kæru 12. febrúar 2009, sem barst réttinum ásamt kærumálsgögnum degi síðar. Kærður er úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 12. febrúar 2009, þar sem varnaraðila var gert að sæta áfram gæsluvarðhaldi til 12. mars 2009 kl. 16. Kæruheimild er í l. lið 1. mgr. 192. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála. Varnaraðili krefst þess aðallega að hinn kærði úrskurður verði felldur úr gildi en til vara að honum verði gert að sæta farbanni í stað gæsluvarðhalds.

Sóknaraðili krefst þess að hinn kærði úrskurður verði staðfestur.

Með dómi Hæstaréttar 5. september 2008 í máli nr. 483/2008 var því slegið föstu að sterkur grunur léki á að varnaraðili hefði framið afbrot, sem geti varðað allt að 12 ára fangelsi samkvæmt 173. gr. a almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Gögn málsins gefa ekki tilefni til að því mati verði breytt.

Varnaraðili hefur vísað til 4. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 og talið að lagaákvæðið standi í vegi fyrir kröfu sóknaraðila. Fyrir liggur, svo sem fram kemur í hinum kærða úrskurði, að ákæra var gefin út á hendur varnaraðila 12. janúar 2009. Skilyrðum til framlengingar gæsluvarðhalds samkvæmt tilvitnuðu lagaákvæði er því fullnægt. Með þessum athugasemdum en að öðru leyti með vísan til forsendna hins kærða úrskurðar verður hann staðfestur.

Það athugast að varnaraðili lýsti yfir kæru til Hæstaréttar við uppkvaðningu hins kærða úrskurðar án þess að bókað væri í hvaða skyni kært var svo sem ber að gera samkvæmt orðum 2. mgr. 193. gr. laga nr. 88/2008. Í greinargerð hans sama dag var hins vegar úr þessu bætt.

Dómsorð:

Hinn kærði úrskurður er staðfestur.

 

Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur 12. febrúar 2009.

Ríkisaksóknari hefur krafist þess að Héraðsdómur Reykjavíkur úrskurði, með vísan til 2. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála, að X, kt. [...], verði gert að sæta áfram gæsluvarðhaldi í 4 vikur eða til 12. mars 2009, kl. 16.00.

Í greinargerð ríkissaksóknara kemur fram að 10. júní sl. hafi hollenskur maður, A, fæddur 17. janúar 1938, verið handtekinn á Seyðisfirði við komu til landsins með Norrænu. Í húsbifreið hans hafi fundist 190.035,26 g af hassi, 1.679,49 g af marihuana og 1.305,23 g af kókaíni. Kærði A hafi viðurkennt að hafa komið með efnin til landsins. Hann hafi greint frá samskiptum sínum við íslenskan mann, sem hann kalli Kimma og sé talinn vera kærði, sem hann sagði hafa fjármagnað og skipulagt innflutning fíkniefnanna. Fram hafi komið hjá kærða A að þeirra á milli hafi verið samið um að kærði myndi greiða honum 30.000 evrur fyrir að annast flutninginn. Einnig hafi kærði A greint frá því að hann hafi á sama hátt komið með fíkniefni til landsins á árinu 2007 og þá einnig á vegum kærða.

Kærði A hafi lýst því í framburði sínum að í fyrri ferðinni hafi fíkniefnin verið tekin úr bifreiðinni á Y, en þangað hafi hann farið eftir fyrirmælum kærða sem hafi sagt honum að hann ræki gufubaðið sem þar hafi verið starfrækt. Hann hafi einnig sagst, samkvæmt fyrirmælum frá kærða, hafa átt að fara á Y þegar hann kæmi til landsins núna í júní. Kærði hafi staðfest að hafa rekið gufuböðin sumarið 2007.

Það liggi því fyrir skýr framburður kærða A um þátt kærða. Þar lýsi hann í smáatriðum skipulagningu og framkvæmd tveggja ferða hans til Íslands, annars vegar á árinu 2007 og hins vegar 2008, og þætti kærða, sem hann telji að hafi skipulagt og fjármagnað ferðirnar. Þegar báðir kærðu hafi verið komnir í lausagæslu í gæsluvarðhaldi á Litla-Hrauni, í september sl., hafi kærði A dregið framburð sinn gegn kærða til baka. Gögn liggi fyrir um að á þessum tíma hafi kærði rætt við kærða A og þannig haft áhrif á framburð hans. Litlar skýringar hafi fylgt breyttum framburði A og komi hann illa heim og saman við önnur gögn málsins. Sá framburður sem A hafi áður haldið sig við og staðfest fyrir dómi fái á móti stoð í öðrum gögnum málsins.

Allar upplýsingar sem fram hafi komið við rannsókn lögreglu bendi til að „Kimmi“ sé X, kt. [...].  Við skýrslutökur hjá lögreglu hafi kærði alfarið neitað sök og kannist ekki við að þekkja kærða A. 

Héraðsdómur hafi úrskurðað um skyldu símafyrirtækja til að veita lögreglustjóra upplýsingar um númerið Z sem sé skráð á kærða. Upplýsingarnar sýni fram á að sími kærða hafi færst austur á land á nákvæmlega sömu tímum og kærði A hafi komið til landsins árið 2007 og fylgi síminn í raun staðsetningum á landinu, sem kærði A kveðist hafa verið með ,,Kimma“ á. 

Við fyrstu yfirheyrslu hafi kærði alfarið neitað að þekkja kærða A og að hafa hitt hann hér á landi. Þegar framangreindar símaupplýsingar hafi verið bornar undir kærða þá hafi hann sagst bara ferðast mikið um landið en ekki getað skýrt ferðir sínar nánar. Við yfirheyrslu hjá lögreglu hinn 16. júlí 2008 hafi kærði svo breytt framangreindum framburði sínum og kvaðst hafa hitt Spánverja að nafni ,,Rabido“ hinn 5. júlí 2007 á Seyðisfirði. Hafi Spánverjinn verið á rauðum húsbíl og hafi kærði sagst hafa hitt hann vegna samkomulags sem hann hefði gert við spænska ferðaskrifstofu um að fylgja hópi spænskra ferðamanna um Ísland, en þessi Spánverji hafi komið einn til landsins. Lögregla hafi reynt að fá staðfestingu á þessum framburði kærða en umrædd ferðaskrifstofa finnist hvergi á Spáni.  Við skoðun á tölvu kærða hafi fundist skrá undir heitinu „contacts“ og hafi þar verið að finna nafnið Rabit og undir því sé skráð hollenskt farsímanúmer kærða A.  Greind færsla hafi verið færð í tölvuna 20. maí 2007, daginn eftir að kærði hafi komið til Íslands úr ferð frá Hollandi. Við skoðun á dagatali í farsíma kærða hafi verið skráðar áminningar 8. og 9. júní sl. – „Eric /Rabit“, sem bendi til þess að áminning sé um komu kærða A til landsins, en hann hafi verið handtekinn hinn 10. júní sl. Í dagatali í farsíma kærða hafi einnig fundist áminning 17. janúar, áminningin sé „Rabit“, en 17. janúar sé afmælisdagur kærða A. 

Skoðun á símanúmerinu Þ sem kærði A hafi við yfirheyrslur sagt vera símanúmer ,,Kimma“ hafi sýnt fram á að símarnir Z, sem sé skráður á kærða, og Þ hafi í fjölmörg skipti verið staðsettir á sama stað á landinu.  Þá beri símarnir áþekka kveðju í talhólfi og hljómi röddin í talhólfunum eins. 

Gögn lögreglu sýni fram á ítrekuð samskipti Þ við kærða A á árinu 2008 og hafi hann sagt þessi símtöl snúast um að „Kimmi“ hafi verið að boða komu sína til Amsterdam og þá að boða til fundar.  Þessi símtöl hafi iðulega farið fram 1-2 dögum áður en gögn lögreglu sýni að kærði hafi ferðast til Amsterdam.

Í minnisbók í eigu A, sem haldlögð hafi verið í þágu rannsóknarinnar, séu hvoru tveggja símanúmerin Z og Þ undir nafninu „Kimi“.

Í myndsakbendingu hjá lögreglu sem staðfest hafi verið fyrir dómi, hafi A bent á kærða sem „Kimma“, skipuleggjanda innflutnings, bæði árið 2007 og 2008, og eiganda þeirra fíkniefna sem flutt hafi verið til landsins.  Hafi kærði A sagst hafa hitt „Kimma“ oftar en einu sinni í Amsterdam þar sem lagt hafi verið á ráðin um innflutninginn og þegar hann hafi komið til Íslands árið 2007.  Kærði A hafi dregið greindan framburð til baka hjá lögreglu.

Gögn frá símafyrirtækjum beri einnig með sér samskipti milli símanúmersins Þ og númera frá þýsku pari sem komið hafi til landsins í haustbyrjun 2007 á húsbíl með ferjunni Norrænu.  Grunur sé um að þýska parið hafi komið til Íslands í sama tilgangi og kærði A, þ.e. til að flytja inn fíkniefni til landsins að beiðni kærða. Við yfirheyrslur hjá lögreglu hafi kærði viðurkennt að hafa hitt umrætt par hér á landi sumarið 2007 í þeim tilgangi að sýna þeim landið. Rannsóknaraðgerðir hafi farið fram í Þýskalandi á grundvelli réttarbeiðni sem þangað hafi verið send.  Þar hafi komið fram að karlmaðurinn, sem hafi komið til landsins, og móðir hans hafi tjáð sig við lögreglu um að hafa verið í símasamskiptum við kærða, en skv. símagögnum sjáist engin samskipti þeirra á milli, aðeins samskipti við farsímanúmerið Þ, sem eins og áður greini sé númer „Kimma“. Húsleit hafi farið fram hjá greindum aðilum og fundist þar lítið magn af kannabisefnum.

Gögn frá símafyrirtækjum beri einnig með sér samskipti kærða við spænskt símanúmer, en hinn 23. ágúst 2007, sama dag og kærði A hafi farið frá Íslandi eftir ætlaðan fyrri innflutning fíkniefna sem hann greini frá, hafi sama spænska símanúmerið verið í samskiptum við síma kærða Z, kl. 13.32, stutt samtal, og við síma kærða A kl. 13:34, en því símtali hafi ekki verið svarað. Að lokum hafi verið hringt úr sama spænska númeri í númer ,,Kimma“, Þ. 

Auk framangreinds hafi verið að finna hollenskt farsímanúmer undir nafninu „Kimi“ í síma kærða A.  Sama símanúmer sé undir nafninu “MU MU NI” í síma kærða, en hann kveði um að ræða dreng af arabískum uppruna sem hann hafi ekki getað gert frekari grein fyrir.  Við hringingu í greint númer komi eins svörun og á talhólfi Þ og talið að um kærða sé að ræða.  Þá veki það athygli að öryggisnúmer inn í talhólf símans sé sama og pin númer inn á gsm síma kærða og sama númer sé öryggisnúmer inn í talhólf símans Þ. Sé grunur um að greint hollenskt farsímanúmer hafi verið notað af kærða er hann hafi verið staddur erlendis í samskiptum við ætlaða samstarfsaðila. Á grundvelli réttarbeiðni sem send hafi verið hollenskum lögregluyfirvöldum hafi borist gögn varðandi notkun á greindu hollensku símanúmeri.  Komi þar fram að símanúmerið hafi verið notað í símtækið sem kærði hafi notað fyrir sitt persónulega símanúmer. Þá beri gögnin með sér samskipti á milli greinds hollensks símanúmers, símanúmers kærða A og símanúmers áðurgreindrar Anat. Komi notkunin heim og saman við gögn lögreglu um ítrekaðar ferðir kærða til Amsterdam. 

Við skoðun lögreglu á gögnum frá Hollandi um símanotkun kærða A komi fram símtöl við spænskt símanúmer sem kærði hafi kannast við hjá lögreglu að vera notandi að og sé skráð í síma kærða A undir „Kimi“.   Í skýrslutökum hjá lögreglu hafi kærði neitað því að hafa haft nokkur samskipti við kærða A eftir að þeir hittust á Íslandi árið 2007, sem stangist á við notkun símanna.  

Gögn þessi renni frekari stoðum undir ætlaðan þátt kærða í hinu stórfellda fíkniefnabroti.  Það sé því mat ákæruvalds að sterkur grunur sé um að kærði hafi átt þátt í að flytja til landsins mikið magn fíkniefna ætluðu til söludreifingar hér á landi, m.a. með skipulagningu og fjármögnun innflutningsins.

Ætlað brot kærða teljist varða við 173. gr. a almennra hegningarlaga en brot gegn ákvæðinu varði fangelsi allt að 12 árum.

Málið hafi borist ríkissaksóknara mánudaginn 15. desember sl. Ákæra hafi verið gefin út hinn 12. janúar sl. og málið þingfest 21. janúar sl. Aðalmeðferð sé fyrirhuguð dagana 23. og 24. febrúar nk.

Kærði hafi verið úrskurðaður í gæsluvarðhald hinn 2. júlí 2008 á grundvelli a- liðar 1. mgr. 103. gr. laga um meðferð opinberra mála, og setið í gæslu á grundvelli þess ákvæðis til 3. september sl. Þann dag hafi héraðsdómur hafnað kröfu lögreglustjóra um að kærða yrði gert að sæta áfram gæsluvarðhaldi og þá á grundvelli 2. mgr. 103. gr. sömu laga, sbr. nú 2. mgr. 95. gr. laga um meðferð sakamála, og úrskurðaði hann þess í stað til þess að sæta farbanni. Hæstiréttur hafi breytt niðurstöðu héraðsdóms og dæmt kærða til að sæta áframhaldandi gæsluvarðhaldi á grundvelli 2. mgr. ákvæðisins. Hann hafi síðan þá setið í gæsluvarðhaldi á grundvelli 2. mgr.

Almannahagsmunir krefjist þess að ákærði verði í gæsluvarðhaldi uns dómur gangi í máli hans og sé vísað til dómvenju í þeim efnum, sbr. t.d. dóma Hæstaréttar í málum nr. 154/2006, 522/2006, 590/2007, 589/2007 og 635/2007. Í dómum Hæstaréttar í málum nr. 483/2008, 548/2008 og 687/2008 hafi rétturinn staðfest úrskurði héraðsdóms um að kærði sæti gæsluvarðhaldi á grundvelli 2. mgr. 103. gr. laga um meðferð opinberra mála, sbr. nú 2. mgr. 95. gr. laga um meðferð sakamála.

Með vísan til framangreinds, framlagðra gagna, og tilvitnaðra lagaákvæða sé þess krafist að framangreind krafa nái fram að ganga.

       Fallist verður á að fyrir hendi sé rökstuddur grunur um að ákærði hafi með fyrrgreindri háttsemi gerst sekur um brot gegn 173. gr. a almennra hegningarlaga nr. 19/1940 sem varðað geti allt að 12 ára fangelsi. Brotið sem ákærði er grunaður um er þess eðlis að telja verður gæsluvarðhaldið nauðsynlegt með tilliti til almannahagsmuna, sbr. dómafordæmi Hæstaréttar. Skilyrði eru því fyrir gæsluvarðhaldi á grundvelli 2. mgr. 95. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála. Ákæra hefur verið gefin út vegna ofangreindrar háttsemi ákærða og er aðalmeðferð málsins fyrirhuguð 25. og 26. febrúar nk. Þykir ekki ástæða til að marka gæsluvarðhaldi skemmri tíma en krafist er. Er því fallist á kröfu ríkissaksóknara um áframhaldandi gæsluvarðhald eins og nánar greinir í úrskurðarorði.

Ásgeir Magnússon héraðsdómari kvað upp úrskurðinn.

Úrskurðarorð:

       Ákærði, X, kt. [...], skal sæta áfram gæsluvarðhaldi í 4 vikur eða til 12. mars 2009, kl. 16.00.